ABD: Enflasyon yüzde 8,5’e hızlanarak Fed üzerindeki baskıyı artırdı

ENVER ERKAN, TERA YATIRIM BAŞEKONOMİSTİ >> Tüketici fiyat endeksi Şubat ayındaki %7,9’luk yıllık artışın ardından Mart ayında bir önceki yıla göre %8,5 arttı. Manşet enflasyon göstergesi, bir önceki aya göre %1,2 artarak 2005’ten bu yana en büyük dönemsel artışı kaydetti. ABD tüketici fiyatları Mart ayında 1981 sonundan bu yana en yüksek artışını gerçekleştirerek, Fed’in gelecek ay faiz oranlarını yarım puan artıracağı beklentilerini destekledi. Piyasa beklentisi, TÜFE’nin bir yıl öncesine göre %8,4 ve Şubat ayına göre %1,2 artması yönündeydi.

Alt kalemlere bakacak olursak; Benzin, barınma ve gıda endekslerindeki artışlar, mevsimsellikten arındırılmış tüm kalemlerdeki artışa en büyük katkıyı yaptı. Benzin endeksi Mart’ta %18,3 arttı ve aylık artışın tüm kalemlerinin yarısından fazlasını oluşturdu; diğer enerji bileşeni endeksleri de arttı. Enerji endeksi Şubat ayındaki %3,5’lik artışın ardından Mart ayında %11 arttı. Gıda endeksi %1 arttı, restoran gıda endeksi Mart ayında %0,3 artarak son aylara göre daha küçük bir artış gösterdi. Barınma endeksi Mart ayında %0,5 arttı ve gıda ve enerji hariç tüm kalemlerdeki aylık artışın yaklaşık üçte ikisini oluşturdu. Havayolu ücretleri, ev eşyaları ve operasyonları, tıbbi bakım ve motorlu taşıt sigortası da dahil olmak üzere geniş bir dizi başka endeks de katkıda bulundu. Yeni araç endeksi, Mart ayında %0,2 arttı. Buna karşılık, kullanılmış arabalar ve kamyonlar endeksi ay boyunca %3,8 düştü. Tıbbi bakım endeksi Mart ayında %0,5 arttı. Mart ayında kasko sigortası endeksi %0,7, giyim endeksi %0,6 arttı.

Volatil gıda ve enerji bileşenlerini hariç tutan çekirdek fiyatlar, hem öngörülenden daha az hem de 1969’dan bu yana kullanılmış araç fiyatlarındaki en büyük düşüş nedeniyle, bir önceki aya göre %0,3 ve bir yıl öncesine göre %6,5 gibi daha sınırlı bir oranda arttı. Yıllık bazda, gıda, enerji ve ikinci el araçlar hariç mal enflasyonu Mart ayında %8,1 artarak 1981’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Hizmet maliyetleri bir yıl öncesine göre %5,1 artarak 1991’den bu yana en büyük ilerlemeyi kaydetti.

ABD manşet ve çekirdek enflasyon göstergeleri… Kaynak: Bloomberg

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra yükselen gıda ve enerji fiyatlarının etkisi ile beraber enflasyon da uzun yılların zirvesini yenilemiş oldu. Enerji ve benzin bileşenlerinin, ve doğal olarak mal enflasyonunun ana hatlarını oluşturan girdi fiyatları için petrol fiyatlarının durumunu izlemek gerekecektir. Enerji ve gıda hariç bileşenleri hariç tuttuğumuzda ise bazı kalemlerdeki hafifleme daha normal bir enflasyon patikasına işaret ediyor ki, verilerin algılamasını yumuşatan unsur çekirdek enflasyondaki daha düşük montalı hareketler olarak görünüyor. Eğer petrolde gerileme olursa manşet enflasyon üzerindeki baskı da hafifleyecektir, ancak bunun için öncelikle jeopolitik risklerin aşılması gerekiyor.

Fed’e ilişkin hızlı faiz artırımları beklentisi ise sürecektir. Mayıs ve Haziran aylarında, özellikle de bunların birincisinde, 50 baz puanlık faiz artışı beklentisi kanıksanmış bir durumda. Fed daha şahin bir politikaya geçiş yaparken, özellikle savaş, Çin’deki Covid-19 karantinaları ve seyahat gibi hizmetlere yönelik artan talep göz önüne alındığında, enflasyonun yakın zamanda %2 hedefine gerilemesi pek olası değil. Burada politika ilerlemesinde üzerinde durulacak unsur, faiz artırımlarından çok bu sıkılaşmanın ekonomiyi resesyona sokup sokmayacağı. Ekonominin resesyona girmemesi noktasında güvenilen unsur şu: ABD ekonomisi Rusya krizinin direkt etkilerine maruz kalmıyor ve güncel göstergeler ekonomik toparlanma döneminden gelen momentumu büyük ölçüde devam ettiriyor. Ancak riski artıran noktalar da şunlar: Fed eğer enflasyona yetişmek için faiz artırımlarını aşırı hızlandırırsa sert iniş riskini de artırabilir, ancak enflasyonun azalan reel gelir üzerinden tüketici davranışlarına harcama azaltma şeklinde yansıması da aktiviteyi daraltacaktır. Yani kaçınılmaz olan şu: Enflasyon düşmezse ABD ekonomisi ciddi şekilde yavaşlama eğilimine girecek.

Veriler, mevcut hikayenin üzerine yeni bir olgu eklemiyor. Fed’in 4 Mayıs öncesinde bir ara aksiyon almasına da gerek olmayacaktır. Enflasyonda ciddi yükseliş beklentisi, Mart ayı kırılması neticesinde realize olmuş durumda. FOMC tutanaklarında ortaya konan patikada ilerleme beklenecektir.