REKABET KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK ÖNERİSİ

Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Derneği (TÜKDER) Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Uğur Özgöker ve Genel Sekreter Julide Çilingir, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunu’ndaki değişik hakkında açıklama yaptı. TÜKDER’in Rekabet Kanunu’ndaki değişiklik önerisi şöyle:

Bilindiği üzere bütün dünyayı derinden etkileyen Covid-19 Pandemisi sonrasında diğer ülkelerde ekonomik koşullar normale dönmesine karşı ülkemizde tüketicileri doğrudan ilgilendiren, hayati mal ve hizmet fiyatlarında ekonominin normal gereklerinin çok ötesinde fahiş zamlar yapılmaktadır. Ayrıca piyasada pandemi sonrası tekrar canlanan talep nedeniyle bazı mal ve hizmetler tedarik edilememekte, karaborsada satılmakta, normal karların bazı mallarda piyasa fiyatının 10 katı kadar ahlaksız, iktisadi realiteden çok uzak zamlar yapılmaktadır. Özellikle zincir marketler aralarında açık veya gizli anlaşmalar yaparak (KARTEL oluşturarak) ya da piyasada hâkim durumda olan teşebbüsler bu hakimiyetlerini mevcut ve potansiyel rakipleri ile tüketiciler aleyhine istismar ederek (TEKEL/MONOPOL haline gelerek) piyasayı bozmakta, serbest rekabeti ihlal etmekte ve özellikle de bireysel tüketicileri mağdur etmektedirler.

Piyasa dengelerinin bozularak serbest rekabetin kısıtlanması yada tamamen engellenmesi, ücretli çalışan ve emeklilerin hayatlarının çok zorlaştırılması, geçim sıkıntısı çekmeleri ve zaruri tüketim mallarını bile tedarik etmekte çok zorlanmaları ve nihai olarak bu enflasyonist ortamı bahane eden kötü niyetli dış güçler ve işbirlikçileri bazı iç siyasilerin bunu istismar ederek ülkemizin istikrarını bozarak siyasi ve ekonomik kaosa sokmak çabalarını önlemek için RKHK da bazı değişiklikler elzem olmuştur.

Her ne kadar Anayasa’nın 172. maddesi uyarınca “Devlet, tüketicileri koruyucu ve aydınlatıcı tedbirler alır, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini teşvik eder” ile piyasaların denetimi ve dış ticaretin düzenlenmesi ile ilgili 167. maddesi uyarınca “Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici tedbirleri alır; piyasalarda fiili veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önler”; hükümleri devlete görev vermesine rağmen; 13 Aralık 1994 tarihinde yürürlüğe giren RKHK ‘ da mevcut haliyle rekabeti en fazla bozan Devlet Yardımlarının Düzenlenmesi ve Denetlenmesi’ ne ilişkin (TEŞVİKLER) ve doğrudan tüketiciyi koruyan hükümler yoktur. Mevcut kanunun hükümlerinde rekabeti ihlal eden teşebbüslere bir önceki yılın cirosu üzerinden %10 gibi sembolik bir oranda para cezası verilmesi yetkisi çok yetersiz kalmaktadır. Rekabeti ihlal ederek % 500-1000 gibi fahiş oranlarında haksız kazanç sağlayan teşebbüsler çok cüzi cezalar karşısında rekabeti ihlal etme ve tüketiciyi istismar etmeyi sürdürmektedirler. Yeni kanunda ABD Rekabet Kanunun da olduğu gibi hapis cezaları ve çok yüksek para cezaları verme hükümleri de eklenmelidir.

Ayrıca 4054 sayılı kanunun kuruma görev olarak verdiği REKABET SAVUNUCULUĞU’ nu yürütecek yani “Rekabet” i ilgililere ve kamuoyuna anlatacak, bilgilendirecek, eğitecek ve sertifikalandıracak bir birim de kurum organizasyon yapısında öngörülmemiştir. Türk vatandaşlarının yaşam standartlarının ve refah seviyelerinin artırılması için RK bünyesinde ekonominin kalbi İstanbul’da RK İstanbul Temsilciliği binasında mukim bir “TÜKETİCİ VE REKABET AKADEMİSİ” kurulmalıdır. İstanbul merkezli bu Akademi: Anayasamızda da yer alan Devletin hem “Tüketiciyi Koruma” hem de mal ve hizmet piyasalarında; “Rekabeti Koruma” fonksiyonlarını birlikte yürüterek ekonomimizi geliştirecek, uluslararası rekabet gücümüzü artıracak ve vatandaşlarımız için “Eğitim”, “Bilgilendirme”, Uluslararası Sertifikasyon” faaliyetlerini ifa edecektir. Bunların yanı sıra: Rekabetin ve Tüketicilerin Korunması, Haksız Rekabet, Damping, Sübvansiyon, Patent ve Fikri Mülkiyet Hakları, Kalite ve Standardizasyon gibi Uluslararası Ticaret Kurallarını ihlal eden ve ticari ahlaktan yoksun, teşebbüsleri tespit edecek, uyaracak ve gerekirse cezalandırılmaları için RK ve adli makamlara doğrudan sevk edebilecek yetkilerle donatılmalıdır.

Bu 3 hususla ilgili maddeler yeni REKABETİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN tasarısına derç edilmelidir. Yeni Kanun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla kanunu uygulamayla görevli mevcut “Rekabet Kurulu Üyeleri” nin görevleri sona erer ve yeni üyeler atanır maddesi de eklenmelidir. Konunun çok önemli milli bir mesele olması hasebiyle de yeni rekabet kurulu üyeleri de hemşerilik, akrabalık veya başka siyasi mülahazalarla değil tamamıyla liyakat esasına göre konunun uzmanları arasından belirlenip atanmalıdırlar.