İnşaatın 2021 performansını pandeminin seyri, para politikası ve reformlar belirleyecek

Türkiye İMSAD, yapı sektörü ve ekonomi çevreleri tarafından dikkatle izlenen aylık sektör raporunu açıkladı. ‘Türkiye İMSAD Aralık 2020 Sektör Raporu’nda, inşaat sektörü ve inşaat malzemeleri sanayisinin 2021 yılı performansını, pandeminin seyri, para politikası ve reformların belirleyeceği vurgulandı. Raporda, inşaat malzemeleri sanayi üretiminin ekim ayında bir önceki yılın ekim ayına göre yüzde 18,2 arttığı, bu yükselişte içeride mevcut inşaat işlerindeki canlanma ile özellikle dış pazarlardaki talep artışının etkili olduğu belirtildi.  

İnşaat malzemesi sektörünün çatı kuruluşu Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD) tarafından hazırlanan ‘Aralık 2020 Sektör Raporu’nda şu tespitler yer aldı: İnşaat sektörü ve inşaat malzemeleri sanayisi, Covid-19 salgını öncesi 2020 yılının ilk çeyreğini büyüme ile kapattı, ikinci çeyreğinde ise salgının etkileri ile daralma yaşadı. Ekonomiye verilen destekler ve iktisadi faaliyetlere geri dönüşler sonucu üçüncü çeyrekte inşaat sektörü sekiz çeyrek sonra büyüme gösterdi. İnşaat malzemeleri sanayisinde de üretim ve ihracatta önemli bir artış gerçekleşti. Son çeyrekte büyümeler devam etti ancak yılın sonlarına doğru salgınının yurtiçi ve yurtdışında daha kuvvetli yaşanmaya başlanan ikinci dalgası sonucu işler yeniden yavaşlama eğilimine girdi. 

Rapora göre inşaat sektörü ve inşaat malzemeleri sanayisinin 2021 yılı performansını belirleyecek ilk ana unsur, küresel ölçekte ve Türkiye’de pandeminin seyri olacak. Yaygın ve başarılı bir uygulama ile yılın ilk yarısından itibaren toplu bağışıklık kazanılmaya başlanması inşaat sektörü ve inşaat malzemeleri sanayisini de olumlu etkileyecek. Salgının, yılın ikinci yarısı sonuna kadar tamamen kontrol altına alınması ile kısıtlamaların da büyük ölçüde kalkması sağlanmış olacak.   

2021 yılında inşaat sektörü ve inşaat malzemeleri sanayisinde belirleyici olacak diğer unsur ise ekonomide uygulanacak para politikası, ekonomi, hukuk, demokrasi alanında yapılacak reformlar olacak. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 2021 yılının da önemli bir bölümünde yüksek politika faizini koruyacağı öngörülüyor. Buna bağlı olarak konut kredisi ve TL ticari kredi faiz oranlarının da yüksek kalması bekleniyor. Dolayısıyla sıkı para politikası ve yüksek faizlerin inşaat sektörü ve inşaat malzemeleri sanayisinin 2021 yılı performansını sınırlaması söz konusu olacak.                      

İnşaat malzemesi sanayi üretimi ekim ayında yüzde 18,2 arttı          

İnşaat malzemeleri sanayi üretimi 2020 yılı ilk çeyreğinde yüzde 8 büyüme gösterdi. Covid-19 salgını ile ortaya çıkan koşullar nedeniyle inşaat malzemeleri sanayi üretimi yılın ikinci çeyreğinde ise yüzde 8 düşüş göstermişti. Yılın üçüncü çeyreğinde inşaat malzemeleri sanayi üretimi bu kez hızlı bir toparlanma içine girdi ve yüzde 17,1 arttı.

Yılın son çeyreğinde yüksek üretim artışı devam etti. Ekim ayında üretim geçen yılın aynı ayına göre yüzde 18,2 artış gösterdi. Ekim ayındaki üretim artışında içeride mevcut inşaat işlerindeki canlanma ile özellikle dış pazarlardaki talep artışı etkili oldu.  

