Tedarikçi için İran ne kadar risk?

Dun & Bradstreet desteği ile ile yayınlanan , Chartered Institute of Procurement and Supply , CIPS Risk endeksi global tedarik zinciri üzerindeki ekonomik ve politik gelişmeleri takip ediyor. Global Tedarik Zinciri risk endeksi son 2 çeyrekte artışı işaret ediyor. Global Tedarik Zinciri Risk Endeksi, 2002 yılı sonunda 40.7 seviyesindeyken (2008 yılı finansal kriz öncesindeki en yüksek seviye), 12 yıl sonra 2 kat artarak 79.3 seviyesine ulaştı.
Orta Doğu ve Kuzey Afrika Bölgesi 2015 yılı 4. çeyreğinde global endekse %9.1 oranında katkıda bulundu. Bu katkı , 2014 yılı başından beri aynı seviyeyi korumaktadır. İran’ın global tedarik zincirine katılması olumlu beklentilere yol açmakla birlikte bazı belirsizlikleri de beraberinde getirdi.
İran, 2015 yılı sonunda nükleer yaptırımların kaldırılması yönünde son hazırlıklarını yaptı ve bunun sonucunda yaptırımlar 2016 Ocak ayı sonunda kaldırıldı. Kısa vadede, İran lojistik sektörü, ürün ve hizmetlerin ülke içine giriş ve çıkış yapabilecek olması nedeniyle olumlu etkilenecektir. Önümüzdeki 10 yılda, sadece İran ve Çin arasındaki ticaretin 600 milyar dolar seviyesine ulaşması beklenmektedir. Bölge merkezi olarak bu ticaretden en çok faydayı Birleşik Arap Emirlikleri görecektir.
Sivil havacılık ve otomotiv sektörüne ürün ve hizmet sağlayan tedarikçiler ,İran pazarının açılmasından faydalanacak ilk firmalar olacaktır. Öte yandan İran ülke olarak, tedarik zinciri ve satınalma yöneticilerine belirli sorunlar getirecektir. İran yerel pazarı ruhban sınıfının etkisi altındadır. Devrim muhafızları ve devlet organları ticari sözleşmelerde kişisel olarak etkinlik sahibidir ve bu durum İran üzerinden yapılan uluslararası ticaretde farklı sonuçlar doğurabilir.
Dünya toplam petrol rezervinin %9.3’ünün ve doğal gaz rezervinin %18.2’sinin İran’da bulunuyor olması nedeniyle emtia fiyatlarının etkilenmemesi düşünülemez. Arzdaki yüksek seviyeler, enerji fiyatlarını yakın bir gelecekte aşağıya doğru itecektir. Bunun sonucunda, pahalı teknolojilerle çıkartılması gereken (A.B.D’ki kaya gazı gibi) enerji üretimi yavaşlamak zorunda kalacaktır.
CIPS Ekonomisti, Cranfield Üniversitesi’nden John Glen konuyla ilgili şu açıklamayı yapmıştır:
“ Çok uzun bir süre dünyadan uzak kalan bir iş yapma kültürü ile karşı karşıya kalmak satınalma profesyonellerini zorlayacaktır. Satınalmacıların bu durumla mücadele etmek için yetkin olmaları gerekmektedir ve genelde bu yetkinlik satınalmacılarda eksiktir.”.
“ Tedarik zinciri müdürleri ve satınalma profesyonelleri İran ile iş yapma kültürünü anlamalı ve bu ülkede uzun süreli , güvene dayalı tedarikçi ilişkisi kurmalıdırlar.”
“İran satınalma profesyonelleri için yeni bir pazara girmek adına bulunamayacak fırsatlar getirmektedir. Sonuç olarak, doğru yerde ve doğru zamanda konuşlandırılmış yetkin satınalma profesyonelleri , tedarik zinciri risklerinin yönetilmesinde ,etkin rol oynayacaktır.“
Dun & Bradstreet‘den Risk Uzmanı Dr. Warwick Knowles konuyla ilgili bir açıklama yapmıştır :
“Herkesin düşüncesinin aksine İran’a yapılan yaptırımların kaldırılma kararı beklenenden önce oldu. Gerçi batılı şirketler Temmuz ayından beri bu konuda pozisyon almaya çalışıyorlardı. Ticarete ve yatırıma yönelik İran çok büyük fırsatlar sunmakla birlikte yüksek riskleri de beraberinde getirmektedir. Aralık ayındaki A.B.D başkanlık seçim sonuçları ve 2017 yılındaki İran nükleer müzakereleri bir sonuca kavuşturabilir.”