Online alışverişlerdeki tehlikeye dikkat

Türkiye’de e-ticaret sektörünün büyümesi ve ekonomik göstergelere paralel olarak dolandırıcılık girişimleri de artıyor. 2016 yılında Türkiye’nin e-ticaret sektöründe 56 milyon liralık dolandırıcılık girişimini engelleyen PayU, yüzde 100’e yaklaşan yakalama oranı ile hem müşterileri hem de işyerlerini korumaya devam ediyor.
Sahtecilik veya dolandırıcılık anlamına gelen “fraud”, e-ticaret sektörünün büyümesine paralel olarak artış gösteriyor, şüphesiz ekonomik alandaki gelişmeler de fraud hacimlerinin artmasına olumsuz etki yapıyor. Çoğunlukla finansal ve itibari kayba yol açan, adli soruşturmaya konu olabilen “fraud” ödeme sistemleri alanında ise başkalarına ait kredi ya da banka kartı ile herhangi bir işyeri ya da ATM’den işlem yaparak haksız kazanç sağlamak, bu sayede gerçek kart hamili, işyeri ya da bankayı zarara uğratmak anlamına geliyor.
Türkiye’de e-ticaret sektörünün lideri olan PayU aynı zamanda güvenlik çözümleri ile de öne çıkıyor. PayU modern teknolojileri sayesinde 2016 yılında Türkiye’nin e-ticaret sektöründe kendi sistemleri üzerinden yapılan işlemlerde, 56 milyon liralık dolandırıcılık (fraud) girişimini engelleyerek 1.230 işyeri ve 33 bin 896 müşteriyi dolandırılmaktan kurtardı. Sene içinde tek seferde gerçekleştirilmeye çalışılan en yüksek tutarlı dolandırıcılık girişimi ise 64 bin 527 TL oldu.

PayU, birçok katma değerli servisini sunduğu, entegre e-ticaret işletmeleri üzerinden geçen işlemlerde, 2015 yılında da yine yüzde 100’e yakın bir yakalama oranı ile 48 milyon liralık dolandırıcılık girişiminin önüne geçmiş ve 888 işyeri ile 33 bin müşteriyi zor duruma düşmekten kurtarmıştı. Böylece PayU ödeme altyapısını kullanan kart hamili, işyeri ya da bankaları sektörde güvenilirliği kabul görmüş teknolojiler ile koruma altına alarak mali açıdan büyük zararlara uğramalarının önüne geçiyor.
İleri düzey teknoloji üzerine kurulmuş sanal POS çözümleri ile birlikte müşterilerine gelişmiş dolandırıcılık filtreleri hizmeti de veren PayU yaptığı açıklamada, sektörel bazda dolandırıcılık girişimlerinin oranlarını da kamuoyu ile paylaştı. 2016 yılında elektronik sektörü dolandırıcılık girişimlerinin en fazla yaşandığı sektör olmaya devam ederken onu sırası ile “katalog” kategorisi içerisinde değerlendirilen çok amaçlı ürün satan mağazalar ve ardından turizm, giyim, kuyum, aksesuar ve kırtasiye sektörleri takip etti. Bazı müşteri ve işyerlerinin birden fazla “fraud” girişimine uğraması da PayU’nun yayınladığı verilerden öne çıkan bir diğer önemli nokta oldu.

Dolandırıcılık işlemleri en çok gece gerçekleşiyor
Yine PayU’dan yapılan açıklamada mobil ve masaüstü üzerinden gerçekleşen dolandırıcılık girişimleri karşılaştırıldığında masaüstü yüzde 80 oranla dolandırıcılık girişimlerinin en çok yapıldığı platform oldu. En yüksek risk grubu altında ise cep telefonu, elektronik eşya, kuyum, uçak bileti gibi hızlı nakde dönüştürülebilen, “yükte hafif pahada ağır” ürünler satan işyerleri bulunuyor.
Şirkete göre yeni ürün lansmanları ile birlikte ya da kampanya dönemlerinde, örneğin Black Friday gibi özel dönemlerde, Arife Günü gibi tatil öncelerinde, Dünya Kupası ve Avrupa Şampiyonası öncesinde dolandırıcılık girişimleri yüzde 30’a yakın bir artış gösteriyor. Gün içerisinde ise en çok 21.00 – 00.00 ve daha sonra 17.00 – 20.00 saatleri arasında bu tür girişimlerin yoğunluğu artıyor. PayU’nun verilerine göre gün içinde 07.00 saati 456 fraud girişimi ile en az girişimin yaşandığı saat olurken saat 23.00 ise 3 bin 763 fraud girişimi ile fraud girişimlerinin en yoğun görüldüğü saat olarak zirvede yer alıyor.

