Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği; Türkiye?nin en demokratik müteşebbis kurumu olarak kuruldu. Her kademesinde görev alanlar seçimle gelip seçimle görevlerini bıraktılar. Tüccar ve sanayiciler aralarından meslek komitelerini; meslek komiteleri oda ve borsa meclislerini; bu meclisler de aralarından delegeler seçerek Türkiye Odalar Birliği Genel Kurulu’nu meydana getirdiler. Kısaca Odalar Birliği demokratik bir topluluk ve örnek bir kurum olarak kuruldu.
Birliğin geliri, tüccar ve sanayiciler kayıtlı oldukları oda ve borsalara ve oda borsaların birliğe verdikleri aidatlardan oluştu. Kuruluşunda devletten nakti bir yardım ve destek görmedi. Birlik kuruluşunda kamu yararı esas alındı. Birlikte yönetiminde görev alanlar ülke menfaatini, göz önüne alıp ülkenin özel sektör eliyle kalkınacağını, düşünerek görev aldılar.
Nitekim 1952 yılında Başbakan Adnan Menderes bu gerçeği Türkiye Ticaret Odaları Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Yönetim Kurulu üyelerini kabulünde şöyle ifade etti:
?Birlik idaresinde vazife alan arkadaşlar burada bir amme hizmeti görmektedirler. Onların şahsi işleri ticarethanelerinde ve fabrikalarındadır. Bizim nasıl asil olan vatandaş hüviyetimiz yanında amme hizmeti gören bir hüviyetimiz var ve bunu, böylece tabii görüyorsak, birlikte vazifeli arkadaşların aynı durumda olduklarını kabul etmemek için bir sebep yoktur.?
O günden beri birlik yönetimi bu anlayışla hizmet etmektedir.
1952 yılının Şubat ayında Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği fiilen kuruldu. İzmirli tüccar ve sanayiciler yönetimin üçte birini oluşturdu. Dokuz tüccar ve sanayiciden oluşan İlk yönetim kurulu üyeleri şöyle:
Ankara?dan Üzeyr Avunduk-Vehbi Koç,
Adana?dan Fevzi Dural,
Eskişenir?den Aziz Zeytinoğlu,
İstanbul?dan İzzet Akkosman-Şükrü Kerimzade,
İzmir?den Haydar Dündar-Osman Kibar-Selahattin Sanver.
Yönetim kurulu ilk toplantısını 1952 yılı Mart ayında Ankara Ticaret ve Sanayi Odası?nın kendilerine ayırdığı yerde gerçekleştirdi. Birlik Ankara Ticaret ve Sanayi Odası?nda bir süre misafir oldu. Bu toplantıda Faruk Sünter ilk genel sekreter olarak seçildi. Birlik kuruluş kanununa göre genel sekreter yönetim kurulunda ve genel kuruluda oy kullanabiliyordu.
Yönetim kurulu yaptığı ilk toplantılarında başta Gelir ve Muamele Vergileri Kanun tadilleri, Vergi Usul Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu konularında incelemeler yaparak ilgili kurum ve kuruluşlara bildirdi.
Bunların yanı sıra birlik ?memleket mahsüllerinin vasıf üstünlüğünün temin ve bilhassa ihraç mallarının kontrollü ihracı ve dış ticaret rejimimin uygulanması ile 397 sayılı sirkülerin piyasa ihtiyaçlarına göre düzenlenmesi konusunda Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı nezninde girişimde bulundu.
Birliğin ilk genel kurul toplantısı, 17-18 Ekim 1952 günleri Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı salonunda yapıldı.
Türkiye İş Bankası Genel Müdürü ve Birlik Yönetim Kurulu Başkanı Üzeyr Avunduk, genel kurula hitaben hazırlanan faaliyet raporunda, ?Türkiyemiz, şimdiye kadar görülmemiş, bir zirai kalkınma halindedir. Diğer istihsal kollarında, bankacılıkta ileri kademelere varılmıştır. Bütün bu güzel neticeleri sevinerek ve memnuniyetle belirtmeyi bir borç sayarız? dedi.
Faaliyet raporunda, “ihracı serbest maddelerimizin yabancı pazarlara satış ve yükselmesinde milletlerarası teamüllere uygun düşecek sürat ve emniyetin temini için dünya fiyat realiteleri dışında piyasaya vaki olabilecek her türlü müdahalelerin önlenmesi. Etraflı bir sanayi programı yapılarak memlekette muhafaza edilecek ve geliştirilecek veya yeniden kurulacak sanayin tesbiti ve bunun tatbiki için gerekli şartların hazırlanması. Gümrük Tarifesi Kanunu’nun ıslahı için advalorem sisteme geçilmesi yolunda başlayan çalışmaların süratle neticelendirilmesi? istendi.
Genel kurulda ülkemizde ilk ekonomi gazetesi olan Türkiye İktisat Gazetesi?nin haftalık çıkartılması kararlaştırıldı.
Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği, kısa bir süre misafir olarak kaldığı Ankara Ticaret ve Sanayi Odası binasından Anafartalar Caddesi Halk Bankası’nın köşesine rastlayan yerde Konya Sokağı’nda Yeni Han’ın birinci katına taşındı. Daha sonra Posta Caddesi?nde ?Birlik Hanı? binasını yaptırarak oraya yerleşti.
5590 sayılı kanuna göre, ?Birlik genel kurulu yılda en az iki toplanır. Birlik yönetim kurulu, birlik genel kurulunun kendi üyeleri arasından bir yıl için seçeceği 9 kişiden oluşur. Seçimlerde ticaret odaları, sanayi odaları ve borsaların temsili gözetilir. Birlik yönetim kurulu en az üç ayda iki defa, ihtiyaca göre ve başkanın çağrısıyla, her zaman toplanabilir.?
1951 yılı Nisan ayında yürürlüğe giren 5590 sayılı Oda Borsa ve Birliğe dair kanunun bazı maddeleri 1954 yılında değiştirildi.
sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
Yazı genelde iyi, bir iki hatayı düzeltmek istiyorum.
5590 sayılı kanuna göre Birlik genel kurulu yılda en az iki kere toplanır ifadesi
yanlış. Kanuna göre bir defa o da Mayıs ayında toplanır.
Birliği’n 1954 yılında taşındığı posta caddesindeki bina birlik hanı değildir ve Birlik
yaptırmadı. Bu bina Ankara Ticaret Odasınındır, Birlik kiracı olarak oturdu.
Yönetim kurulu her ay toplandı.