YOKSULLUK SINIRI 79 BİN 734 LİRA!
DİSK Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM) tarafından hazırlanan Açlık ve Yoksulluk Sınırı Mart 2025 Dönem Sonu Raporu yayınlandı. Buna göre, dört kişilik bir aile için açlık sınırı 23 bin lirayı geçti, yoksulluk sınırı 79 bin 734 lira oldu.
Mart 2025 dönemi için;
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) harcama gruplarına göre endeks rakamları, 2003 yıllı madde fiyatları ile İstanbul Halk Ekmek, zincir market cari ay internet fiyatları ve BİSAM Beslenme Kalıbı üzerinden yapılan hesaplamaya göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için aylık yapması gereken harcama tutarı Mart 2025 için 23 bin 51 liradır. Bu harcama tutarı sadece gıda için yapılması gereken minimum tutardır. Açlık sınırı üzerinden hanehalkı tüketim harcamaları esas alınarak yapılan hesaplama sonuçlarına göre ise yoksulluk sınırı 79 bin 734 lira olarak tespit edilmiştir.
Sağlıklı ve dengeli beslenmek için her aile ferdinin alması gereken kalori miktarı farklılık göstermektedir. Yetişkin bir erkeğin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için tüketmesi gereken gıdaların aylık karşılığı 6.428 liradır. Bu değer yetişkin bir kadın için 6.088, 15-18 yaş bir genç için 6.445, 4-6 yaş arası bir çocuk için 4.090 liradır. Sağlıklı bir biçimde beslenmenin toplam aile bütçesine maliyeti ise 23 bin 51 lira olarak tespit edilmiştir. Bu tutar söz konusu ailenin sadece gıda için yapması gereken zorunlu harcama tutardır. Eğitim, sağlık, barınma, eğlence, ısınma, ulaşım gibi giderler ile birlikte bir ailenin yapması gereken harcama tutarı 79 bin 734 liraya ulaşmaktadır.
Tek başına yaşayan bir kişinin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için yapması gereken mutfak harcamaları ile yaşamını idame ettirmek için yapması gereken barınma, ulaşım, eğitim, sağlık vb. harcamalarının toplam tutarı ise en az 36.923 lira olmalıdır. Buna göre tek başına yaşayan bir kişi için yoksulluk sınırı 36.923 lira olarak tespit edilmiştir.
Günlük harcamalarda Mart 2025 dönemi için en yüksek maliyet grubunu 211.61 liralık harcama gereksinimi ile süt ve süt ürünleri grubu oluşturmaktadır. İkinci en yüksek maliyetli harcama grubu 204,65 liralık harcama gereksinimi ile meyve ve sebze olmuştur. Et, tavuk ve balık grubu için yapılması gereken minimum harcama tutarı ise 154.45 liradır. Ekmek için yapılması gereken harcama tutarı günlük 69.83 liradır. Katı yağ ve sıvı yağ ise 39.37 lira masraf yapılması gereken ürün grubudur. Yumurta için 17.48, şeker, bal, reçel ve pekmez için ise 18.13 lira harcama yapılması gerekmektedir.
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ EN MALİYETLİ ÜRÜN GRUBU
Daha dar bir gruplandırmaya göre harcamalarda süt ve süt ürünleri yüzde 27.54 ile ilk sıradayken, meyve ve sebze grubununun payı yüzde 26.63’tür. Et, yumurta ve kurubaklagil grubunun payı ise yüzde 27.04 olarak tespit edildi. Ekmek, makarna vb.’nin toplam içindeki payı yüzde 11.31, diğer gıda harcamalarının toplam içindeki payı ise yüzde 7.48 oldu.
AİLE BİREYİNE GÖRE HARCAMA GEREKSİNİMİ
Her bir aile ferdinin sağlıklı beslenmesi için gereksinim duyduğu gıda grubu ve alması gereken kalori miktarı farklılık göstermektedir. Örneğin tüketilmesi gereken ekmek miktarı kadın ve erkek açısından anlamlı düzeyde farklıdır. Süt ve süt ürünleri tüketiminde 10-18 yaş arasındaki bir gencin harcama gereksinimi, yetişkin erkek ve kadından fazlayken, yumurta 4-6 yaş grubu için daha önemlidir. 4-6 yaş arası bir çocuğun tüketmesi gereken yumurta miktarı yetişkinlerden fazladır.
