TUĞÇE ALTINSOY>>Holdinglerin yanı sıra otomotiv, ilaç ve lojistik şirketlerinde görülen ?toplu tatil? uygulaması pek çok avantajına rağmen bir türlü yaygınlaşamadı. Oysa bu uygulama sinerji yaratmadan maliyetleri kısmaya kadar pek çok fırsat yaratıyor.
Çalışan kesimin iple çektiği yaz döneminde izin kullanımları en hassas insan kaynakları konularından biri. Araştırmalara ve İK uzmanlarına göre toplu izin kullanımı çalışan memnuniyeti ve performansını artırıyor.
Ancak Türkiye?de toplu izin kullanımı uygulamasına sahip şirket sayısı pek fazla değil. Yıllardır süregelmesi itibariyle en bilinenleri, Koç Holding, Anadolu Grubu, Sezgin Group ve Deva Holding?e ait… Sektör bazında en çok otomotiv, otomotiv yan sanayi, lojistik, ilaç ve dış ticaret şirketlerinde çalışanların toplu izin kullanması destekleniyor.
Uygulamanın liderlerinden Koç Holding her yıl ağustos ayında yöneticisinden çalışanına toplu izin kullanıyor. İzne çıkılan tarihler arasında bazı departmanlarda nöbetçi bırakılıyor. Deva Holding ise, uygulamanın amacını şöyle açıklıyor: ?Kuruluşumuz çalışanlarının yıllık izinlerinin belli bir disiplin içinde kullandırılması, personel yemek ve servis hizmetlerinden tasarruf sağlanması ve fabrikaların yıllık bakım ve revizyonlarının yapılması amacıyla toplu yıllık izin uygulaması yapmaktadır.?
Yıllık bakıma giriliyor
Pfizer Türkiye, Abdi İbrahim, Mustafa Nevzat, Cenovapharma, Roche, Sanovel, Novartis gibi pek çok ilaç şirketi de bazı departman ve fabrika çalışanlarını yıllık toplu izne çıkartıyor. Ayrıca, Oyak-Renault, Man Türkiye, İpekyol, Dilek Hanif, Edison Türkiye, Nintendo Türkiye, Pastel Kozmetik, Orsan Fabrika?da da benzer uygulamalar var.
Fabrika ya da holding kapatan şirketler bu dönemde hem bakım ve onarım çalışmalarına zaman ayırıyor hem de elektrik, su, yemek, yol gibi giderlerinden tasarruf ediyor. Toplu izinler daha çok temmuz ve ağustos aylarında kullanılıyor. Uygulama kapsamında, çalışanın bir hafta ya da 28 gün arasında değişen izin hakkını, uygulamanın yapılacağı ay kullanması gerekiyor.
KRM Yönetim Danışmanlık Genel Müdür Yardımcısı Dilek Yılmaz Tekirgöl, bu uygulamanın özellikle otomotiv, otomotiv yan sanayisi, dış ticaret, lojistik ve ilaç firmalarında yaygın olduğunu belirtiyor. Bunun da en büyük nedenini, söz konusu sektörlerde yurtdışına bağlı çalışan, global şirket sayısının fazla olmasına bağlıyor.
İtalya örnek ülke
İtalya, Yunanistan, Fransa ve Norveç başta olmak üzere bazı ülkeler toplu tatil uygulamasına sahipler. Uygulamanın en bilinen örneği İtalya?da yapılıyor. Hem İtalya?nın yaz dönemindeki turist patlaması hem de izinler nedeniyle Ağustos ayında tüm çalışanlar izin kullanıyor. Ülke kanunlarına göre izin süresi de bir ay olunca sistem sorunsuz işliyor.
Avrupa?da komple fabrika kapatan pek çok şirket olduğuna değinen Tekirgöl, ?Toplu izin kullanımı daha çok fabrikası olan şirketlerin uyguladığı bir İK stratejisi. Tamamen Avrupa?daki tatilin etkisiyle ilgili bir durum olduğunu gözlemliyoruz? diyor.
Peki fabrikalar, holdingler ve yukarıda adı geçen sektörler dışında bu konuya yaklaşım nasıl? Bu sorunun yanıtını Grant Thorton Türkiye Şirket Başkanı Aykut Halit, kendi sektörü, yani bağımsız denetimden yola çıkarak veriyor.
İşini bitiren tatile
Buna göre bağımsız denetim sektöründe toplu izin kullanımı kimi zaman tercih edilebiliyor. Çünkü ekipler yıl boyunca uzun mesai saatleri çerçevesinde, zamanla yarışarak çeyrek ve yarı yıl bağımsız denetim raporları hazırlıyor.
Haziran sonunda yarı yıl raporları hazırlandıktan sonra bazı ekipler üç hafta veya bir aylık süreler zarfında izin kullanıyor.
Halit?e göre bu uygulamanın en büyük artısı, tüm yıl yoğun bir tempoya sahip çalışanların, zihinsel ve bedensel olarak dinlenmesi, enerji depolaması, işini özlemesi ve motive bir şekilde yılın kalan kısmında yüksek performans sergilemesine zemin hazırlaması. Ayrıca bu süre, ofiste ve teknik ekipmanlarda sistematik bakım, gözden geçirme gibi işlemler için de olanak sağlıyor. Yine de bu uygulamanın her sektörde, her şirket tipinde hayata geçirilemeyeceğini belirten Aykut Halit, ?Kimi şirketler için pratikte olumlu sonuçlar vermeyebilir. Ancak, iş ve ürün teslimlerinde işin doğası gereği belirgin programlama yapılabiliyorsa ve ekiplerin programları ayarlanabiliyorsa neden olmasın…? diyor.
