Kırtasiye ve okul malzemelerindeki zararlı maddelere karşı ne yapmalı?

TMMOB Kimya Mühendisleri Odası okulların açılmasıyla kullanımı artacak olan pastel boyadan silgilere, beslenme çantasından kalemtraşa kırtasiye malzemeleri ve okul araç gereçleriyle ilgili olarak bir uyarı yayımladı.

Uyarıda kırtasiye malzemeleri ve okul araç gereçlerinde “fitalatlar, azo boyalar ve bazı ağır metaller” kullanıldığına dikkat çekildi.

Bu tehlikeli maddelerin bazılarına sınırlandırma getirildiğine ancak piyasanın denetimsiz olduğu, denetimlerin sadece okul açılırken göstermelik olarak yapıldığı hatırlatıldı.

“Özellikle merdiven altı üretimlerde ve bazı dış alım yapılan ülke ürünlerinde yukarıda saydığımız tehlikeli kimyasallar limit sınırların üzerinde kullanılmaktadır. 2011 yılında GT Bakanlığının almış olduğu numuneler üzerinde yapılan deneylerin yaklaşık yüzde 50’ si olumsuz çıkmıştır.”

Hangi ürünler riskli

Odanın verdiği bilgilere göre çeşitli ürünlerin taşıdığı riskler şöyle:

Pastel boya, suluboya, oyun hamuru, silgi ve diğer boyalar: Bu ürünlerde kanserojen olduğu için yasaklanan azo boyarmaddeler ve plastik ürün, baskı ve boyalarda yumuşatıcı olarak katılan fitalatlar kullanılabiliyor.

Aynı zamanda kanserojen olan fitalatlar, insanlarda ve hayvanlarda hormon sistemine zarar verebiliyor. Ayrıca astım ve üreme bozukluğuna da neden olabilen bu kimyasal, pastel boyalarda da bulunabiliyor.

Çocuklarda sinir, bağışıklık sistemini tahrip eden ağır metaller de boyalar içerisinde tespit ediliyor. Kanserojen boyarmaddeler ise deri ile temas sonucu deri tarafından direkt emilerek kana karışıyor.

Makas, kalemtıraş, zımba: Öğrencilerin hemen her gün kullandığı bu ürünlerde, ağır metaller ve fitalatlar kullanılabiliyor. Nikel, alaşım numunelerin kaplamasında, korozyona karşı direncinin artırılmasında ve sertliklerinin artırılmasında kullanılan bir madde olarak karşımıza çıkmakta. Uzun süre nikel içeren aksesuarlarla temas halinde olmak ciltte tahrişe ve alerjiye neden oluyor.

Çanta, beslenme çantası, kalem kutusu, matara ve kaplıklar: Bu ürünlerde de fitalatlar, azo boyarmaddeler, alerjen boyarmaddeler ve kanserojen boyarmaddeler bulunabiliyor.

Kanserojen oldukları için yasaklanan poliaromatik hidrokarbonlar (PAH) ve tekstilde buruşmazlık, çekmezlik apresi, boya ve baskının korunmasında kullanılan formaldehit, çantaların önemli risklerinden.

Alerji, tahriş, egzama ve akciğer kanserine neden olan bu kimyasal; önlük, pantolon ve çorap gibi tekstil ürünlerinde de bulunabiliyor.

Ne yapmalı?

Kimya Mühendisleri Odası bu risklerden korunmaya yardımcı olacak öneriler de getirdi.

* Tercih edilecek ürün üzerinde TSE ve CE işaretlerinden en az birinin olmasına dikkat edilmeli.

* Çocukların kullanacağı mataralar, şişeler ve beslenme çantalarının plastik olmamasına dikkat edilmeli, kokulu ve boyalı ürünlerden kaçınılmalı.

* Solvent bazlı kalemler kesinlikle satın alınmamalı, satın almada su bazlı, alkol bazlı kalemler tercih edilmeli.

* Yapıştırıcı alımında da içeriğinde uçucu madde olan yapıştırıcılar kesinlikle satın alınmamalı.