Müşteri planlı alışverişten uzaklaşıyor

Akademetre Research Company Yönetim Kurulu Başkanı Halil İbrahim Zeytin, “AVM’lerin alışkanlıklar üzerinde yarattığı en önemli değişiklik, alışverişi planlı olmaktan uzaklaştırıp spontane hale getirmek. Alışveriş AVM’ye gelmişken spontane olarak gerçekleşmekte. Müşteri artık planlı alışverişten uzaklaşmakta” dedi.
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) ve Akademetre Research Company iş birliğiyle bu yıl altıncısı düzenlenen “Türkiye Alışveriş Merkezi Tüketici Algı Araştırması” sonuçları AYD Yönetim Kurulu Başkanı Hulusi Belgü ev sahipliğinde düzenlenen toplantıda paylaşıldı.
Toplantının açılış konuşmasını yapan Belgü, yapılan algı araştırmasının sektör için önemine işaret ederek, şu an Türkiye’de mevcut 377 AVM olduğunu,bu senenin sonuna kadar rakamın 385-390 seviyesine çıkacağını, AVM’lerin güçlenerek ve gelişerek ekonomiye etkisini sürdüreceğini söyledi.
Araştırma sonuçlarını katılımcılarla paylaşan Akademetre Research Company Yönetim Kurulu Başkanı Zeytin, araştırmanın 3-17 Ekim 2016’da bin 536 kişi ile yüzyüze görüşme, 3 online forum, 5 fokus grup etkinliği, 5 ilde etnografik gözlem olmak üzere toplam 22 ilde sahada AVM müşterileri ile gerçekleştirildiğini söyledi.
Zeytin, sonuçlara göre AVM müşterilerinin yüzde 47,9’unun evlilerden, yüzde 45,8’inin bekarlardan oluştuğunu, müşterilerin yüzde 50,1’inin erkek yüzde 49,9’unun da kadın olduğunu söyledi.
AVM ziyaretçilerinin yaş ortalamasının 35,5 olduğunu belirten Zeytin, şu bilgileri verdi:
“AVM ziyaretçilerinin aylık ortalama hane geliri yaklaşık 3 bin 500 lira. Sosyoekonomik statüye bakıldığında en yüksek değer orta sosyoekonomik segmentte. AVM ziyaretçileri ayda ortalama 2,7 kez yani 10 günde bir toplu gıda alışverişi yapıyor, bu oran gittikçe düşüyor. Elektronik alışveriş de ayda ortalama 0,1’e karşılık geliyor. Aylık harcama miktarlarına baktığımızda, en yüksek sepet ağırlığının elektronik kategorisinde olduğunu görüyoruz, cirodaki payı oldukça yüksek”
“AVM müşterilerinin yüzde 88’i yemek yemeyi tercih ediyor”
AVM müşterilerinin yüzde 88’inin AVM içinde yemek yediğini, kişi başı AVM içindeki yemeğe harcama miktarının 26,6 lira olduğunu belirten Zeytin, perakende ile eğlenceyi birleştiren konseptlerin gün geçtikçe önem kazandığını söyledi.
Eğlencenin AVM ziyaretlerinde önemli bir motivasyon olduğuna işaret eden Zeytin, eğlence kategorisi içinde sinemanın yüzde 32,4’lük payı ile ilk sırada, çocuk oyun alanlarının yüzde 11,1 ile ikinci sırada yer aldığını aktardı.
Zeytin AVM ziyaretçilerinin yüzde 36’sının ayda en az bir defa sinemaya gittiğini dile getirerek, şöyle devam etti:
“16-24 yaş grubu diğer yaş gruplarına göre sinemaya daha sık gidiyor. Her 2 kişiden biri sosyal etkileşime dayalı olarak yeni bir AVM ziyaretinde bulunuyor. Yüzde 9’luk kesim ise yeni bir AVM ziyaretini sosyal medyaya dayalı olarak gerçekleştiriyor. Ziyaretçilerin yüzde 17,6’sı fiyata duyarlı olan aynı zamanda AVM’lerde vakit geçirenlerden oluşuyor. Keyfine düşkünler dediğimiz, fiyata duyarlı olan ve sosyalleşmek için AVM’de geniş zaman geçiren kitlenin oranı 2016’da yüzde 11’e düştüğünü, buradaki kitlenin ucuzcu hızlılar segmentine geçtiğini görüyoruz. 2016 yılına özgü bir durum olabilir ama artık müşterilerin AVM’lerden çok daha hız bekliyorlar ve fiyat konusundaki hassasiyetin artmaya başladığını görüyoruz. 2016’da ziyaretçilerin yüzde 42,2’sini ucuzcu hızlılar segmenti oluşturdu.”
“En çok tercih edilen kategori hala giyim ve ayakkabı”
Zeytin, en çok tercih edilen kategorinin giyim ve ayakkabı olduğuna dikkati çekerek, ziyaretçiler içinde şu ana kadar online alışveriş yapmayan kesimin yüzde 80 olduğunu, sosyoekonomik seviye yükseldikçe online alışveriş oranının arttığını söyledi.
