Kuşkonmazın kilosu, sezonunda bile 30 TL civarında satılıyor. Sezon dışında ise 50 TL?ye kadar çıkıyor. Bu fiyatlarla yaygın tüketimi zor olsa da girişimciler için gelecek vaat eden bir ürün.
Anadolu topraklarında kuşkonmaz üretiminin tarihi aslında çok eski. 3 bin yıl öncesine dayandığı, hatta anavatanının Ege olduğu rivayet ediliyor. Mustafa Kemal Atatürk, hayattayken ticari amaçlı üretim için tohumlar getirtip Yalova Tarımsal Araştırma Enstitüsü?nde deneme üretimleri yaptırmış. Atatürk?ün Pera Palas?ta kaldığı dönemlerde otelin yemek mönüsün kuşkonmaz da yer almış. Ticari anlamda üretimse 1965 yılında başlamış. Uzun yıllar istatistiklere bile giremeyecek boyutlarda üretim yapılmış. 1988 yılında Alman bir çift, İzmir Menemen?de ihracat amaçlı bir plantasyon bahçe kurmuş. Konservesini yapıp ihraç etmişler. Menemenliler de kuşkonmazı bu Almanlar sayesinde tanımış. Ancak Alman çiftin 10 yıl önce ülkelerine geri dönmesiyle bu macera son bulmuş. Ardından Menemen?de kurulu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü bu ürünü yaygınlaştırmak için çalışmalar yapmış. Ancak üretici fazla ilgi göstermeyince proje rafa kaldırılmış.
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) verilerine göre, Türkiye?de geçen yıllarda ortalama 20 ton kuşkonmaz üretiliyordu. Son yıllarda artan talep üretime de yansımış ve TÜİK?in 2010 yılı verilerine göre 254 ton kuşkonmaz üretilmiş.
Son günlerde sağlıklı beslenme uzmanlarının tavsiye listelerinde de yer alan bu ürünü Para dergisi olarak mercek altına aldık. Kimler üretiyor, pazarı var mı girişimciler için fırsat oluşturuyor mu araştırdık…
300 hektarda üretiliyor
Türkiye?de halen ticari olarak kuşkonmaz üreten iki firma var. Biri İstanbul merkezli Nomad Tarım, diğeri de Manisa merkezli Salkım Tarım Ürünleri… Bu şirketler, halen İstanbul Silivri, Eskişehir, Manisa ve İzmir?deki bahçelerinde Türkiye toplam üretiminin neredeyse tamamını gerçekleştiriyor.
Nomad Tarım?ın sahibi Arman Badur, kuşkonmaz üretimine 2004 yılında başladıklarını anlatıyor. Badur?un verdiği bilgiye göre, halen Türkiye çapında 300 hektar alanda kuşkonmaz üretiliyor. 10 yıl önce bu sadece 30 hektar civarındaymış. Kuşkonmazın Türk damak tadına uygun bir sebze olduğunu belirten Badur, bu alandaki fırsatları şöyle değerlendiriyor:
?Ege?de, Anadolu?da kuşkonmazın yabani hali bilinir. Pinti kuyruğu, acı sarmaşık gibi isimleri vardır. Ticari olarak yaygınlaşma ihtimali yüksek bir sebze. Bu alana girecekler için fırsat var. Biz Nomad olarak Migros, Carrefour, Real, Metro, Uyum, Macrocenter gibi zincir marketlere kuşkonmaz satıyoruz. Silivri, Eskişehir ve İzmir?de 300 dekarlık bahçelerde üretim yapıyoruz. Tohum ve fide satışı da yapıyoruz. Kendi üretimimiz dışında sözleşmeli çiftçilerle çalışıyoruz. Kuşkonmaz üretiminin biraz zorlu bir süreci var. Sözleşmeli çiftçiler arıyoruz. Bizim tavsiyemiz, bu işe en az 30 dekarla girmeleri. Biraz büyük yaparsanız anlamlı olabilir. 30 dekarlık alanda yıllık 60 bin TL ciro yapılabilir. Yarısı maliyet olsa bile 3 kişilik bir aileyi rahatça geçindirebilir. Türkiye?deki üretim yeterli değil. Oysa kuşkonmaz ihracat şansı yüksek bir ürün. Şu anda önemli bir kısmı ithal ediliyor. Üretici sayısı artarsa ihracatçı konumuna bile yükselebiliriz.?
?Pazarı bulmadan işi büyütmeyin”
Menemen?de kurulu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü?nde uzun süre müdürlük yapan TAGEM Tarlı Bitkileri Araştırmaları Dairesi Başkanvekili Ali Osman Sarı, kuşkonmazı potansiyeli yüksek bir ürün olarak görmekle birlikte üreticilere şu uyarılarda bulunuyor:
?Kuşkonmaz hem taze hem de konserve olarak tüketilen bir ürün. Ancak pazarlaması kolay değil. Başlangıç aşamasında fazla alanda üretim riskli olabilir. Her şeyden önce pazarını bulmadan kuşkonmaz üretimine girilmemeli. 1-2 dekar deneme yapıp pazar bağlantılarını tamamladıktan sonra üretim kademeli artırılmalı. Eğer planlı şekilde hareket edilirse girişimcilere fırsat olabilir. Ama dikkatli olmak lazım.?
