Vergi oranları yükselmeden vergi gelirleri nasıl artacak?

Vergi Hukuku Uzmanı Prof. Dr. Funda Başaran Yavaşlar, 31 Mart 2024 yerel seçimlerinden sonra pek çok vergide artış beklediğini söyledi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in sadece Kurumlar Vergisi, Gelir Vergisi, Motorlu Taşıtlar Vergisi ve KDV genel oranında değişiklik olmayacağını, istisna ve indirimlerin ise kaldırılacağını belirttiğine dikkat çeken Yavaşlar, “Bunun anlamı özel iletişim vergisinden damga vergisine, özel tüketim vergisinden banka ve sigorta muameleleri vergisine dek pek çok dolaylı vergide artış ile tüketiciler ve işletmeler lehine pek çok vergi avantajının ortadan kaldırılması, böylece gelir vergisi, kurumlar vergisi ve katma değer vergisi yükünün ağırlaştırılmasıdır.’’ dedi. Bazı vergilerin kapsamlarının genişletilmesinin de sürpriz olmayacağını belirten Yavaşlar, örneğin seçim sonrasında kripto varlıklarla ilgili yasal düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle bunların da çeşitli vergilerin konusu olacağını söyledi. Yavaşlar’a göre, emlak vergisinde değişiklik ya da onun türevi bir vergiyle karşılaşma ihtimali de oldukça yüksek.

Kripto varlıklar seçim sonrasında Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi kapsamına girebilir

31 Mart 2024’te gerçekleşecek yerel seçimlerin ardından uygulanacak ekonomi politikaları arasında en çok konuşulan konuların başında vergi politikası geliyor. Seçim sonrasında “Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi ve KDV oranlarında bir değişiklik olacak mı, yeni vergiler konulacak mı?” sorularına Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek “Gelir Vergisinde (GV), Kurumlar Vergisi’nde (KV), KDV ve Motorlu Taşıtlar Vergisi’nde (MTV) artış olmayacak sadece istisna ve muafiyetler gözden geçirilecek’’ yanıtı vermişti.

Peki hükümetin vergi politikaları neyi işaret ediyor? GV, KV, MTV ve KDV genel oranında artış olmayacaksa vergi gelirleri nasıl artacak?

Vergi Hukuku Uzmanı Prof. Dr. Funda Başaran Yavaşlar “Hükümet, 2023-2025 Orta Vadeli Programı’na (OVP) göre seçim sonrasında GV, KV, MTV ve KDV genel oranında artış yapmayı planlamıyor. Buna karşın, bu sayılanlar dışındaki vergilerin oranlarında ya da tutarlarında artış, pek çok vergide istisna ve muafiyetlerin daraltılması ve yeni vergi konuları yoluyla vergi gelirlerini artırmayı hedefliyor.’’ dedi.

Yerel seçimler sonrasında ekonomide ciddi önlemlerin alınacağı ve vergi yükünde artışlara gidileceği beklentisinin yoğun olduğunu ifade eden Yavaşlar “Vergi sistemimizde herkesin artık ezbere bildiği 4 vergi dışında genel bütçeye giden özel tüketim vergisi (ÖTV), özel iletişim vergisi (ÖİV), banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV), şans oyunları vergisi (ŞOV), konaklama vergisi (KonV), damga vergisi (DV), dijital hizmet vergisi (DHV), değerli konut vergisi (DKV) ve veraset ve intikal vergisi (VİV) var. Ayrıca, yerel idare bütçesine girmekle birlikte, emlak vergisini de unutmamak lazım. Bunlarla ilgili şu ana kadar herhangi bir açıklama yapılmadı’’ dedi.

Orta Vadeli Plan’ın öngördükleri

2023-2025 Orta Vadeli Program’ına (OVP) göre GV, KV ve KDV’de taban genişletilecek, doğrudan vergilerin payı artırılacak, etkin olmayan istisna, muafiyet ve indirimler kaldırılacak. Bununla birlikte 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na göre 2024 yılında elde edilmesi planlanan vergi geliri toplamı, 8 trilyon 335 milyar 576 milyon TL ve 2023 gelirinin neredeyse 2 katı. Prof. Dr. Funda Başaran Yavaşlar ‘’2024 için öngörülen enflasyonun çok üzerinde olan bu artış sadece vergi muafiyet, istisna ve indirimlerinin kaldırılmasıyla açıklanamaz. Hükümetin ne yapacağı önceden bilemeyiz ancak, ufukta birçok verginin oranlarının yükseltilmesi var. Ayrıca bazı vergi türlerinin de kapsamı genişletilebilir’ diyor.

Kripto varlıklara da vergi gelebilir!

Prof. Dr. Funda Başaran Yavaşlar seçim sonrası uygulanacak muhtemel vergi aksiyonlarını şöyle açıkladı.

• Oranları yükseltilecek vergiler: özel iletişim vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, şans oyunları vergisi, damga vergisi, dijital hizmet vergisi ve veraset ve intikal vergisi ile katma değer vergisindeki indirimli oranlarda artışlar görülebilir.
• Özel tüketim vergisi, dört ayrı listede sayılan ürünler üzerinden alınmaktadır. Bunlardan birinci listede özellikle petrol ve doğalgaz ürünleri, üçüncü listede ise alkollü mamuller dahil içecekler ve tütün mamulleri yer alır. Bu iki listedeki ürünler üzerindeki ÖTV, her yıl ocak ve temmuz aylarında Yİ-ÜFE’deki son altı aylık değişim oranında kendiliğinden zaten artmakta. Bu otomatik artışın ötesinde, söz konusu listeler bakımından ÖTV tutar ve/veya oranlarında ayrıca artışlar olasıdır. Cep telefonu, beyaz eşya gibi ürünlerin olduğu dört sayılı listede de ÖTV artışı şaşırtıcı olmayacaktır.
• Bilhassa kurumlar vergisi ve KDV’deki muafiyet, istisna ve indirimlerde daralmalar yaşanabilir. Bunun KDV bakımından anlamı, indirimli orana tabi listedeki ürünlerin daha yüksek oranlarda vergilendirilmesidir.
• GV’nin kapsamı ile ÖTV’nin kapsamı genişletilebilir. Örneğin, kripto varlıklar gibi unsurlar GV kapsamına alınabilir. Bu, KV ve KDV’nin de kapsamının genişletilmesi anlamına gelir.
• Geliri genel bütçeye girecek şekilde yeni bir tür emlak vergisi ya da emlak vergisinde artış olabilir. Örneğin, boş konut vergisi gibi bir vergi getirilebilir ya da ikinci emlaktan itibaren daha yüksek oran uygulanabilir.