?Kilosu 185 dolara et yiyoruz?

Son dönemde et ve süt ürünlerinde yaşanan artış, tüketiciyi fahiş fiyatlarla karşı karşıya bıraktı.  Kırmızı etteki çarpık tabloda, canlı hayvan kantar tartı fiyatında kilosu 7 dolar olan kırmızı etin, restoranda sofraya geliş fiyatı, kilo bazında 185 doları buluyor.

Et fiyatları can yakıyor? Sağlıklı Gıda Platformu?nun piyasada yaptığı araştırmaya göre 1 kilogram kırmızı etin fiyatı, sofraya gelene kadar 185 dolara ulaşıyor. Dünyanın 8. tarım ülkesi Türkiye kırmızı eti fahiş fiyatlara yerken, Bulgaristan?da aynı etin kilosunun 3.35 dolara satılması dikkat çekiyor. Konuyla ilgili bir açıklama yapan Sağlıklı Gıda Platformu (SGP)  Yürütme Kurulu Başkanı Hüseyin Bozdağ, son bir yıl içerisinde dana eti  fiyatlarında yüzde 50, kuzu eti fiyatlarında ise yüzde 60-65 oranında bir artış yaşandığını söyledi. Peki 1 kg et, restoranda sofraya geldiğinde nasıl 185 dolar oluyor?

Kırmızı etin dert yolculuğu

Canlı Hayvan Kantar Tartı fiyatı                   1Kg: 10 TL (7 $)

Karkas hale geldiğinde fiyatı                        1Kg: 18 TL (12 $)

Kemiksiz hale gelmesi sonrası fiyatı              1Kg: 23 TL (16 $)

Süpermarketteki fiyatı:

Kıyma                                                            1Kg: 24.90 TL (16.77 $)

Dana Bonfile                                                 1Kg: 39.00 TL (26.27 $)

Antrikrot                                                        1Kg: 34.00 TL (22.90 $)

Butik kasaptaki fiyatı:

Kıyma                                                            1Kg: 30.00 TL (20.21 $)

Dana Bonfile                                                 1Kg: 40.00 TL (26.94 $)

Antrikrot                                                        1Kg: 39.00 TL (26.27 $)

A Plus restoranlardaki fiyatı:

1 numaralı restoran       200 gr Kebap 25.50 TL (1Kg:127.50 TL ? 85 $)

2 numaralı restoran       200 gr Kebap 32.00 TL (1Kg:160.00 TL  – 107 $)

3 numaralı restoran       200 gr Kebap 32.50 TL (1Kg:162.50 TL ? 165 $)

4 numaralı restoran       200 gr Kebap 55.00 TL (1Kg:275.00 TL  – 185 $)

B Plus restoranlardaki fiyatı:

1 numaralı restoran         200 gr Kebap 18.00 TL (1Kg: 90.00 TL ? 60 $)

2 numaralı  restoran         200 gr Kebap 20.00 TL (1Kg: 100.00 TL ? 67 $)

3 numaralı restoran          200 gr Kebap 22.00 TL (1Kg 110.00 TL –  74 $)

Sağlıklı Gıda Platformu Yürütme Kurulu Başkanı Hüseyin Bozdağ, burada adı geçen restoranların kamuoyu tarafından bilinen mekânlar olduğuna dikkat çekerken ?İsimlerini bilhassa gizledik. Yaptığımız araştırmada, her birinin karşısındaki adres bellidir? dedi. Bozdağ, Türkiye?deki bu fahiş fiyat uygulamasına karşılık dana etinin kilosunun, bizdeki 185 dolara satılan noktada Bulgaristan?da 3.35 dolar, Avustralya?da 2.5 dolar ve Romanya?da 5 dolara karşılık geldiğini vurguladı.

Fiyat neden arttı?

Artan nüfusa mukabil, kasaplık hayvan sayılarındaki azalma fiyattaki yükselişi tetikledi. 1980?li yıllardan bu yana belirgin bir hayvancılık ve beslenme politikamızın olmayışı, hayvancılık politikalarımızın doğru tespit edilememesi, bilimsel ve akli uygulamalardan uzak oluşu, uygulanan yanlış ve yetersiz teşvik ve desteklere, bu teşvik ve desteklerin doğru yer ve zamanda kullandırılmaması sorunu da eklenince, bu tablo ortaya çıktı. Hüseyin Bozdağ, önümüzdeki 10 yıl boyunca mevcut politikanın sürdürülmesi durumunda, Türkiye’nin kırmızı et ihtiyacının yarısını dahi üretememe sorunuyla karşı karşıya kalacağını söyledi. Yükselen et fiyatlarının cazibesinin süt üreticilerini de tetiklediğine dikkat çeken SGP Yürütme Kurulu Başkanı ?2009 yılında yaklaşık 300 bin baş inek kesimi yapıldı. Azalan süt üretimi aynı şekilde süt fiyatlarının da litre başına 40 kuruştan 80-85 kuruşlar seviyesine kadar yükselmesine neden oldu?  dedi. Fiyat artışına neden olan diğer unsurlar ise şunlar:

1.      Dünyada yaşanan ?domuz gribinden dolayı AB ülkeleri domuz tüketmiyor. Domuz tüketmeyen bu ülkeler kırmızı ete yöneldiler ve bu gelişme kırmızı et fiyatlarına yansıdı.