Her Bir Fert İçin Sağlıklı Beslenmek İçin Günlük
Yapılması Gereken Harcama Tutarı (TL)
| TL OLARAK İHTİYAÇLAR | |||||
| 4-6 Yaş | 10-18 yaş | Yetişkin Erkek | Yetişkin Kadın | Toplam | |
| 1.grup | |||||
| Süt, yoğurt | 20,32 | 26,13 | 23,22 | 23,22 | 92,90 |
| Peynir, çökelek | 32,97 | 32,97 | 26,38 | 26,38 | 118,71 |
| 2. grup | |||||
| Et, tavuk, balık | 18,17 | 45,43 | 45,43 | 45,43 | 154,45 |
| Yumurta | 6,99 | 3,50 | 3,50 | 3,50 | 17,48 |
| Kurubaklagil | 2,57 | 3,43 | 7,72 | 7,72 | 21,45 |
| 3. grup | |||||
| Sebze, meyve | 30,70 | 51,16 | 61,39 | 61,39 | 204,65 |
| 4.grup | |||||
| Ekmek | 8,73 | 21,82 | 26,19 | 13,09 | 69,83 |
| Pirinç, bulgur, makarna, un | 2,80 | 5,59 | 4,47 | 4,19 | 17,05 |
| Katı yağ | 3,75 | 11,26 | 7,51 | 7,51 | 30,03 |
| Sıvı yağ | 1,17 | 3,50 | 2,34 | 2,34 | 9,34 |
| Yağlı tohum | 4,10 | 4,10 | 2,05 | 4,10 | 14,35 |
| Şeker | 0,86 | 1,15 | 0,86 | 0,86 | 3,73 |
| Bal, pekmez, reçel vb. | 3,20 | 4,80 | 3,20 | 3,20 | 14,40 |
| Toplam | 136,34 | 214,84 | 214,26 | 202,93 | 768,37 |
ARAŞTIRMA YÖNTEMİ
Açlık ve yoksulluk sınırı BİSAM tarafından her ayın 12’inde kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Araştırmada, BİSAM tarafından Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyabetik bölümünün hazırladığı Türkiye’ye Özgü Beslenme Kalıbı’nın, farklı kaynaklardan elde edilen verilerle değerlendirilerek yenilenmesi sonucunda elde edilen BİSAM beslenme kalıbı ile TÜİK harcama gruplarına göre endeks rakamları, TÜİK 2003 yıllı madde fiyatları dikkate alınmıştır. Ancak ekmek fiyatlarında referans değer İstanbul Halk Ekmek, sebze ve meyvede zincir market internet fiyatlarıdır. Meyve-Sebze fiyatı cari aya aittir.
Ağustos 2019 dönemi öncesinde madde grup ağırlıkları basit ortalama üzerinden hesaplanırken, bu dönem ile birlikte her madde grubu kendi içinde ağırlıklandırılmış ve dikkate alınan madde sayısı artırılmıştır (Rev 1). Mayıs 2020 döneminde ise, sebze ve meyvelerin mevsimsel olarak değişmesi ve bu durumun sonuçlarda fazla oynaklığa neden olması sebebi ile, meyve için ağırlıklandırma kaldırılmış, basit ortalama alınmaya başlanmıştır. Sebzelerde ise mevsimsel nedenlerle fiyatı yer almayan ürünler için sebzelerin ortalama fiyatı konulmuştur (Rev 2). Ağustos 2020’de hesaplamada küçük bir düzenleme yapılması gerekmiştir. Bu tarihten 2022 yılı Nisan ayına kadar veriler hayat pahalılığının yüksek seyrettiği İstanbul merkezli açıklanmıştır (Rev 3). 2022 Mayıs dönemine kadar elde edilen beslenme kalıbı her ay açıklanan TÜİK madde fiyatları ile değerlendirilerek, kişinin ihtiyacına göre yapması gereken gıda harcamasının tutarı tespit edilmekteydi. Ancak TÜİK’in madde fiyatlarını açıklamaktan vazgeçmesi ile birlikte, yöntem değişikliğine gidilmek zorunda kalınmıştır.
Buna göre TÜİK 2022 Nisan ayı madde fiyatları listesindeki ürünler için 2003 yılı ortalaması 100 alındıktan sonra, TÜİK Harcama Gruplarına Göre Endeks Rakamları, ilgili ürünlere uygun bir biçimde yansıtılmış ve her bir ürün grubu için açıklama yapılan ayın maliyetleri hesaplanmıştır. Temmuz ayından itibaren ise TÜİK endeksi ile piyasa fiyatları arasında anlamlı farkın olduğu gözlemlenen sebze-meyve ve ekmek fiyatları farklı kaynaklara dayandırılmıştır. Bunun için ekmek fiyatlarında İstanbul Halk Ekmek fiyatları, sebze-meyve için zincir market internet fiyatları dikkate alınmıştır. Meyve fiyatında meyveler 5 grupta değerlendirilmiş, ortalaması alınmıştır. Sebze fiyatları basit ortalamadır. Yeni revizyonlara göre geçmişe göre dönük hesaplama yapılabilir. Ancak farklı revizyonlarla yapılan hesaplar karşılaştırılabilir değildir. TÜİK verileri dikkate alınarak yaptığımız hesaplamada esas alınan kalori miktarları şunlardır:
4-6 yaş çocuk için 1963 kalori
15-18 yaş çocuk için 3244 kalori
Yetişkin bir erkek için 2953 kalori
Yetişkin bir kadın için 2658 kalori
4 Kişilik ailenin sağlıklı beslenmek için yapması gereken minimum aylık gıda harcaması AÇLIK SINIRI olarak belirlenmektedir. Bu verinin Hanehalkı tüketim harcamasına dağıtılması ile elde edilen veri ise bize YOKSULLUK SINIRINI vermektedir.
Yoksulluk sınırı hesaplanırken, TÜİK Hanehalkı Bütçe Anketi Tüketim Harcaması Araştırması 2016 yılı sonuçlarının, gelirden en düşük pay alan yüzde 20’lik kesiminin tüketim harcamaları dikkate alınmıştır. Tek başına yaşayan bir kişi için yoksulluk sınırı hesaplamasında ise TÜİK Hanehalkı Bütçe Anketi Tüketim Harcaması Araştırması 2016 yılı sonuçlarının tek kişilik hanehalkı tüketim harcamaları kalıbı dikkate alınmıştır. Hesaplamada erkek ve kadın açısından sağlıklı ve dengeli beslenmek için yapılması gereken günlük harcama tutarı ortalaması kullanılmıştır. Yetişkin erkek ve kadınlar için 18-50 yaş grubu, 10-18 yaş grubu için erkek çocuk dikkate alınmıştır.
sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.