Çin’in Mevcut Durumu

ENVER ERKAN – TERA YATIRIM Covid ile ilgili… Çin, vaka sayıları ayların en yüksek seviyelerine yükselmesine rağmen bazı Covid kısıtlamalarını biraz gevşetti. Yakın temaslar için karantina, bir devlet tesisinde yedi günden beş gün artı evde üç gün şeklinde değiştirilecek. Yetkililer ayrıca ikincil kişileri kaydetmeyi de durduracak – yani birçok insan karantinaya girmekten kaçınacak.
Bununla birlikte, küçük değişikliklere rağmen, çoğu kısıtlama hala yürürlüktedir. Xi, dünyanın geri kalanı ilerlerken bile, kilitlenmeleri içeren katı bir sıfır Covid politikasına bağlı kalmakta ısrar etti. Bu,  birçok şehirde sakinlerin hareketlerinde ani kısıtlamalara ve iş ve eğitim kesintilerine maruz kaldığı anlamına geliyor.
Örneğin, Çin’deki Covid dalgasının şu anki merkez üssü olan Guangzhou’da bu hafta, bir bölgedeki yerel halkın dışarı çıkması yasaklandı ve her haneden yalnızca bir kişinin markete gitmesine izin verildi. Okullar ve işyerleri de kapatılırken toplu taşıma askıya alındı.
Şu anda başka bir Covid merkezi olan Zhengzhou’daki karantinalar, Tayvanlı iPhone üreticisi Foxconn’a ait büyük bir fabrikada yaşayan birçok işçinin kısıtlamalardan kaçmak için bölgeden yürüyerek kaçmasına neden oldu.
Ekonomi… Çin’in ilerlemesini değerlendirirken, 2010’dan 2021’e kadar uzanan ve finansal sistem gelişimi, piyasa rekabeti, ticari açıklık, modern bir inovasyon sistemine doğru ilerliyor, doğrudan yatırım açıklığı ve portföy açıklığını kapsayan veriler, Çin ekonomisinin kesin olarak ilerlediğini gösteriyor.
GeoEconomics Center müdür yardımcısı Niels Graham, “dünyanın geri kalanı resesyona girerken, Çin mallarına yönelik yurt dışında kısa vadeli talep zayıflıyor ve ihracata dayalı büyümeye uzun vadeli bir odaklanma iç tüketimin yerini tutamaz”, dedi.
Pekin’in, Çin’in sürdürülebilir bir büyüme modeline geçişi için ülkenin kendi hanehalkı tüketimini artırması gerekiyor. Geçtiğimiz on yıl, Çin’in inovasyon ortakları olarak Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği’nden uzaklaştığını ve bunun yerine içe bakmayı tercih ettiğini de gördü. Bu eğilim, muhtemelen Xi’nin parti kongresi sırasında daha fazla “bilim ve teknolojide kendine güven ve gücün” önemini vurgulaması ile devam edecek.
Bu risksiz değil: Graham, Çin’deki yabancı yatırımın zayıflamasının, fonları sıkıştırarak ve uluslararası işbirliği fırsatlarını azaltarak ülkenin yenilikçi potansiyelini azaltabileceğini söyledi.
Çin’in Ar–Ge harcamalarında kaydettiği ilerlemeye rağmen, ülke inovasyon kalitesi ölçümlerinde hala açık piyasa ekonomisi ortalamasının gerisinde kalıyor. Örneğin, 2021’de Çin’in fikri mülkiyetinin yabancı kullanımı için aldığı ödemeler, GSYİH’ya göre ayarlandığında bir açık piyasa ekonomisinin aldığı ortalama miktarın yalnızca yedide birine ulaştı; bu, Çin fikri mülkiyetinin diğer önde gelen ekonomilere kıyasla çekici olmadığını ima ediyor.
Ayrıca, Çin’in piyasa ekonomisi normlarına yönelik ilerlemesi 2021’de inovasyon da dahil olmak üzere çoğu alanda yavaşladı. Pekin’in finansal sistemini geliştirmeye ve piyasa rekabet gücünü artırmaya yönelik reformları durakladı ve 2020’den bu yana hem portföy hem de doğrudan yatırıma açıklığı azaldı.
Yirminci Parti Kongresi, özellikle 1989’dan bu yana ilk kez, Politbüro Daimi Komitesi’nin tamamen parti liderine sadık kişilerden oluşmasından bu yana, bu eğilime karşı çıkma belirtisi göstermedi. Atlantic Council, bunun Çin’in uzun vadeli büyüme oranı için tehlikeli sonuçları olacağını bildirdi.

