Bütçe Eylül’de 29,7 milyar TRY açık verdi

Enver Erkan, Tera Yatırım >>

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı Eylül ayı bütçe verilerine göre; Ağustos 2020’de 28,2 milyar TRY fazla vermiş olan bütçe dengesi Eylül 2020’de 29,7 milyar TRY açık vermiştir. Bütçe geçtiğimiz senenin aynı döneminde ise 17,7 milyar TRY açık vermişti. Aylık Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu’nda belirtildiği üzere, Eylül 2019’da 5,6 milyar TRY olan faiz dışı açık, Eylül 2020’de 13,5 milyar TRY faiz dışı açık olmuştur. Bütçe gelirleri Eylül 2019 – Eylül 2020 arasında %25,1 oranında artarak 78,9 milyar TRY olurken, bütçe giderleri ise aynı dönemde %34,4 artarak 108,6 milyar TRY olmuştur. Benzer dönemde vergi gelirleri, kamu bankaları tarafından yürütülen bir dizi kredi kampanyasının artırdığı ev ve otomobil satışlarının etkisiyle %29,9 artmış ve 68,3 milyar TRY olmuştur. Faiz hariç bütçe giderleri ise Eylül ayında 44,6 milyar TRY’ye ulaşan cari transferlerdeki %37,8’lik sıçramayla %34,5 oranında artarak 92,4 milyar TRY olarak gerçekleşmiştir.

Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Bloomberg

2020 kümülatif verilerine baktığımızda ise; Ocak – Eylül döneminde bütçenin 140,6 milyar TRY açık verdiği görülmüştür. Geçen yılın 9 aylık döneminde 85,8 milyar TRY açık vermiş olan bütçenin geçen yıla göre daha olumsuz bir görüntü sergilediği görülmektedir. Ocak – Eylül 2019’da 4,3 milyar TRY faiz dışı açık verilmişken, bu yıl 32,8 milyar TRY faiz dışı açık gerçekleşmiştir. Bütçe gelirleri Ocak – Eylül 2019 ile Ocak – Eylül 2020 arasında %11,6 artarak 729,4 milyar TRY olurken, bütçe giderleri ise aynı dönemde %17,6 artarak 870 milyar TRY olmuştur. Benzer dönemde vergi gelirlerindeki artış %19,3 olarak gerçekleşerek 578,7 milyar TRY olmuştur. Faiz hariç bütçe giderleri ise %15,8 oranında artışla 762,2 milyar TRY olarak gerçekleşmiştir.

Merkezi yönetim bütçesi, Ağustos ayında ekonomideki normalleşmeyle büyüyen iç talebin vergi gelirlerini artırmasının etkisiyle fazla vermişti. Sosyal güvenlik ödemelerini de içeren cari transferlerin harcamaları artırıcı etkisiyle bütçe Eylül ayında açık verdi. Ekonomiye verilen destekler devam ediyor, teşvik önlemlerinin ise aşamalı olarak kaldırılması ekonomide yavaşlamaya neden olacak görünüyor. Salgının etkilerinin devam edip etmeyeceği veya artıp artmayacağı durumu bunda belirleyici etkiye sahip olacaktır. Buna karşılık; finansal koşullardaki sıkılaşma çerçevesinde azalan iç talep vergi gelirlerindeki artışın sürekli olmayacağını gösteriyor. Bu nedenle bütçe performansı geçen yıla göre daha olumsuz kalacaktır. Yeni Ekonomik Programı’na göre, bütçe açığı/GSYH 2020’de %4,9 ve 2021’de %4,3 olarak öngörülüyor.