Türkiye 2. çeyrekte yüzde 3,8 büyüdü

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2. çeyreğe ilişkin dönemsel gayri safi milli hasıla sonuçlarını yayımladı. Veriler ikinci çeyrekte de büyümeyi iç tüketimin desteklediğini gösterdi. İthalatta 3 yılın en yüksek artışı yaşanırken ihracat tarafında ise yine düşüş izlendi. Böylelikle ihracatta düşüş üçüncü çeyreğine çıkarken, pandemiden bu yana en uzun seri olarak kaydedildi. Sektörel bazda hizmetler sektöründeki büyüme dikkat çekti. Sanayide ise ihracat tarafında olduğu gibi birbirini izleyen üçüncü çeyrekte de daralma yaşandı.

Türkiye ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3,8 büyüme kaydetti.

TÜİK verilerine göre yılın ikinci çeyreğinde yurt içi hasıla bir önceki çeyreğe yüzde 3,5 arttı.

Veriler Türkiye ekonomisinde ilk çeyrekte olduğu gibi ikinci çeyrekte de iç tüketimin büyümeyi sırtladığını gösterdi.

Yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları 2023 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 15,6 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 5,3, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 5,1 arttı. Mal ve hizmet ithalatı yüzde 20,3 artarken ihracatı yüzde 9 azaldı.

İthalatta ikinci çeyrekte görülen artış 3 yılın en yüksek artışı olurken, ihracat tarafında birbirini izleyen üç çeyrekte yaşanan düşüşle birlikte pandemi sürecinden bu yana en uzun daralma serisi kaydedildi.

İkinci çeyrekte büyümeye iç tüketimin katkısı 10,7 puan olurken, devletin harcamaları 0,7; yatırımlar 1,3 katkı verdi.

Net ihracat ise büyümenin 6,3 puanını sildi. Stok değişimleri de büyümenin 2,6 puanını götürdü.

Sanayi daraldı, hizmetler büyümede öne çıktı

Sektörel bazda bakıldığında ise yılın ikinci çeyreğinde sanayideki daralmaya karşın hizmetler tarafındaki büyüme dikkat çekti.

GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde ikinci çeyrekte diğer hizmet faaliyetleri yüzde 6,6, hizmetler yüzde 6,4, inşaat yüzde 6,2, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 5,1, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 4,9, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 3,2, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 1,3 ve tarım sektörü yüzde 1,2 arttı.

Sanayi yüzde 2,6; mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri ise yüzde 1,2 azaldı. Böylelikle sanayide birbirini izleyen 3. çeyrekte de daralma kaydedildi.

Yatırımlarda yukarı yönlü ivme

2. çeyrekte büyümeye 1,3 puan katkı yapan yatırımların detaylarına bakıldığında makine teçhizat yatırımlarındaki yukarı yönlü ivme dikkat çekti.

2. çeyrekte makine-teçhizat yatırımları yüzde 7,4 arttı. Böylelikle son 3 çeyreğin en hızlı artışı görüldü. İnşaat yatırımlarında ise yüzde 2,5’lik artış izlendi.

2022 bağımsız verileri de açıklandı: Kişi başı gelir 10 bin 659 dolar

Yıllık verilere dayalı olarak hesaplanan bağımsız yıllık gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH), zincirlenmiş hacim endeksiyle 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 5,5 arttı.

Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 106,9 artarak 15 trilyon 11 milyar 776 milyon TL oldu. Gayrisafi yurt içi hasılada en yüksek payı 2022 yılında yüzde 22,1 ile imalat sanayi aldı. İmalatı, yüzde 13,5 ile toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı ve yüzde 10 ile ulaştırma ve depolama sektörü izledi. Yıllık gayrisafi yurt içi hasılada en düşük pay hanehalklarının işverenler olarak faaliyetleri için gerçekleşti.

Kişi başına GSYH, 2022 yılında cari fiyatlarla 176 bin 651 TL, ABD doları cinsinden 10 bin 659 dolar oldu.

Yerleşik hanehalkı nihai tüketim harcamaları 2022 yılında bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre yüzde 19 arttı. Yerleşik hanehalkı nihai tüketim harcamalarının cari değerlerle GSYH içindeki payı yüzde 57 oldu.

Devletin nihai tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı 2022 yılında yüzde 11,7 olurken, gayrisafi sabit sermaye oluşumunun payı yüzde 29,2 olarak gerçekleşti. Bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre, devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 4,2 artarken, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 1,3 arttı.

Mal ve hizmet ihracatı 2022 yılında zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 9,9, ithalatı ise yüzde 8,6 arttı. Harcama yöntemine göre cari GSYH ana bileşenleri içerisinde toplam mal ve hizmet ihracatının payı yüzde 38,6, ithalatın payı ise yüzde 42,6 oldu.