KOBİ’ler için yeni dönem, KOSGEB’den yeni destekler

MUSTAFA KAPLAN >> KOSGEB Başkanı >> Ülkemizin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanmasında küçük ve orta ölçekli işletmelerinin payını ve etkinliğini artırmak, rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek, sanayide entegrasyonu ekonomik gelişmelere uygun biçimde gerçekleştirmek üzere 1990 yılında 3624 sayılı kanunla kurulan KOSGEB, önemli bir boşluğu doldurmuş, o zamandan bu yana hayati işlevler yerine getirmiştir.

Kalkınma ve büyümenin özel sektör eliyle sağlanabileceği genel kabul gören bir gerçektir. Özel sektörün büyük bölümü de küçük ve orta ölçekli işletmelerden oluşmaktadır. Ülkemizde faaliyet gösteren yaklaşık 3,4 milyon KOBİ tüm işletmelerin yüzde 99.9’unu oluşturmakta, istihdam yaratılması, yatırım sağlanması, girişimciliğin geliştirilmesi ve genel makro ekonomik göstergelere önemli katkılar sağlamaktadır. KOBİ’ler; endüstrileşmenin, sağlıklı bir sosyal yapının, gelir dağılımındaki dengenin ve ticaretteki dinamizmin vazgeçilmez unsuru durumundadırlar. Daha düşük maliyetlerle istihdam imkanı sağlayan ve küresel dalgalanmalardan daha az etkilenen KOBİ’ler, değişime ve teknolojik yeniliklere hızlı uyum sağlayan esnek yapılarıyla ekonominin vazgeçilmez unsurlarıdır. Bu işletmeler ayrıca, piyasada rekabetin yerleştirilmesi ve sürdürülmesine, değişen tüketici taleplerinin kısa sürede karşılanabilmesine, nitelikli eleman yetiştirilmesine ve bölgeler arası ekonomik ve sosyal dengesizliklerin giderilmesine de ciddi katkılarda bulunmaktadır.

Dolayısıyla KOBİ’lerin; ekonominin, istihdamın, sanayinin adeta iskeleti olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu işletmelerin durumundaki en küçük değişiklikler bile makroekonomik göstergelere anında yansımaktadır. Özellikle küresel ölçekte ciddi bir krizinin yaşandığı son dönemde KOBİ’lerin önemi bir kat daha artmıştır. Bu yüzden de pek çok ülke ile birlikte Türkiye’de de böylesine hayati işlevleri olan KOBİlerin gelişmesine yönelik çeşitli program, plan ve destekler uygulanmaktadır.

Bu gerçeklerden hareketle ekonomimizin bel kemiğini teşkil eden KOBİ’lerimizin her bakımdan desteklenmesi, sorunlarının çözülmesi, sıkıntılarının giderilmesi, etkinlik ve verimliliklerinin arttırılması için KOSGEB olarak çeşitli destek ve hizmetler sağlamaktayız.

2003-2009 yılları arasında 53.400 işletmemize çoğu geri dönüşümsüz 250 milyon TL?nin üzerinde destek sağladık.

Ayrıca KOBİ’lerimiz ile esnaf ve sanatkârlarımızın uygun koşullarda kredi temin edebilmelerini sağlamak üzere bankalarla çeşitli protokoller düzenleyerek kredi faiz desteği programlarını uygulamaya koyduk.

Bu çerçevede 2003 yılından bu yana “1000+1000 KOBİ Makine Teçhizat Destek Kredisi”, “İmalatçı Esnaf Destek Kredisi”, “İstihdam Endeksli Cansuyu Kredisi”, “İhracat Destek Kredisi”, “100.000 KOBİ Destek Kredisi”, “GAP Bölgesi Makine-Teçhizat Kredisi”, “Acil Destek Kredisi” ve “Diyarbakır Cazibe Merkezi Kredisi” programlarını ile toplam 127.367 işletmeye 7,048 milyar TL tutarında kredi kullanma imkânı sağladık.