AVM’lerin alışveriş alışkanlıklarını büyük ölçüde etkilediğini ve şekillendirdiğini belirten Zeytin, şunları kaydetti:
“AVM’lerin alışkanlıklar üzerinde yarattığı en önemli değişiklik, alışverişi planlı olmaktan uzaklaştırıp spontane hale getirmek. Düzenli olan aktivite, çoğu zaman alışverişin kendisi değil sosyalleşme ve eğlence olmaktadır. Alışveriş AVM’ye gelmişken spontane olarak gerçekleşmekte. Müşteri artık planlı alışverişten uzaklaşmakta.
Elde ettiğimiz bulgulara göre AVM müşterisi AVM’lerden alışveriş yaparken ‘akıllıca bir iş yaptım’ diye düşünüyor. Her 10 kişiden 8’i en sık ziyaret ettiği AVM’den memnun. AVM’lerin bireysel hayata en çok sosyalleşme ve keyifli vakit geçirme yönüyle katkı sağlıyor. Dekorasyonun modernliği, ünlü markalar ve çocuk alanalrı tüketici açısından önemli ve AVM’lerin bu beklentiyi karşıladığını görüyoruz.”
“Caddelerde ziyaret sıklığı da alışveriş sıklığı da biraz daha fazla”
Toplantı kapsamında düzenlenen oturumda konuşan TeknoSA Genel Müdürü Bülent Gürcan, elektronik sektörünün AVM’ler içindeki yeri hakkında bilgi verdi. AVM’lerin hayatın içine gün geçtiğkçe daha fazla girdiğini belirten Gürcan, elektronik tarafında diğer ürünlere göre alışveriş sıklığının doğal olarak biraz daha az olduğunu söyledi.
Bunun yanı sıra sepet değerinin yüksek olduğuna işaret eden Gürcan, şunları anlattı:
“Şimdi baktığınız zaman ana ürünlerimiz cep telefonu, televizyonlar, notebooklar. Bunların ortalama fiyatı bin-bin 500 lira civarında. Dolayısıyla sık sık gideyim de notebook alayım denilecek bir durum yok. Fakat alışveriş sıklığı bu kadar azken, ziyaret sıklığı oldukça fazla. AVM’de eğlence dediğimizde sinemaya gitme sıklığı ayda bir. Sinemaya giden genç kitle mutlaka elektronik mağazasına uğrayıp, yeni teknolojilerin neler olduğuna bizim mağazalarımızda bakıyor.
Sinema süresini beklerken, tvlere bakmak, notebooklara bakmak gibi elektronik mağazalar, AVM’lerin eğlencesine katkı sağlıyoruz. Caddeler de olmaya devam edecek. Bugün bir miktar caddelerde sıkıntı yaşanıyor ama caddeler olmadan da olmayacak ama AVM’lerin rahatlığı da bambaşka. Caddelerde ziyaret sıklığı da, alışveriş sıklığı da biraz daha fazla ama yeni bir şeyler almak aile ile keyifli alışveriş yapmak için AVM’lere mutlaka geliniyor ve buna devam ediliyor olacak.”
Gürcan aileye ve her yaşa uygun ürünler sunmanın önemli olduğunu belirterek, kendilerinin buna dikkat ettiğini ve ürünlerini buna göre seçtiklerini aktardı. Mağaza metrekarelerinin gittikçe küçüldüğüne dikkati çeken Gürcan, “Çünkü e-ticaret gittikçe artıyor hayatımızda. Bugün 9 milyar dolarlık bir e-ticaret var ve bunun 4,5-5 milyar doları perakende. Müşterilerin 76’sı TeknoSA’ya gelmeden önce e-ticarete bakıyorlar, dolayısıyla mağazaların eskisi gibi 4 bin 5 bin metrekare olmasına gerek kalmadı. Önce artık internetten bakıyor, mağazaya gelip istediği ürünü alıp çıkıyor. Online hayatımızda daha fazla yer alıyor olacak ama müşterilerimiz mutlaka o deneyimi mağazalarımızda yaşamak istemeye devam edecektir.” değerlendirmesinde bulundu.
AVM’lerde Suriyeli çocuklara eğitim önerisi
JLL Ülke Başkanı Avi Alkaş da konuşmasında Türkiye’deki AVM’lerin gelişimine ilişkin katılımcılara bilgi verdi. Türkiye’de 350 bin Suriyeli çocuğun eğitim alabildiğini geri kalan 450 bin Suriyeli çocuğun ise sokaklarda dolaştığını belirten Avi Alkaş, bunun önüne geçilmesi için kendi sektörlerinde yapılacak en anlamlı şeyin AVM sinemalarında Suriyeli çocuklara eğitim vermek olduğunu söyledi.
Alkaş, “Bu iş kamu-özel iş birliğinde olursa çok büyük bir sosyal sorumluluk projesine dönüşebilir” dedi. Her AVM’nin bu işe yanaşmayacağının altını çizen Alkaş, “Mutlaka dahil olmak isteyenler olacaktır. Bunun dışında emeklilere yeni meslek kazandırmak için de bu salonlar eğitim amaçlı kullanılabilir. AVM’ler sadece alışveriş yapılan yerler değildir. Mutlaka toplumsal bir misyonu olmalı” diye konuştu.