Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Cezalar)

19.10.2024 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 571 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde, 02.08.2024 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 7524 sayılı Kanun’la yapılan ceza düzenlemelerine ilişkin açıklalar yapılmıştır. Tebliğde yapılan açıklamalar aşağıda özetlenmiştir. 

1. Kayıt dışı faaliyetlere yönelik vergi ziyaı cezasının artırımlı uygulanması

7524 sayılı Kanun’la Vergi Usul Kanunu’nun 344. maddesine eklenen dördüncü fıkra hükmüyle, vergi dairesinin bilgisi dışında ticari, zirai veya mesleki faaliyette bulunarak vergi ziyaına sebebiyet verilmesi durumunda, kesilecek vergi ziyaı cezasının yüzde elli artırımlı uygulanması öngörülmüştür.

Tebliğde yasal düzenleme özetlenmiş, sonraki dönemlerde vergi dairesinde kayıtlı olarak faaliyet gösteriliyor olsa bile, kayıt dışı faaliyette bulunulan dönemlere yönelik aynı vergi türü ve vergilendirme dönemine ilişkin sonraki bir tarihte yeni bir tarhiyat yapılması durumunda da aynı artırım hükmünün uygulanacağı belirtilmiş, konuya ilişkin örnekler verilmiştir. 

2. Özel usulsüzlük cezalarının artırımlı uygulanması

7524 sayılı Kanun’la Vergi Usul Kanunu’nun özel usulsüzlük cezalarını düzenleyen 353. maddesinde değişiklik yapılarak, özel usulsüzlük cezalarının her bir tespit için artan tutarda uygulanmasını öngören ve aşağıdaki tabloda gösterilen (2) sayılı cetvel eklenmiştir. 

Ceza uygulamasıyla ilgili olarak Tebliğde aşağıdaki belirlemeler yapılmıştır.

• Yukarıda belirtilen düzenleme kapsamında, 353. maddenin birinci fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentlerinde belirtilen fiilleri bir takvim yılı içerisinde birden fazla işlemeleri durumunda, özel usulsüzlük cezaları değişikliğin yürürlük tarihi olan 02.08.2024 tarihinden itibaren artan tutarda uygulanacaktır. Artan tutardaki özel usulsüzlük cezasının belirlenmesinde önem arz eden tespit sayısı, her bir belge türü bazında ayrı ayrı ve takvim yılı esas alınarak takip edilecektir.
• 353. maddenin birinci fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentlerinde sayılan belgeleri düzenleme yükümlülüğü bulunanların bu yükümlülüklerini yerine getirmemeleri ve söz konusu hususun, belgenin düzenlenmesi gereken süreyi takip eden beş iş günü içerisinde ve her halükârda idarenin bilgisine girmeden önce, kendilerine belge düzenlenmeyenler tarafından idareye bildirilmesi durumunda, kendilerine belge düzenlenmeyen bu kişilere özel usulsüzlük cezası tatbik edilmeyeceği hususu düzenlenmiştir. Bu durumda, anılan maddede sayılan belgeleri düzenlemeyen mükelleflere özel usulsüzlük cezaları 3 kat artırımlı olarak uygulanacaktır.
• 353. maddenin birinci fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentlerinde belirtilen belgeler yerine, Vergi Usul Kanunu’nda veya ilgili mevzuatı kapsamında sayılmayan belgelerin düzenlenmesi durumunda, bu belgeleri düzenleyen mükelleflere maddede yer alan özel usulsüzlük cezaları 2 ▪ kat artırımlı uygulanacaktır. Diğer taraftan söz konusu durumun, belgenin düzenlenmesi gereken süreyi takip eden beş iş günü içerisinde ve her halükârda idarenin bilgisine girmeden önce, belgeyi almak zorunda olanlar veya belge muhteviyatı işleminin muhatapları tarafından idareye bildirilmesi halinde, belgeyi almak zorunda olanlara özel usulsüzlük cezası tatbik edilmeyecek, Vergi Usul Kanunu’nda sayılan belgelerden olmayan bu belgeleri düzenleyenlere ise 6 kat özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
• 353. maddede yapılan değişiklik sonrası mezkûr maddenin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde sayılan belgeleri almayanlardan, 232. maddenin birinci fıkrasının 1 ila 5 numaralı bentlerinde sayılanlar dışında kalan kişilere kesilecek özel usulsüzlük cezası yeniden düzenlenmiş ve bu fiillerin karşılığında alıcılar adına kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezası 5.000 TL olarak belirlenmiştir. Ayrıca, maddede yapılan diğer bir düzenleme ile bu belgelerin düzenlenmediği hususunun kendilerine belge düzenlenmeyenler tarafından idarenin tespitinden önce ve belgenin düzenlenmesi gereken tarihten itibaren en geç beş iş günü içerisinde idareye bildirilmesi durumunda kendilerine belge düzenlenmeyenlere ceza kesilmeyecektir.