Çin’in emlak sektörünün çökmesi ve sıfır–COVID politikalarına bağlılığının Çin’in GSYİH büyüme beklentilerine verdiği zararın, Pekin’i ÇKP’nin 2013’te ana hatlarıyla belirlediği ancak Xi’nin ikinci döneminde büyük ölçüde terk ettiği büyüme yanlısı reform yoluna dönmeye zorlaması ihtimali var.
Emlak piyasası… Çin, emlak piyasalarını istikrara kavuşturmak için 16 maddelik bir plan hazırladı. Plan müteahhitler için emlak geliştirme kredileri, bireyler için yeni ev satın alma kuralları, geliştiricilerin ödenmemiş banka kredilerinin uzatılması, projelerin tamamlanmasını sağlamak için özel krediler sunulması, iflas ve yeniden yapılandırma dahil piyasa temelli yaklaşımlar, bankaların emlak kredilerindeki kısıtlamaların hafifletilmesini içeriyor.
Yine de Covid kısıtlamaları devam ederse, ekonomistler yeni emlak politikalarının yeterince çekiş kazanıp kazanmayacağını merak ediyor. Piyasalarda hâlâ asılı duran soru, Xi’nin kitlesel karantinalardaki görünür U–dönüşünün gerçek mi yoksa küresel yatırımcılar için sahte mi olduğuna odaklanıyor.
Yine de Covid politikaları bir soru işareti olmaya devam ediyor. Gavekal’dan He “Gümrük piyasasının derin bir gerileme içinde olması, özel sektör kredi talebinin cansız olması ve Ekim ticaret verilerinin ihracat büyümesinde net bir aşağı yönlü dönüş göstermesi ile bugün, daha düşük politika faizleri hala gerekli görünüyor”, diyor.
Faiz indirimleri gerilemeyi yumuşatmaya yardımcı olacak olsa da, Çin’in şu anda karşı karşıya olduğu iki büyük büyüme sorununu çözmek için en iyi araç değiller: emlak satışlarındaki düşüş ve emlak geliştiricileri arasındaki mali kriz Covid kısıtlamaları. Faiz indirimleri para birimine çok fazla zarar vermese de, ona çok da yardımcı olmaz.
Bu nedenle, hem artan kurtarma çabalarına hem de Japonya’nın 2000’lerde ve ABD’nin 1980’lerde yaptığı gibi kötü borçları elden çıkaracak bir mekanizmaya ihtiyaç duyuluyor. Pekin’in emlak geliştiricilerinin sayısını 40.000’den 2.000’e indirebileceği yönündeki spekülasyonlar da yatırımcıları neşelendirecek.
Şimdi, Çin’in derinleşen emlak krizi, ülkenin karasal tahvil piyasasının 1,6 trilyon dolarlık bölümü üzerindeki baskıları yoğunlaştırıyor. Bu, işleri istikrara kavuşturmak için devreye giren şehirleri ve yerel yönetimleri var. Yatırımcıları neşelendirmek için devlet destekli bu teklifler genellikle kısa vadede başarılı oldu.
Sonuç? Otel karantinasında yedi gün artı evde üç günün beş gün artı üçe düşürülmesi sadece küçük bir değişiklik ancak beklenti bunun gelecekte bir noktada düşmeye devam edebileceği yönünde.
Yine, Sıfır–Covid’in ekonomisini yerle bir ettiği bir ülke için bebek adımları, hiç adım atmamaktan iyidir.
Çin’de merkezi karantina çıtasını yükseltmek, sadece Covid tünelinin sonunda bir ışık parıltısı sağladığı için sıradan insanlar için gerilimi de azaltacaktır.
İleriye baktığımızda, Çin’in ticari açıklık ve inovasyondaki ilerlemesi muhtemelen devam edecek. Yirminci Parti Kongresi, Çin’in ekonomik–politika yönünde büyük bir değişiklik olmadığının sinyalini verdi ve Xi, üçüncü dönemi için ticaret ve inovasyona öncelik olarak işaret etti. Yine de, bu ilerlemede, hızlı bir şekilde üstesinden gelinemeyecek daha derin yapısal zayıflıklara işaret eden boşluklar var ve bu da Çin’i geri kayma riskine sokuyor.
Çin, emlak sektöründe geri dönüş için gelişme belirtse de, yurtdışındaki ekonomistler ve yatırımcılar, Covid politikalarının gevşetilmesi ve söz konusu 16 noktanın uygulanması konusunda “bekle ve gör” stratejisi benimsiyor.