Konuyla ilgili bilgi veren PayU Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Tarık Tombul, “Fraud girişimleri hem kart sahipleri hem de şirketlerde telafisi güç zararlara yol açıyor. Bunun yanında harcama itirazı, müşteri hizmetleri, savcılık şikayetleri gibi operasyonel süreçler Türkiye ekonomisine dahi zarar verecek maliyetlere neden oluyor. Fraud işlemlerin bir zararı da internet üzerinden yapılan işlemlerde güven sorunu yaratması. Dolandırıcılık işlemine maruz kalan kart hamili e-ticaretten uzaklaşabiliyor. Bu hem e-ticaret sektörü hem de ülke ekonomisi açısından olumsuz sonuçlar doğuruyor. Daha geniş kapsamda ele aldığımızda kartıyla dolandırıcılık işlemi yapılan bir kişinin tekrar online alışveriş yapması güçleşiyor. Bir ödeme kuruluşu olarak başlıca amaçlarımızdan biri e-ticaret ekosistemini büyütmek ve işyerlerimizi güçlendirmek. Fraud çözümlerimizle işyeri bazında fraud oranını yüzde 99 oranında azalttığımız durumlar söz konusu. Bu oranı rakamla ifade etmek gerekirse; örneğin kartla gerçekleştirilen işlemlerde aylık 10.000 TL değerinde fraud problemi yaşayan bir işyeri bunu 100 TL’ye kadar düşürebiliyor hatta bazı işyerlerimizde bu oran sıfırlanıyor.” dedi.
PayU dolandırıcılık girişimlerini nasıl tespit ediyor?
>PayU ile çalışmak isteyen işyerleri özel bir süzgeç ve skorlama sisteminden geçirilerek sisteme dahil ediliyor.
>Faaliyet alanı ve risk iştahı doğrultusunda işyeri için özel kurallar belirleniyor.
>Daha sonra gerçekleştirilen her işlem için bir risk skoru belirleniyor, skor dahilinde işlemler ret ediliyor ya da manuel kontrol için PayU’nun fraud analistlerinin kontrolüne gönderiliyor.
> PayU’nun fraud ekibi tarafından manuel olarak kontrol edilen işlem için fraud ya da değil kararı veriliyor.
>Fraud işlemler için işyeri bilgilendirilerek ürün satışı veya hizmet sunumu durduruluyor.
>Fraud işlemde kullanılan veriler kara listeye alınıyor ve tekrar işlem yapılması böylelikle engelleniyor.
Dolandırıcılıktan korunmak için dikkat etmeniz gerekenler
Öte yandan PayU, işyerleri ve kart sahiplerinin fraud konusunda dikkat etmesi gereken hususlara da açıklamasında yer verdi:
Kart sahipleri
>Kart bilgilerini kimse ile paylaşmamalıdır.
>Fiyatın ürün ile karşılaştırıldığında mantıksız olduğu senaryolar için sipariş vermemelidir. (Örn. 4.000 TL’lik bir telefonun 2.000 TL’ye satılması)
>E-posta adresine gönderilen, kaynağı belirsiz linkler üzerinden işlem yapmamalı, kart bilgilerini paylaşmamalıdır.
>Kartından gerçekleşmiş olan işlemleri düzenli olarak takip etmelidir.
İşyerleri
>Fraud konusunda bilinçli olmalı, anti fraud hizmeti sunan ödeme kuruluşları ve bankalar ile çalışmayı tercih etmelidir.
>Olağandışı siparişler ve teslimat adresinin değiştirildiği veya kurye merkezi, çay ocağı, büfe vb. teslimat talep edildiği senaryolar için dikkatli olmalıdır.
>Şüpheli buldukları işlemler için bankalar veya ödeme kuruluşları ile irtibata geçmelidir.
>İade işlemlerini POS üzerinden yapmalıdır, talep edilen hesaba ya da elden iade yapmamalıdır.
>Chargeback konusunda bilinçli olmalıdır.