2009 yılı içerisinde de; imalat sanayi dışındaki KOBİ’lerin desteklenmesi konusunda görülen eksikliğin giderilmesi ve ülkemizin KOBİ politikasının daha organize bir yapıda yönlendirilmesi için 3624 sayılı kanunda, KOSGEB’in kurulması kadar önemli bir değişikliğe gidilerek hizmet ve ticaret sektörlerindeki işletmeler de KOSGEB hedef kitlesine dahil edildi. Böylece KOSGEB’in, imalat sanayi KOBİ’lerinin desteklenmesi konusunda 1990 yılından bu yana edindiği tecrübe ve birikimden 3 milyonun üzerinde işletmenin yararlanmasının yolu açıldı.

İmalat sanayi dışındaki KOBİ ve girişimcilerin de hedef kitlemize alınmasıyla hizmet götüreceğimiz işletme sayısının yanı sıra misyonumuz da ciddi anlamda genişleyerek KOSGEB ülkemizin KOBİ’lerden sorumlu ulusal kuruluşu niteliğine kavuştu.

Kanun değişikliğini müteakip KOSGEBin hedef kitlesinin genişlemesi, mevcut destek sistemindeki aksaklıklar, KOBİ’lerin esnek ve dinamik bir mevzuat yapısına ihtiyaç duyması ile işletmelerimizin talep ve beklentileri KOSGEB destek sisteminde değişiklik yapılması ihtiyacını ortaya çıkarmıştır.

Bu kapsamda, çalışma grupları oluşturulmuş; KOBİ’lerin bölge, sektör ve ölçek parametrelerine göre farklılaşan ihtiyaçlarını esas alan destek sistematiğinin kurgulanmasına yönelik destek sistemi revizyon çalışmaları başlatılmıştır.

Çalışmalar sonucunda; KOSGEB Destek Programları Yönetmeliği çerçevesinde; KOBİ’lerin ülkenin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanmasında payını ve etkinliğini artırmak, rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek, ekonomik gelişmelere uygun bir şekilde sanayide entegrasyonu gerçekleştirmek, ihracattaki paylarını artırmak, araştırma-geliştirme, yenilik ve işbirliği faaliyetlerini desteklemek, girişimcilik kültürünü geliştirmek ve Kalkınma Planları, Hükümet Programları ve Yıllık Programlar’da belirlenen hedefler de dikkate alınarak; Ar-Ge ve yenilik, endüstriyel uygulama, girişimcilik, pazarlama, e-dönüşüm, kurumsallaşma, markalaşma, kalite geliştirme, tasarım, çevre, enerji ve işbirliği-güçbirliği ile günün şartlarına bağlı olarak oluşabilecek diğer konularda destek programları hazırlanmıştır.

Genişleyen hedef kitle ihtiyaçlarına cevap verebilecek, erişimi kolay, etkin ve yalın, gelişime açık ve dinamik, maliyet ve farklılaştırma esaslı stratejilerin uygulanmasına imkan sağlayan, işletmelerin Ar-Ge ve inovasyon faaliyetlerini daha etkin destekleyen, ortaklık kültürünün teşvik edildiği, girişimciliğin desteklendiği ve girişimcilik kültürünün yaygınlaştırıldığı, tematik alanlarda destekleme imkanı sağlayan, KOBİ temelli stratejilerin uygulanacağı, katma değeri ve rekabet gücü yüksek, gelişme potansiyeli olan sektörlerin öncelikli olarak desteklenebileceği, bölge, sektör, yöre ve işletme ihtiyaçlarına göre tasarlanmış proje esaslı, e-devlet yapılanması ile uyumlu, kamu hizmetlerinin sunumu ile ilgili düzenlemelerle uyumlu, bilgi yoğun hizmetlerin daha etkin sunulduğu bir destek sistemi oluşturulmuştur.

Planlı/programlı çalışan ve proje geliştiren KOBİ’lerin teşvik edilerek rekabet güçlerinin artırılması için genel desteklerin yanı sıra girişimcilik, Ar-Ge, inovasyon gibi alanlar ile özellikle işbirliklerini kapsayan proje bazlı desteklerin verilmesini planlayan KOSGEB’in yeni destek modelleri geçtiğimiz günlerde Sanayi ve Ticaret Bakanımız Sayın Nihat Ergün?ün gerçekleştirdiği basın toplantısı ile kamuoyuna duyuruldu.

