Bilgisayar Sanatının Öncüsü: “Vera Molnár’ın İzinde”

Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi, 2024 Türk – Macar Kültür Yılı kapsamında, Hesaplar ve Tesadüfler: Macaristan Ulusal Bankası Koleksiyonu’ndan Algoritma Sanatı sergisiyle eş zamanlı olarak Vera Molnár’ın İzinde sergisini sanatseverlerle buluşturuyor. Bilgisayar sanatının öncülerinden biri olarak tanınan Vera Molnár’ın sanatsal üretimine yakından bir bakış sunan serginin küratörlüğünü Richard Castelli ve Zsófia Máté üstlendi.

Sergide Vera Molnár’ın eserlerine, 16 güncel sanatçının, bu çalışmalardan ilhamla ürettikleri yapıtlar eşlik ediyor. Molnár’ın çalışma yöntemlerini kullanarak veya onun görsel dünyasına atıfta bulunarak, video ve artırılmış gerçeklik gibi güncel medya araçlarıyla eserler üreten sanatçılar arasında Refik Anadol, Arno Beck, Peter Beyls, Snow Yunxue Fu, Mario Klingemann, Patrick Lichty, Frieder Nake, Casey Reas, Antoine Schmitt, Erwin Steller, Tamiko Thiel and /p, u2p050, Iskra Velitchkova, aurèce vettier, Mark Wilson ve Samuel Yan yer alıyor. 

Adını, Vera Molnár’ın usta sanatçı Klee’ye ithafen ürettiği “Paul Klee’nin İzinde” (À la recherche de Paul Klee) eserinden alan Vera Molnár’ın İzinde (À la recherche de Vera Molnar) sergisi, ustalara saygı geleneğini sürdürüyor. Doğumunun 100. yılında, Molnár’ın onuruna düzenlenen ve Stiftung für Kunst und Kultur e.V. ile Broich Digital Art Foundation iş birliğiyle hayata geçirilen sergi, 2024 başında köklü sanat kurumlarından Ludwig Müzesi’nde (Köln) sanatseverlerle buluşmuştu.

Dijital sanatın ikonik öncüsü: Vera Molnár

Budapeşte Güzel Sanatlar Akademisi’nde klasik sanat eğitimi alan Vera Molnár, akademide geçirdiği yıllarda bir soyut sanatçı olduğunu çoktan ilan etmişti. 1947’de, kendisi gibi ressam olan gelecekteki eşi François Molnár ile önce Roma’ya, ardından Paris’e taşınan Molnár, yaşamının sonuna dek bu şehirde yaşadı. Eşiyle birlikte kendini matematik ve bilişim teorisinin eril dünyasında bulan sanatçı, 1968’de Sorbonne Üniversitesi’nin araştırma laboratuvarında gerçek bir bilgisayar kullanarak ürettiği eserlerle dünyanın ilk bilgisayar sanatçıları arasında anılmaya başlandı. 

1970’lerden itibaren delikli kâğıtlar üzerine plotter çizimleri yapan sanatçı, eşi François Molnár’la birlikte, sanatta algoritmik süreçleri açığa çıkaran devrim niteliğinde bir yaklaşım olan “Molnárt Sistemi”ni geliştirdi. Bu sistemi önce plotter çizimlerine, daha sonra grafik ve resim serilerine uyguladı. 

Profesyonel sanat yaşamının ilk yıllarından itibaren, kişisel deneyimlerden ilhamla Hommage serileri yapmaya başlayan Vera Molnár, bu üretimleri yaşamı boyunca sürdürdü. Cézanne, Dürer, Klee, Maleviç, Monet ve Mondrian başta olmak üzere, seçtiği ustaların eserlerinde çizgiler ve temel geometrik biçimler kullanıp küçük görsel değişiklikler yapan sanatçı, bu eserleri kendi görsel diline aktarıyordu. Bu çalışmaları Molnár’ın hem sanatsal referans noktalarını hem de sistematik resimsel düşüncesindeki gelişim ve değişimleri gözler önüne seriyor.

Bir sanatsal araç olarak bilgisayarla yaptığı deneylerle sanatın sınırlarını genişleten Vera Molnár, çığır açan çalışmalarıyla dijital sanat ve algoritma sanatının gelişimini etkilemeye hâlâ devam ediyor.

Kısa bir süre önce hayata veda eden Vera Molnár’a saygı duruşu niteliğindeki Vera Molnár’ın İzinde, Pera Müzesi’nin diğer yeni sergisi Hesaplar ve Tesadüfler:Macaristan Ulusal Bankası Koleksiyonu’ndan Algoritma Sanatı ile eş zamanlı olarak 26 Ocak 2025’e kadar ziyaret edilebilecek.

Pera Müzesi Salı’dan Cumartesi’ye 10.00-19.00, Pazar günleri 12.00-18.00 saatleri arasında gezilebilir. Cuma günleri “Uzun Cuma” kapsamında 18.00-22.00 arası tüm ziyaretçiler, Çarşamba günleri ise “Genç Çarşamba” kapsamında tüm öğrenciler müzeyi ücretsiz ziyaret edebilir.