Çalışan stresi azalıyor
İK uzmanları, toplu izin uygulamasının çalışanlar üzerinde pozitif bir etkisi olduğunu vurguluyor. Uzun ve zorlu geçen bir yılın ardından gerek dinlenme gerek zihinsel açıdan tazelenmiş şekilde işe dönüş yaşanması en büyük avantaj olarak görülüyor. Çalışanlar bu sayede streslerinden arınmış oluyor. Grant Thornton?un bu konuda 6 bin yöneticiyle yaptığı araştırma, stres ve tatil arasındaki kuvvetli ilişkiyi açığa çıkarıyor. Buna göre, dünyada en az tatil yapılan ülkeler, bir önceki yıla göre streslerinde en çok artış yaşayan ülkeler olarak göze çarpıyor. Bu grupta yılda ortalama 5 günlük tatil süresiyle Japonya, 7 günle Çin ve 8 günle Tayland başı çekiyor. Diğer yandan en az fazla tatil yapan ülkelerse en az stres artışı yaşayan ülkeler… Bu grupta da 22 günle Hollanda, 36 günle Rusya ve 25 günle Danimarka yer alıyor. Gelelim Türkiye?nin durumuna… Araştırmaya katılan yöneticilerin verdikleri cevaplara göre, 2010?da tatil yapılan ortalama gün sayısı 11 iken, 2011?de bu sayı 17?ye yükselmiş durumda. Türkiye?de yaşadıkları stresin arttığını ifade edenlerin oranı 2010?da yüzde 63 iken bu rakam 2011?de 24?e gerilemiş bulunuyor. Bu da streste artış beyan edenlerin oranının azaldığını gösteriyor.
?Türkiye için zor?
Modus Danışmanlık Kurucusu Itır Volkan da Türkiye pazarının kendine has yapısına dikkat çekiyor. Pazarda bir yılın diğer yıla benzemediğine değinen Volkan, ?Bu sistemse bir parça katı olmayı gerektiriyor. Belli tarihler arasında şirketimiz kapalıdır diyecek ve bunu her yıl yapacaksınız. Bu, Türkiye için pek kolay değil? diyor.
Tüm artıları bir yana, bu uygulamanın bir parça özgürlük kısıtlayan algısının çalışanlarda sisteme direnç oluşturabildiğini de anlatan Volkan şunları söylüyor: ?Şirketlere en başta çalışanlarının fikirlerini almalarını öneririm. Bunu izin komiteleriyle de gerçekleştirebilirler, mini bir anketle de… Henüz yıllık izne hak kazanmamış veya fazla izin hakkı olan/olacak kişiler için uygulama esaslarını gözden geçirmelerini, izin tarihlerini olabildiğince erken anons etmelerini tavsiye ederim.?
Hugent Satış Direktörü Çağlan Ünal Üzümcü de Türkiye?de bu sistemi uygulamanın zor olduğu kanısında… Öncelikle iş kanununa göre izin hakkının ancak bir yıldan sonra, onun da 14 gün olduğunu hatırlatan Üzümcü, kanunun mutlaka bu sistemi destekler nitelikte olması gerektiğini belirtiyor. Yine Türkiye?nin konumu gereği birçok pazarla birlikte çalışıp rekabet ettiğini hatırlatan Üzümcü, ?Uzakdoğu, Ortadoğu, Avrupa?da farklı uygulamalar var ve her bölgenin birbirine uyması zor? diyor.
Mutlu EROĞLU / Nicholson International Türkiye Genel Müdürü
?Süreçlerde kopukluğa neden oluyor ?
Türkiye?de çok az sayıda şirkette bu uygulama var ve iş yapılan diğer şirketlerle kopukluğa neden oluyor. Siz iş yaparken iş ortağınız ya da tedarikçiniz tatilde olursa sizin işiniz aksıyor. Bu nedenle uygulamaya cesaret eden organizasyon sayısı az. Ayrıca bir aylık gelirinden vazgeçecek kadar zengin şirket olmak da kolay değil.
Uygulama, maliyet olarak göreceli bir tasarruf sağlıyor. Şirketin elektriği, suyu, benzini ya da araç giderleri bir ay için donuyor. Herkes tatilde olduğundan kimse işten aranarak tatilini aralıklarla bölmek zorunda kalmıyor. Çalışanlar rahat rahat, kimse tarafından aranmadan tatil yapabiliyor ve döndüklerinde ekstra iş yığılmamış oluyor. Yine kimsenin kimseyi yedeklemesine gerek kalmıyor. Fakat tüm bunlarla birlikte iş süreçlerinde kopukluklar yaşandığını da belirtmek gerek.
Fehmi KURDİK / Sezgin Group Genel Müdür Yardımcısı
?İzin yükünü engelliyoruz?
10 yılı aşkın süredir üretim kadromuz için ağustos ayında toplu izin kullandırıyoruz. Amacımız izin yükünün oluşumunu engellemek.
Türkiye?de özellikle üretim yapan firmalarda bu uygulanıyor. Sadece fabrika kısmımızda toplu izin kullanımı yapılıyor. Alınan siparişleri önceden hazırlayıp teslim ettiğimizde çalışanlarımıza toplu izin veriyoruz. Bu sayede izinlerin tamamı kullanıldığı için şirketin üzerine almak zorunda
olduğu bir izin yükü oluşmuyor. Yine tatile giden çalışanların işlerinin birimdeki diğer çalışanlar tarafından paylaşılması ve mevcut iş yükünün tatil dönemlerinde daha artması sorunlarıyla karşılaşılmıyor.
İK açısından da çalışan motivasyonu, izin gidiş-geliş, kalan izin hakkı hesaplamaları tek elden yapılabiliyor. Çalışanların yıllık izin işlemleri de tek seferde yapıp takip edilebiliyor.
PARA DERGİSİ
sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.