KOSGEB yeni dönemde işletmelere, girişimcilere, KOBİ’lere yönelik projeleri olan meslek kuruluşlarına ve işletici kuruluşlara, geri ödemeli ve geri ödemesiz olmak üzere;

>> Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı,

>> KOBİ Proje Destek Programı,

>> Tematik Proje Destek Programı,

>> İşbirliği-Güç birliği Destek Programı,

>> Girişimcilik Destek Programı ile

>> Genel Destek Programı, başlıkları altında destekler verilecektir.

Fikir geliştirip uygulayana 200 Bin TL

Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programıyla bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip küçük ve orta ölçekli işletmeler ile girişimcilerin geliştirilmesi, yeni ürün, yeni süreç, bilgi ve/veya hizmet üretilmesi ve ticarileştirilmesi için araştırma, geliştirme, inovasyon ve endüstriyel uygulama projeleri desteklenecektir.

Bu program 2 alt başlıktan oluşacak olup, Ar- Ge ve İnovasyon alt programı kapsamında 12.000 TL limitli kira desteği, 25.000 TL limitli proje danışmanlık desteği, 5.000 TL limitli eğitim desteği, 25.000 TL limitli sınai ve fikri mülkiyet hakları desteği, 5.000 TL limitli proje tanıtım desteği, 15.000 TL limitli fuar, kongre, konferans, teknolojik işbirliği desteği ile 25.000 TL limitli test, analiz ve kalibrasyon desteğinin yanı sıra, makine teçhizat, donanım, hammadde, yazılım ve hizmet alımı giderlerine 100.000 TLye kadar geri ödemesiz, 200.000 TLye kadar geri ödemeli destek verilecektir. Endüstriyel Uygulama alt programı kapsamında ise geri ödemesiz 18.000 TL limitli kira desteği, 150.000 TL limitli Makine-Teçhizat, donanım, sarf malzemesi, yazılım ve tasarım giderleri desteği ile 100.000 TLye kadar personel gideri desteği ile 200.000 TLye kadar geri ödemeli makine-teçhizat, donanım, sarf malzemesi, yazılım ve tasarım giderleri desteği verilecektir. Ar-Ge ve İnovasyon Programının proje süresi 12-24 ay, Endüstriyel Uygulama Programının proje süresi ise en fazla 18 ay olacaktır. Her iki program için de Kurul kararı ile 12 aya kadar ek süre verilebilecektir. Bu destek programında destek oranı tüm bölgelerde yüzde 75 olarak uygulanırken; başlangıç sermayesi desteğinin destek oranı yüzde 100 olarak uygulanacaktır.

İşletme projelerine 150 Bin TL

KOBİ Proje Destek Programı kapsamında, işletmelerin, üretim, yönetim ve organizasyon, pazarlama, dış ticaret, insan kaynakları, mali işler ve finans, bilgi yönetimi ve benzer alanlarda sunacakları projeleri desteklenecektir. KOBİ’lerin kendi projelerini kendilerinin hazırlaması, kendi beceri ve noksanlarını daha iyi tanımalarını amaçlayan KOBİ Proje Destek Programının süresi 3 yıl, proje süresi 6-24 ay (+12 ay) olup destek üst limiti 150.000 TL olacaktır. Programın destek oranı 1. ve 2. Bölgelerde yüzde 50; 3. ve 4. Bölgelerde ise yüzde 60 olarak uygulanacaktır.

Yöresel kaynağa gestek

Tematik Proje Destek Programı ile; makro strateji dokümanlarında işaret edilen öncelikler dikkate alınarak belirlenen tematik alanlarda bölgesel ve sektörel ihtiyaçların karşılanması, uluslararası mevzuat ve önceliklere KOBİ’lerin uyumunun sağlanması ve meslek kuruluşlarının KOBİleri geliştirmek amacıyla daha fazla proje hazırlamaları teşvik edilecektir.

