İş makinası hırsızlığı durmuyor

Yıllardır önlenemeyen iş makinaları hırsızlığı için gerekli düzenlemelerin yapılmaması, sorunu 2010 yılına da taşındı. Sektör, biran önce iş makinalarına da otomobiller gibi ruhsat verilmesini istiyor.

Boyutları nedeniyle çalınacağına pek ihtimal verilmeyen ancak fiyatlarıyla hırsızlar için oldukça cazip hale gelen iş makinalarının çalınması engelleyecek en büyük adım olan ?tescilleme sistemi? 2009 yılında da hayata geçirilemedi. 2008 yılında 31,5 milyon TL(31,5 trilyon) değerinde 120 adet iş makinası çalındı. 2009 başlarında sayı düştü ancak 2009 yılı sonunda artmaya başladı ve yılın son 3 ayında 20?nin üzerinde iş makinası çalındı.

İş makinası fiyatlarının 100 bin euro ile 220 bin euro arasında değiştiğine dikkat çeken İMDER Genel Sekreteri Faruk Aksoy ?Bu iş otomobil hırsızlığına benzemiyor. İş makinaları otomobillerin üç katı maddi değerine geliyor. Hırsızlıklar genellikle bu iş için kurulmuş ve çalınan iş makinalarını kolaylıkla satabilecek ya da yurtdışına çıkarabilecek bağlantıları olan suç şebekeleri tarafından yapılıyor? diyor.

Dünyadaki Sistem Kullanılmalı

Aksoy, yıllardır devam eden iş makinası hırsızlıklarının önlenemiyor olmasını kanunlardaki boşluklara bağlıyor. Hırsızların kanunlardaki boşluklardan yararlandığına dikkat çeken Aksoy, iş makinalarına otomobillerde olduğu gibi ruhsat verilmesini sağlamanın 2010 hedefleri arasında ilk sırada yer aldığını ifade ediyor. Japonya?da, Amerika?da ve Avrupa Ülkeleri?nde uygulanan yöntemlerin Türkiye?de de uygulanmasıyla hırsızlığın önemli oranda azaltılması mümkün.

Yılda yaklaşık 1900 adet civarında iş makinasının çalındığı Japonya?da emniyet güçleriyle yapılan ortak çalışmalar, tescil mekanizmasının çalıştırılması, mobil takip sisteminin kullanılmasıyla hırsızlık oranı yüzde 50 oranında azaltılmış durumda. Avrupa Ülkeleri?nde de hırsızlığın önlenmesi için aynı yöntemler uygulanıyor.

Fatura İşe Yaramıyor

Türkiye?de iş makinası hırsızlığı Japonya ve Amerika?daki sayılara ulaşmasa da son 3-4 yıldır firmalara ciddi kayıplar verdirir nitelikte. 2918 Sayılı Kanun gereği iş makinası cinsinden araçların bağlı oldukları ticaret ve sanayi odaları tarafından tescil işlemlerinin yapılması gerekiyor ancak bu işlemler gerçekleştirilmiyor. Şu anda Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından tescilleme çalışmasına başlandıysa da yeterli değil. Araçların sadece yüzde 30?u tescillenmiş durumda. İş makinası sahibi olan firmaların ellerinde sadece fatura olduğuna dikkat çeken Aksoy ?Emniyet Genel Müdürlüğü?nün yazılı kararına göre fatura tek başına bir malın size ait olduğunu göstermiyor. Eğer başka bir belgeniz yoksa iş makinası size ait değildir? diyor. Aksoy, açılan davalarda iş makinası sahiplerinin makinanın kendilerine ait olduğunu kanıtlamakta zorlandıklarını ve davaların çok uzun sürdüğünü hatta davanın sonunda en az 100 bin euro?luk bir iş makinasının kaybedilebileceğine dikkat çekiyor.

Emniyet İş Makinası Tescillenmesine El Atsın!

Aksoy, yaşanan bu sıkıntılı durumun çözümünün tescil sisteminin yaygınlaştırılması, kolaylaştırılması ve hepsinin ulusal bir ağ içinde merkezde toplanması olduğunu belirtiyor. Emniyetin de bu işe sahip çıkması gerektiğine dikkat çeken Aksoy  ?Ticaret odaları tescil işlemi yapıp, kaydını tutsa dahi sistemin merkezi emniyet olmalı. Çünkü ticaret odalarının denetleme, ceza verme yetkisi yok. Biz diyoruz ki bir otomobilin tescil işlemi nasıl gerçekleşiyorsa iş makinalarının da aynı şekilde gerçekleştirilsin. Bir araba durdurulup ruhsatından nasıl kontrol edilebiliyorsa iş makinası da ruhsatından kontrol edilebilsin. Ruhsatından 10 saniye içinde kime ait olduğu bulanabilsin? şeklinde konuşuyor. Emniyetin üzerinde otomobillerden dolayı çok iş yükü olduğunu söyleyerek iş makinası tescilleme işlemini yapmaktan kaçındıklarına dikkat çeken Aksoy ?Emniyet müdürlüklerinde yılda yaklaşık 2 milyon adet otomobil tescilleniyor. Bir yılda satılan iş makinası sayısı ise ikinci el olanlar dahil sadece 15-20 bin adet. İş yoğunlukları sadece yüzde 1 oranında artacak? diyor. Tescil sisteminin emniyet tarafından sağlıklı şekilde yürütülmesi ve makina üzerine yerleştirilecek uydu takip sistemlerinin devreye girmesiyle hırsızlığın yüzde 80 oranında azalacağı öngörülüyor. Aksoy bu düzenlemeler yapılmadığı taktirde 2010 yılında da hırsızlıkların devam edeceğine dikkat çekiyor.

Afet Dönemlerinde İş Makinasi Bulunamıyor

Hırsızlıkların önüne geçecek tescilleme sistemi aynı zamanda afet dönemlerinde arama kurtarma çalışmaları için gerekli iş makinalarının kolaylıkla bulunmasına da katkı sağlayacak. Tescilleme işlemi yapılmadığı için hangi firmada, hangi türden, kaç tane iş makinası olduğu bilinmiyor. Olası bir afet ya da seferberlik döneminde kullanılmak üzere devletin elinde de iş makinası kayıtlarının bulunması gerekiyor.