2020 yılı ekim ayında 22 alt sektörün 21’inde üretim bir önceki yılın ekim ayına göre arttı. Ekim ayında 18 alt sektörde üretim aynı zamanda çift haneli ve yüksek oranlar ile gerçekleşti. En yüksek üretim artışı yüzde 53,9 ile birleştirilmiş parke yer döşemeleri sektöründe oldu. Kilit ve donanım eşyaları sektöründe üretim yüzde 46,1, çimento sektöründe yüzde 36,1, hazır beton sektöründe yüzde 33,7, seramik kaplama malzemelerinde yüzde 31,9, inşaat boya ve vernikleri sektöründe yüzde 30,6 yükseldi.

Ekim ayındaki üretim artışı ile 2020 yılı ocak-ekim döneminde inşaat malzemeleri sanayi üretimi artışı yüzde 7,2 olarak gerçekleşti. 22 alt sektörden 17’sinde üretim geçen yılın ocak-ekim dönemine göre arttı.  

İnşaat sektörünün yurtiçinden kullandığı krediler yavaşlıyor   

2020 yılında salgın nedeniyle uygulanan destek kredilerinden inşaat sektörü de önemli ölçüde yararlandı. İnşaat sektörü çok düşük faizler ile eylül ayı sonuna kadar toplam 49 milyar TL yeni kredi kullandı. Yeni kredi kullanımları inşaat sektörü ve müteahhitlik kesimini mali açıdan önemli ölçüde rahatlattı. Buna bağlı olarak faaliyetler de canlandı ve mevcut işlere hızlı bir geri dönüş yaşandı. Bu etki yılsonuna kadar sürdü. Ancak sıkı para politikası uygulaması ile kredi büyümesi de genel olarak yavaşlıyor. 2021 yılında yıllık genel kredi büyümesinin yüzde 15’te kalması bekleniyor. Buna bağlı olarak inşaat sektörünün kullandığı kredi büyümesi de yavaşlıyor. 2021 yılında kredi büyümesindeki yavaşlamanın sürmesi inşaat sektörü ve inşaat malzemeleri sanayisinin performansını sınırlayabilir.

İnşaat sektörü güven endeksi aralık ayında 6,9 puan geriledi                

İnşaat sektörü güven endeksi temmuz ayında yılın en yüksek seviyesine ulaştıktan sonra izleyen aylarda kademeli bir gerileme gösterdi. İnşaat sektörü güven endeksi aralık ayında bir önceki aya göre 6,9 puan daha düşerek 65,9 puan olarak gerçekleşti. İnşaat sektörü güven endeksi aralık ayında ekonomik gelişmeler ve Covid-19 salgını ikinci dalgası nedeniyle daha kuvvetli bir aylık düşüş gösterdi. Mevsimsellik de güven endeksinin düşüşünde etkili oldu.    

Mevcut inşaat işleri seviyesi aralıkta 11,3 puan geriledi

İnşaat sektöründe mevcut işler seviyesi ağustos ayındaki zirvesi sonrası eylül ve ekim aylarında sınırlı ölçüde gerilemiş, kasım ayında gerileme hızlanmıştı. Mevcut işler seviyesi aralık ayında ise bir önceki aya göre 11,3 puan düştü. Böylece mevcut işler mevsimsellik etkisinin de başlaması ile düşüşe geçti. İnşaat sektörünün Covid-19 salgını ile yarım kalan işlerini büyük ölçüde tamamladığı görülüyor. Covid-19 salgını ikinci dalgası ve kış aylarına girilmesi nedeniyle mevcut işler seviyesinin kademeli olarak gerilemeye devam etmesi bekleniyor.        

Yeni alınan inşaat işleri seviyesi 5,9 puan geriledi                      

İnşaat sektöründe alınan yeni iş siparişleri aralık ayında bir önceki aya göre 5,9 puan geriledi. Sektörde yeni iş siparişleri haziran ve temmuz aylarında önemli artış gösterdi, ağustos-kasım döneminde iş siparişlerinde doygunluk yaşanmaya başlandı. Aralık ayında ise yeni alınan işler seviyesi hissedilir bir aylık düşüş gösterdi. Tamamlanan işler sonrası yeni siparişlerin kış ayları sonrası ve Covid-19 salgını etkilerinin azalması ile birlikte yeniden artmaya başlaması bekleniyor.