Fosil ve Nükleer Yakıtlar, Temiz Enerjiye Geçiş Yatırımları

ENVER ERKAN, TERA YATIRIM BAŞEKONOMİSTİ >> 

Nükleer risk, tedarik, enerji… Japonya’nın kuzeydoğu kıyısında Fukushima’daki güçlü deprem fabrikaları operasyonları askıya almaya zorlayarak dünya çapında akıllı telefon, elektronik ve otomobil üreticileri için tedarik zinciri sıkıntılarına katkıda bulundu. 2011 yılındaki 9 şiddetindeki depremin neden olduğu nükleer santral kazasından sonra, bu sefer herhangi bir anormallik tespit edilmezken, deprem yine de endüstride hasara yol açtı.

Tedarik zincirindeki aksamalara bir yenisi eklenir mi? Elektronik parça ve otomobil üreticileri bu durumdan olumsuz etkilenecek görünüyor. COVID-19 ile ilgili aksamaların neden olduğu çip kıtlığı, birçok otomobil firmasını üretimi kısmaya zorlamıştı. Birkaç parça ve çip tedarikçisinin üretimi askıya aldığı görülüyor, bazıları da bu haftadan itibaren azaltılmış kapasiteyle üretime devam ediyor. 

Temiz enerjiye geçiş… Küresel fosil yakıt endüstrisi karbondan arındırma baskısıyla karşı karşıya. Düzenlemeler ve itibar riskleri, petrol şirketlerinin çoğunu kendi emisyonlarını azaltmak, metan patlamasını engellemek, karbondioksiti tutmak ve petrol ve gaz tesisleri için yenilenebilir enerji sağlamak için harekete geçmeye zorladı.

Almanya nükleer enerjiyi aşamalı olarak bırakma sürecini Merkel hükümeti dönemi boyunca sürdürdü ve 2022 ülkedeki kalan nükleer tesislerin de kapatılması için son yıl. 2011’deki Fukushima felaketi de bunun tetikleyicisi olmuştu. Almanya’nın kalan üç nükleer santrali – Emsland, Isar ve Neckarwestheim – 2022’nin sonuna kadar kapatılacak. Yenilenebilir enerji kaynakları, 2021’de Almanya’da üretilen elektriğin neredeyse %46’sını sağladı. Fraunhofer Enstitüsü’ne göre, kömür, doğal gaz ve diğer fosil yakıtlar yaklaşık %41’i oluştururken, nükleer enerji %13’ten fazlasını sağladı. Alman santrallerinde üretilen en güçlü nükleer atıkların nerede depolanacağı konusunda henüz nihai bir karar ise henüz verilmedi ve bu radyoaktif maddelerin tehlikesinin nesiller boyu süreceği belirtiliyor.

Uluslararası petrol şirketlerinin temiz enerji yatırımları… (2015 – 2020) Kaynak: Bloomberg

Sonuç? Son Fukushima depremi nükleer güvenlik konusundaki endişeleri de yeniden gündeme getirdi. Dünyanın fosil yakıtlardan yenilenebilir enerjiye geçmeyi yoğun şekilde ele aldığı bu dönemde, aynı zamanda enerji güvenliği ile alakalı konular da bu yatırımlarda etkili olacaktır. Rus enerjisine olan talebin ve bağımlılığın tartışıldığı bir dönemde bu enerji dönüşümü konusu çok merkezi bir noktada duruyor. Çevre güvenliği işin insani kılıfıyken, siyasi ve ekonomik çıkarlar ise bambaşka bir boyut.