Program ile işsizliğin yoğun olduğu yerlerde üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, meslek odaları ve yerel yönetimler başta olmak üzere yerel aktörler tarafından hazırlanan meslek edindirme projelerine finansman sağlanacaktır.

Program, Çağrı Esaslı Tematik Programı ve Meslek Kuruluşu Proje Destek Programı olarak 2 alt programdan oluşmaktadır. Meslek Kuruluşu Destek Programıyla verilecek desteğin program süresi 3 yıl, proje süresi 24 ay (+12 ay), destek üst limiti ise 150.000 TL olurken; Tematik Proje Destek Programıyla desteklenecek projenin süresi teklif çağrısında belirlenir ve destek üst limiti ilgili teklif çağrısında yer alır. Her iki alt program için destek oranı 1. ve 2. Bölgelerde yüzde 50; 3.ve 4. Bölgelerde ise yüzde 60 olarak uygulanacaktır.

Gücünü birleştirene destek

İşbirliği-Güçbirliği Destek Programı ile ortak tedarik, ortak tasarım, ortak pazarlama, ortak laboratuar ve ortak imalat ve hizmet sunumu gibi konularda bir araya gelen KOBİ’lere destekler sağlanacaktır.

Programın süresi 3 yıl, projenin süresi ise 6-24 ay (+12 ay) olup, 250.000 TL geri ödemesiz ve 500.000 TL geri ödemeli destek verilecektir. İşletmelerin birleşme, işbirliği ve ortaklık yoluyla, mevcut yaratılan katma değeri büyütmeleri hedeflenen bu programla KOBİ’lerin tedarik, pazarlama, düşük kapasite kullanımı, rekabet gücü zayıflığı ve finansman gibi, tek başlarına çözemeyecekleri birçok soruna çözüm bulmaları beklenmektedir. Destek oranı 1.ve 2. Bölgelerde yüzde 50; 3. ve 4. Bölgelerde ise yüzde 60 olarak uygulanacaktır.

Girişimcilere destek, kadın girişimciye ayrı bir önem

Girişimcilik Destek Programı ile girişimciliğin desteklenmesi ve yaygınlaştırılması, başarılı ve sürdürülebilir işletmelerin kurulması, girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması, İş Geliştirme Merkezleri’nin kurulması ile girişimciliğin geliştirilmesi, istihdamın artırılması ve yerel dinamiklere dayalı girişimciliğin desteklenmesi amaçlanıyor.

Girişimcilik Destek Programında; Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi, Yeni Girişimci Desteği ve İş Geliştirme Merkezi Desteği olmak üzere 3 ayrı alt başlık bulunmaktadır.

Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi kapsamında genel ve özel hedef gruplarına ücretsiz uygulamalı girişimcilik eğitimleri verilecektir. Yeni Girişimci Desteği kapsamında ise geri ödemesiz 5.000 TL limitli işletme kuruluş desteği, 10.000 TL limitli kuruluş dönemi makine, teçhizat ve ofis donanım desteği ile 12.000 TL limitli işletme giderleri desteği, geri ödemeli 70.000 TL limitli sabit yatırım desteği kullandırılacaktır. İş Geliştirme Merkezi Desteği kapsamında da 25.000 TLden 600.000 TLye kadar geri ödemesiz İŞGEM Kuruluş Desteği ile 20.000 TLden 100.000 TLye kadar geri ödemesiz İŞGEM İşletme Desteği verilecektir. İŞGEM Kuruluş Desteği’nin süresi 18 ay, İŞGEM İşletme Desteği’nin süresi ise 36 ay olarak uygulanacaktır.

Destek oranı, 1. ve 2. Bölgelerde yüzde 60, 3. ve 4. Bölgelerde yüzde 70 olup, Yeni Girişimci Desteği’nde girişimcinin kadın veya özürlü olması durumunda ise bu oranlar 1. ve 2. Bölgelerde yüzde 70, 3. ve 4. Bölgelerde ise yüzde 80 olarak uygulanacaktır.

Çok sayıda işletmeye destek

Genel Destek Programı ile çok daha fazla işletme fuar, tanıtım, eşleştirme, nitelikli eleman istihdamı, danışmanlık, enerji verimliliği, sınai mülkiyet halkları, tasarım, belgelendirme, test ve analiz gibi alanlarda desteklenecektir.