2.      Kurban Bayramı?nın gelmesine çok az bir süre kala besi hayvancılığı yapanlar, hayvanlarını beklemeye aldılar. Bu durum da et fiyatlarının yükselmesinde etkili oldu.

3.      Özellikle son dönemlerde besi yetiştiriciliği girdi maliyetleri arttı. Girdi maliyetlerinin artması, besi yetiştiricilerini zor durumda bırakırken, bu durum ister istemez et fiyatlarına da yansıdı.

4.      Spekülatörlerin, fırsatçıların devrede olması sorunu daha da büyüttü.

SGP Yürütme Kurulu Başkanı Bozdağ, bu fiyat artışlarında evine et, süt giren herkesin yüzde 35 olumsuz etkilendiğine dikkat çekti.

Hileli ürünler piyasayı sardı

Sağlıklı Gıda Platformu, piyasada satılan ürünlerdeki hileli mamul sayısına da dikkat çekiyor. Et ve süt fiyatlarındaki fahiş fiyat artışı, hileli ürünleri raflara çıkardı. Köfteye et yerine soya katılırken, kırmızı et yerine hindi budu satışı patladı. Piyasada satılan süt ürünlerinin yüzde 15’inde ise süt tozu kullanılıyor. Köfte, sucuk ve salamlara et yerine soya katılırken, kırmızı et denilerek hindi budu satılmaya başlandı. Toplum sağlığını tehdit eden hileli ürünler, Tarım Bakanlığı Koruma Kontrol Müdürlüğü tarafından hayata geçirilen Alo Gıda 174 Hattı’na da yansıdı. 14 Şubat-21 Ekim tarihleri arasında bu hatta gelen şikayet sayısı 15 bini buldu. Aramaların yüzde 82’si ihbar ve şikayet amacıyla yapılırken, et ve süt üreticilerinden, ?2 TL’ye yarım ekmek köfte, döner satanlara itibar etmeyin? uyarısı geldi. Catering sektörü 4 ay önce lop eti 12 liraya alırken, şimdilerde rakamlar 18 lira seviyesinde seyrediyor. Et girdi maliyetleri yüzde 60 seviyesinde etkilendi. Fiyatların yemek bedellerine yansıması ise yüzde 35 seviyesinde kaldı. Bu da sağlık açısından risk oluşturan kayıtdışı unsurunu artırdı.

Çözüm için ne yapılmalı?

Sağlıklı Gıda Platformu Yürütme Kurulu Başkanı Hüseyin Bozdağ, sorunun aşılabilmesi için kısa, orta ve uzun vadeli tedbirler alınması gerektiğini söyledi. ?Et fiyatlarındaki artışın önüne geçilmesi için kısa vadede canlı hayvan ithalatı yapılması zorunlu hale geldi. Fakat bu ithalatın da bilimsel dayanakları oluşturularak yapılması gerekir. Aksi takdirde ithalat da geçici bir çözüm olmaktan öteye gidemez? diyen Bozdağ, dişi hayvan kesiminin yasaklanmasının da acil eylem planı içinde görülmesi gerektiğini ifade etti. SGP Yürütme Kurulu Başkanı orta vadeli çözüm önerilerini ise şu sözlerle anlattı: ?Önceki yıllarda et fiyatlarının aşırı düşük seyretmesi nedeniyle, besiciliği bırakan çok sayıda işletme mevcut. Bu işletmelerin ihtiyaçları tespit edilerek, doğru hayvan ırklarından oluşacak sürüleri kontrollü şartlarda besiye almaları ve üretime geçmeleri teşvik edilmelidir.? Sağlıklı Gıda Platformu?nun spekülasyona karşı önerisinde ise, Tarım Bakanlığı?nın pirinç uygulaması ön plana çıkıyor. Bozdağ öneriyi bakanlık yetkililerine ilettiklerini vurgulayarak ?2008 yılında pirinçte yaşanan olayda olduğu gibi, bu duruma da bir çözüm bulunması gerekiyor. Pirinçte spekülatörlere yönelik alınan önlemlerin aynısı, kırmızı et ve sütte de hayata geçirilmelidir? dedi.