Türkiye?nin ikinci büyük kuşkonmaz üreticisinin Manisa?daki Salkım Tarım Ürünleri olduğunu belirtmiştik. Bu şirket, Hollanda merkezli Coenen Group ile işbirliği halinde yılda 40 ton kuşkonmaz üretiyor. Salkım Tarım, üretiminin çoğunu Hollanda?ya ihraç ediyor. Şirketin sahibi Nazım Şafak, üretimi artırmak için özel çalıştaylar düzenliyor. Manisa?daki çiftçilere eğitimler vererek sözleşmeli çiftçi sayısını artırmaya çalışıyor.
Salkım Tarım Ürünleri, geçen yıl 100?e yakın çiftçiyi çalıştayda toplayarak üretim konusunda ikna etmeye çalışmış. Türk çiftçisini alternatif bir tarım ürünüyle tanıştırmayı amaçlayan Şafak, kuşkonmazdaki potansiyeli şöyle anlatıyor:
?Bu ürün ağırlıklı olarak İspanya, Fransa, Almanya ve Hollanda?da üretiliyor. Oldukça büyük ihracat potansiyeline sahip. Üreticilerimizi kuşkonmaz yetiştiriciliği, hastalık ve zararlılarla ilgili bilgilendiriyoruz. Ben Türkiye?nin önemli bir kuşkonmaz üreticisi ve ihracatçısı olacağına inanıyorum. Halen Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerindeki kısıtlı alanlarda yetiştirilen bu ürünün Türkiye geneline yayılmasını sağlayacağız. Mart ayından itibaren kuşkonmaz hasadı başlayacak. Hasat ve sonrasında öğrendiğimiz bilgileri önümüzdeki aylarda yapacağımız çalıştaylarda üreticilere aktaracağız.”
Kuşkonmaz üretmenin maliyeti
Kuşkonmaz tohumdan üretiliyor. Kuşkonmaz tohumları, özel yataklarda fide haline getirildikten sonra üretimin yapılacağı tarlaya dikiliyor. Üretim süreci biraz zahmetli olmasına rağmen bir dikimden 10 yıl boyunca ürün alınabiliyor. Bitki köklerinden pençeler atarak çoğalıyor ve kendini bir sonraki yıla aktarabiliyor. Ancak dikim yapıldıktan 3 yıl sonra ürün alınacağının bilinmesinde de yarar var.
Dekar (dönüm) başına 2 bin fide dikilebiliyor. Fidenin tanesi ise 75 kuruşa satılıyor. Buna göre dönüm başına fide maliyeti 1.500 TL. Fideler ilk 3 yıl suya ihtiyaç duyuyor. Sulamaya gübre, mazot, işçilik gibi maliyetler de eklendiğinde 5 bin TL gibi bir tutar ortaya çıkıyor.
Halen kuşkonmaz üreten firmalar, bu işe en az 30 dekarla girilmesini tavsiye ediyor. 30 dekarlık bir kuşkonmaz tarlasının 60 bin TL ciro sağlayabileceği, buradan da üreticiye 30 bin TL net gelir kalacağı hesaplanıyor.
Kuşkonmazın faydaları
Kuşkonmaz, idrar yollarını temizler ve vücutta oluşan ödemleri, şişlikleri gidermeye yardımcı olur. Hazmı kolaylaştırır. Sinirleri kuvvetlendirir ve zihin yorgunluğunu giderir. Diş ağrısını hafifletir. Gözleri ve kalbi kuvvetlendirir. Karaciğer ve böbreklerin düzenli çalışmasına yardımcı olur. Kanı temizler. Kandaki şeker oranını düşürür. Egzama ve sivilcelere karşı faydalıdır. Cilde canlılık verir…
Nasıl tüketilir?
Kuşkonmaz, genelde et, balık, tavuk yemeklerinin yanında garnitür olarak sunuluyor. Salatalarda da kullanılıyor. Hatta çorbası bile yapılıyor. Özellikle turistik otellerde, lüks ve butik marketlerde taze olarak bulunabilen kuşkonmaz, marketlerde konserve olarak da satılıyor.
Türkiye?de kuşkonmaz üretimi (Ton)
1988 15
1989 10
1990 20
1991 20
1992 20
1993 16
1994 15
1995 15
1996 15
1997 12
1998 12
1999 12
2000 12
2001 12
2002 17
2003 17
2004 12
2005 12
2006 10
2007 11
2008 10
2009 18
2010 140
2011254
Kaynak: TÜİK
Para Dergisi
sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.