Genel Destek Programında program süresi 3 yıl olup, bu kapsamda: 30.000 TL limitli yurtiçi fuar desteği, 10.000 TL limitli yurtdışı iş gezisi desteği, 15.000 TL limitli tanıtım desteği, 15.000 TL limitli eşleştirme desteği, 20.000 TL limitli nitelikli eleman istihdam desteği, 15.000 TL limitli danışmanlık desteği, 10.000 TL limitli eğitim desteği, 30.000 TL limitli enerji verimliliği desteği, 15.000 TL limitli tasarım desteği, 20.000 TL limitli sınai mülkiyet hakları desteği, 10.000 TL limitli belgelendirme desteği ile 20.000 TL limitli test, analiz ve kalibrasyon destekleri sağlanacaktır. Genel Destek Programı’nın destek oranı 1.ve 2. bölgelerde yüzde 50, 3.ve 4. bölgelerde ise yüzde 60 olarak uygulanacaktır.

KOSGEB olarak bu yeni dönemde kaynaklarımızı etkin ve verimli şekilde kullanarak KOBİ’lerimizin önünü açmak, sıkıntılarını en aza indirmek, gelişmelerini sağlayacak ortamı yaratmak üzere çalışmalarımızı sürdürmekteyiz. Amacımız, uygulamaya koyduğumuz ve önümüzdeki dönemde hayata geçireceğimiz yeni destek modelleriyle KOBİ’lerimizin ülkemizin kalkınmasına azami katkıyı sağlamalarıdır.

KOSGEB Destek Programları’ndan yararlanacak işletme, meslek kuruluşu ve işletici kuruluşların KOSGEB Veri Tabanı’nda yer alması koşulu aranmaktadır. KOSGEB Veri Tabanı’nda yer almak için KOSGEB’in www.kosgeb.gov.tr internet adresinde belirtilen belgelerle birlikte KOSGEB birimlerine başvuru yapılması gerekmektedir. KOSGEB Veri Tabanı’nda yer alan işletme, meslek kuruluşu ve işletici kuruluşlar, destek programlarına başvuru süreci ve koşullarla ilgili bilgileri KOSGEB Merkez Müdürlükleri aracılığıyla öğrenebilecektir.

Yürürlüğe giren destek programları, ülkenin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanmasında, küçük ve orta ölçekli işletmelerin payını ve etkinliğini artırmak, rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek, sanayide entegrasyonu ekonomik gelişmelere uygun biçimde gerçekleştirmek, ihracattaki paylarını artırmak, araştırma-geliştirme, yenilik ve işbirliği faaliyetlerini desteklemek ve girişimcilik kültürünü geliştirmek amacına uygun olarak; Ar-Ge ve yenilik, endüstriyel uygulama, girişimcilik, pazarlama, e-dönüşüm, kurumsallaşma, markalaşma, kalite geliştirme, tasarım, çevre, enerji ve işbirliği-güçbirliği ile günün şartlarına bağlı olarak oluşabilecek diğer konularda, Kalkınma Planları, Hükümet Programları ve Yıllık Programlarda belirlenen hedefler dikkate alınarak hazırlanmıştır. Destek Programları kapsamında belirli bir bölgeye yönelik uygulamalarda Kalkınma Ajansları ile de işbirliği yapılabilecektir.

Yürürlüğe giren Yeni Destek Programları ile birlikte 24 Nisan 2005 tarihli ve 25795 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan KOSGEB Destekleri Yönetmeliği de yürürlükten kaldırılmıştır.

Yeni destek programları, reel sektörün dönüşümünü sağlayacak ve ülkemizin makroekonomik yapısını anlamlı ve değerli hale getirecek programlar olacaktır.

Bu yazı, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) Başkanı Mustafa Kaplan’ın “SUBCONTURKEY Yan Sanayi Ürünleri Gazetesi”nin Temmuz 2010 tarihli 75. Özel Platin sayısında yayınlanan KOSGEB?in yeni destekleri hakkında KOBİ?lere verdiği bilgileri içermektedir.