3. Dijital ortamdaki reklam, ilan, satış ve kiralama bilgilerine ilişkin bildirimlerin yapılmaması, eksik veya yanıltıcı yapılması durumunda özel usulsüzlük cezası uygulaması

7524 sayılı Kanun’la, Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355. maddesinde yapılan değişiklikle, Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 257. maddesinin birinci fıkrasının (7) numaralı bendiyle, elektronik ortamda ticari faaliyette bulunan hizmet sağlayıcılara ve aracı hizmet sağlayıcılara getirilen yükümlülükleri yerine getirmeyenler adına kesilen özel usulsüzlük cezası yeniden düzenlenmiştir.

Tebliğde bu değişiklik özetlendikten sonra, belirlenen fiilleri işleyenler hakkında; bildirilmeyen, eksik veya yanıltıcı bildirilen her bir bilgi ve diğer yükümlülükler için ayrı ayrı özel usulsüzlük cezası kesileceği, söz konusu fiiller için kesilecek özel usulsüzlük cezasının üst sınırının, her bir bildirim için kesilecek cezanın toplam tutarı dikkate alınarak değerlendirileceği belirtilmiştir.

Tebliğde konuyla ilgili olarak aşağıdaki örneğe yer verilmiştir.

Örnek 14- 213 sayılı Kanunun mükerrer 257 nci maddesinin birinci fıkrasının (7) numaralı bendi gereğince bildirim yükümlülüğü bulunan (R) A.Ş., 2024/9 dönemine ilişkin olarak verdiği bildirimde 100 adet ilan bilgisini bildirmesi gerekirken 70 adet ilan bilgisi bildirmiştir. Yapılan tetkikler sonucunda bildirim yapılan ilan bilgilerinden 10 adedinin de eksik bilgi içerecek şekilde bildirildiği tespit edilmiştir.

Ayrıca, söz konusu mükellefin 2024/10 dönemine ilişkin yaptığı bildirimde 1000 adet ilan bilgisi bildirmesi gerekirken 100 adet ilan bilgisini bildirdiği tespit edilmiştir.

Buna göre, 2024/9 dönemine ilişkin olarak bildirim görevini eksik yerine getiren mükellef adına, bildirilmeyen ve eksik bildirilen her bir ilan bilgisi için ayrı ayrı olmak üzere 40 adet 20.000 TL özel usulsüzlük cezası kesilmesi gerekmektedir. 2024/10 dönemine ilişkin olarak da bildirilmeyen 900 adet ilan bilgisi için mükellef adına kesilmesi gereken cezanın maddede yer alan üst sınırı aşması nedeniyle, kesilecek özel usulsüzlük cezasının üst sınır olan 10 milyon TL olarak uygulanması gerekmektedir.

4. Cezalarda indirim ve uzlaşma

Tebliğde, vergi ziyaı cezası uygulanan mükellefler (istisnaları hariç) ile kendilerine 2024 yılı için 23.000 Türk lirasını aşan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezası kesilen mükelleflerin, vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde uzlaşma talep edebilecekleri ve bu kişilerin uzlaşma hükümlerden faydalanabilecekleri açıklanmıştır.