Portekiz yıl sonuna kadar kömürü bırakıyor

Portekiz’in son iki termik santralından biri olan Sines Termik Santrali, 14 Ocak 2021’de santralin sahibi EDP şirketinin kararıyla kapandı. Portekiz’in çalışmaya devam eden tek termik santrali Pego’nun ise önümüzdeki Kasım ayında kapatılması planlanıyor.

Portekiz’in son iki termik santralından biri olan Sines Termik Santrali, 14 Ocak 2021’de santralin sahibi EDP şirketinin kararıyla kapandı. 

Portekizli enerji şirketi EDP’nin karbonsuzlaşma stratejisi kapsamında santrali 2030 yılında kapatması bekleniyordu. EDP, 1.296 MW’lık kurulu güce sahip santralin kapanış tarihini önce 2023 daha sonra da 2021 olarak güncelledi. Şirketin bu kararı sayesinde Portekiz bugüne kadarki en büyük sera gazı azaltımını gerçekleştirmiş oldu. 

Avrupa İklim Eylem Ağı’ndan (CAN Europe) yapılan açıklamaya göre, Portekiz’in çalışmaya devam eden tek termik santrali Pego’nun ise önümüzdeki Kasım ayında kapatılması planlanıyor. 

EDP: Enerji dönüşümünün doğal sonucu 

EDP, yaptığı açıklamada kömürden çıkışını hızlandırmasının “Avrupa karbonsuzlaşma hedefleri” ve Portekiz’in yenilenebilir enerjiyi merkeze alan ulusal enerji ve iklim planı ile ortaya çıkan enerji dönüşümü sürecinin doğal bir sonucu olduğunu söyledi. 

Erken kapanışların ardında kömürlü termik santral işletme maliyetlerinin giderek artması ve güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir enerji teknolojilerinin kömürden çok daha ucuz hale gelmesi yatıyor.

ZERO: Adil bir enerji dönüşümü planı şart

Konuya dair basın açıklaması yapan Portekizli çevre örgütü ZERO, Sines’in kapanmasının enerji dönüşümü adına önemli bir adım olduğunu ve ekonomik planların, bu dönüşümden etkilenen bölgelerin sosyal ve ekonomik varlığını sürdürebilmesi için gerekli tedbirleri içermesinin de elzem olduğunu belirtti.

Kutluay: Türkiye için umut veriyor

Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal) kampanyacısı Duygu Kutluay da Portekiz’in kararını şöyle değerlendirdi:

“Portekiz’in kömürden çıkma kararını verdikten sonra iki yıl gibi kısa bir sürede bunu hayata geçirebilmesi, Türkiye gibi elektrik üretiminde benzer kömür payına sahip ülkeler için umut veriyor. Portekiz’in nükleer enerji santrali kurmak gibi bir hedefi bulunmadığı gibi ülkenin yenilenebilir enerji kapasitesindeki büyüme hızı doğrultusunda doğalgazın mevcut elektrik üretimindeki yüzde 26-27 civarındaki payının da 2030 yılına kadar sıfırlanması öngörülüyor. 

“Avrupa’nın ileri gelen düşünce kuruluşlarından E3G’nin analizi, mevcut ekonomik faktörlerin bu ülkelerde kömürden çıkışı hızlandırdığını ve ayrıca tüketicilerin elektrik fiyatlarını da düşüreceğini gösteriyor.” 

Katısöz: Türkiye de bu rotaya girmeli

Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe) Türkiye İklim ve Enerji Politikaları Koordinatörü Özlem Katısöz ise, karara ilişkin şunları söyledi:

“Avrupa Yeşil Mutabakatı, sadece Avrupa Birliği’nin değil AB’ye komşu ve aday ülkelerin de karbon emisyonunu azaltarak iddialı bir iklim eylemine geçmesi için dönüştürücü bir ortam sağlıyor. 

“Türkiye, elektrik altyapısını yeni kömür santralleri inşa ederek kömürle kilitlemek yerine Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın yaratacağı ivmenin gücüyle hızlı, adil ve temiz bir enerji dönüşümü rotasına girmeli. Bu dönüşüm hem ekonomi hem iklim hem de su erişimi ve temiz hava açısından faydalar sağlayacak.” 

4. Avrupa ülkesi oldu

Avrupa Yeşil Mutabakatı, Avrupa Birliği için 2050 karbonsuzlaşma hedefi koyarak tüm AB ülkelerinde kömürden çıkışı sağlayacak enerji dönüşümü planlarını hızlandırdı. 

Bu kapsamda Portekiz; Belçika, Avusturya ve İsveç’in ardından kömürden elektrik üretimini terk eden dördüncü Avrupa ülkesi olacak. 

Portekiz’e ek olarak 2025 yılına kadar Fransa (2022), Slovakya (2023), İngiltere (2024), İrlanda (2025) ve İtalya’nın (2025) da kömürden çıkışlarını tamamlaması bekleniyor.