Ekim’de vergi geliri artışı desteğiyle bütçe açığı azaldı

Enver Erkan, Tera Yatırım >>

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı Ekim ayı bütçe verilerine göre; Eylül 2020’de 29,7 milyar TRY açık vermiş olan bütçe dengesi Ekim 2020’de 4,9 milyar TRY açık vermiştir. Bütçe geçtiğimiz senenin aynı döneminde ise 14,9 milyar TRY açık vermişti. Aylık Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu’nda belirtildiği üzere, Ekim 2019’da 8,1 milyar TRY olan faiz dışı açık, Ekim 2020’de 6,9 milyar TRY faiz dışı fazla olmuştur. Bütçe gelirleri Ekim 2019 – Ekim 2020 arasında %41,9 oranında artarak 92,8 milyar TRY olurken, bütçe giderleri ise aynı dönemde %21,6 artarak 97,7 milyar TRY olmuştur. Benzer dönemde vergi gelirleri, kamu bankaları tarafından yürütülen bir dizi kredi kampanyası aşamalı olarak sona ermeye başlasa bile, ÖTV ve KDV’den elde edilen yüksek gelir sayesinde %40,4 artmış ve 76,6 milyar TRY olmuştur. Faiz hariç bütçe giderleri ise sosyal güvenlik sistemine yapılan ödemeleri de içeren cari transferlerdeki %25’lik artışla %16,9 oranında artarak 85,9 milyar TRY olarak gerçekleşmiştir.

Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Bloomberg

2020 kümülatif verilerine baktığımızda ise; Ocak – Ekim döneminde bütçenin 145,5 milyar TRY açık verdiği görülmüştür. Geçen yılın 10 aylık döneminde 100,7 milyar TRY açık vermiş olan bütçenin geçen yıla göre daha olumsuz bir görüntü sergilediği görülmektedir. Ocak – Ekim 2019’da 12,4 milyar TRY faiz dışı açık verilmişken, bu yıl 25,9 milyar TRY faiz dışı açık gerçekleşmiştir. Bütçe gelirleri Ocak – Ekim 2019 ile Ocak – Ekim 2020 arasında %14,3 artarak 822,2 milyar TRY olurken, bütçe giderleri ise aynı dönemde %18 artarak 967,7 milyar TRY olmuştur. Benzer dönemde vergi gelirlerindeki artış %21,4 olarak gerçekleşerek 655,3 milyar TRY olmuştur. Faiz hariç bütçe giderleri ise %15,9 oranında artışla 848,1 milyar TRY olarak gerçekleşmiştir.

Ekim ayında vergi gelirlerinde görünen güçlü artış, bütçe gelirlerine verdiği destek üzerinden açıkta dönemsel azalmada etkili olmuştur. İktisadi faaliyetin güçlü bir şekilde devam ettiği dönemde, tüketimdeki artış ve artan ithalat vergileri ile beraber dolaylı vergilerden elde edilen gelir de artmıştır. Daha önce ertelenen vergi ödemelerinin de Ekim’de bütçe hesaplarına yansımasının gelirlerdeki artışı desteklediği görülmektedir. Buna karşılık, tek seferlik gelir etkisinin elemine olması, iktisadi faaliyetin desteklenmesi için teşviklerin devam etmesi ve ekonomide salgın veya finansal koşullarda sıkılaşma kaynaklı yavaşlama etkisi bütçe gelirlerini sınırlayabilir. Yeni ekonomi yönetiminin mali disiplin konusundaki yaklaşımı çerçevesinde uygulayacağı yeni dönem politikaları belirleyici etkiye sahip olacaktır. Hükümetin Eylül ayı sonunda açıkladığı Yeni Ekonomi Programı’nda bütçe açığı/GSYH oranı 2020’de %4,9 ve 2021’de %4,3 olarak öngörülmüştü.