Dünya klasiği Makar’ın Rüyası Türkçe’de ilk kez yayımlandı

VakıfBank Kültür Yayınları Rus yazar Vladimir Korolenko’nun “Makar’ın Rüyası” isimli dünya klasiğini Türkçe’de ilk kez yayımlıyor. Bir Yakut köylüsünün yaşamı üzerinden Rus kırsal toplumunu ve inançlarını anlatan bu eser, yazarın hayatından önemli izler taşıyor.

VakıfBank Kültür Yayınları’nın (VBKY) okurla buluşturduğu “Makar’ın Rüyası”, Rus edebiyatının altın çağı kalemlerinden Vladimir Korolenko tarafından yazıldı. 1885 yılında yayımlandığında büyük ilgi gören bu eser, yazarın ününü pekiştirdi.

Rus toplumunun yaşama ve ölümden sonrasına ilişkin görüşlerini akıcı bir anlatımla kurgulayan “Makar’ın Rüyası”nın Türkçe çevirisi Karsu İlksen Fırat’a ait.

Tekrar tekrar yazılan bir final

Kitapta, Yakut köylüsü Makar eşiyle birlikte Rus kırsalında yaşamını sürdürürken hayata veda ediyor. Hemen sonrasında Makar’ın ölümden sonraki yolculuğu satırlarda genişçe yer ediniyor. Gerek bir gazeteci olarak gerekse de yazınsal ve fikirsel çalışmalarıyla Rus toplumu üzerinde büyük bir etki yaratan Korolenko’nun eseri hayatından izler taşıyor. Kitabın ‘notlar’ bölümünde şu satırlar yer alıyor: “Bu hikâye Yakutistan’daki Amga köyünde, ‘Bir Noel Hikâyesi’ alt başlığıyla yazılmıştır. Yazarın 1885’te sürgünden döndükten sonra ortaya çıkan ilk eseridir. Sürgündeki Korolenko’nun yaşadığı kulübenin sahibi Amgalı Zahar Tsıkunov, bu hikâyenin ana karakteri olarak karşımıza çıkar. Hikâyenin taslağında müthiş bir son yazılmıştır: Makar uyanır, rahip ve kâtiplerden rüyasını yorumlamalarını ister. Ancak hikâyenin sonraki basımlarında, Korolenko final sahnesini tekrar tekrar elden geçirmiş ve ucunu açık bırakarak Makar’ı ve onun kader imgesinin genel manasını güçlendirmeye çalışmıştır.”

Gerçek kişileri anlatan usta kalem

Korolenko, seyahat etmeyi, konuşmayı, gözlemlediklerini tasvir etmeyi sever. Edebiyat eleştirmenlerine göre Gorki’yle aynı çağda yaşamış Korolenko, kendisine aktarılan veya şahit olduğu olayları eserlerinde ustalıkla işler. Korolenko’nun öykülerindeki karakterler bir zamanlar tanıştığı ve görüştüğü kişilerdir. “Makar’ın Rüyası”nda yaşadıklarını ve gördüklerini satırlara döken yazarın karakterleri arasında, sömürülen köylüler ve acı çeken sıradan insanlar bulunur. Korolenko anlatımında yaşama dair bolca detay verir, gerçekçilik yaratmak adına hiçbir ayrıntıdan kaçınmaz. Donmuş nehirler, karla kaplı vadiler, yollar, rüzgarda sallanan ağaçlar, kırık dökük bir kulübe ve ateşin renginden sesine kadar ayrıntılar sıralar. Korolenko kitapta şu satırları kaydeder: “Güzel, ferah bir kulübeye girdiler; Makar dışarısının ne kadar soğuk olduğunu içeriye girince anladı. Odanın ortasında saf gümüşten muhteşem bir oyma şömine vardı; içinde, sıcaklığı bir anda tüm vücuduna eşit şekilde yayan altın odunlar yanıyordu. Bu muazzam şöminenin ateşi gözleri, teni yakmıyor, yalnızca ısıtıyordu; Makar yine sonsuza kadar burada durup ısınmak istedi. Rahip İvan da şömineye yaklaştı ve soğuk ellerini uzattı.”

Romantik dönem etkisi

Başyapıtı “Kör Müzisyen” romanında engellerin aşılması gereken bir duvar olduğunu ve kişileri çaresiz bırakamayacağını anlatan Korolenko, “Makar’ın Rüyası”nda ise tıpkı Romantik dönem yazarları gibi dışarıdan bakıldığında kötü, korkunç veya amaçsız görünenin, içindeki sevgiye ve çektiği acılara dikkat çeker. Roman, “Bu rüya, başını alıp uzaklara, çok uzaklara giden ve herkesin malûmu olduğu üzere, bizzat bir şanssızlık timsali olan zavallı Makar tarafından görülmüştür” sözleriyle başlar.

Vladimir Korolenko kimdir?

27 Temmuz 1853’te Ukrayna’da dünyaya gelen Vladimir Korolenko,Rus edebiyatının altın çağı isimlerinden biri olarak öne çıkıyor. Uzun yıllar gazetecilik yapıp yoksul insanlar için yardım faaliyetlerinde bulunan Korolenko’nun eserleri arasında birçok kısa hikâye ve novella yer alıyor. Korolenko, uzun yıllar muhalefet ettiği çarlık rejiminin yıkıldığını gördükten sonra 25 Aralık 1921’de hayata veda etti. VBKY daha önce Korolenko’nun “Kör Müzisyen” adındaki başyapıtını Türkçe’de ilk kez yayımladı. “Makar’ın Rüyası”, yazarın Türkçe’de yayımlanan ikinci eseridir.