Bütçe Ağustos’ta 28,2 milyar TRY fazla verdi

ENVER ERKAN, TERA YATIRIM >> Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı Ağustos ayı bütçe verilerine göre; Temmuz 2020’de 29,7 milyar TRY açık vermiş olan bütçe dengesi Ağustos 2020’de 28,2 milyar TRY fazla vermiştir. Bütçe geçtiğimiz senenin aynı döneminde ise 576 milyon TRY fazla vermişti. Aylık Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu’nda belirtildiği üzere, Ağustos 2019’da 11,4 milyar TRY olan faiz dışı fazla, Ağustos 2020’de 40,1 milyar TRY faiz dışı fazla olmuştur. Bütçe gelirleri Ağustos 2019 – Ağustos 2020 arasında %15,1 oranında artarak 108,6 milyar TRY olurken, bütçe giderleri ise aynı dönemde %14,3 azalarak 80,3 milyar TRY olmuştur. Benzer dönemde vergi gelirleri, kamu bankalarının yürüttüğü kredi kampanyalarıyla artan ev ve otomobil satışlarının etkisiyle %47,8 artmış ve 98,5 milyar TRY olmuştur. Faiz hariç bütçe giderleri ise emeklilere Kurban Bayramı münasebetiyle yapılan ödemelerin bu yıl Temmuz ayında yapılmış olması, aynı zamanda cari transferlerdeki yüzde 31’lik düşüş etkisiyle %17,4 oranında düşerek 68,4 milyar TRY olarak gerçekleşmiştir.

Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Bloomberg

2020 kümülatif verilerine baktığımızda ise; Ocak – Ağustos döneminde bütçenin 110,9 milyar TRY açık verdiği görülmüştür. Geçen yılın 8 aylık döneminde 68,1 milyar TRY açık vermiş olan bütçenin geçen yıla göre daha olumsuz bir görüntü sergilediği görülmektedir. Ocak – Ağustos 2019’da 1,2 milyar TRY faiz dışı fazla verilmişken, bu yıl 19,3 milyar TRY faiz dışı açık gerçekleşmiştir. Bütçe gelirleri Ocak – Ağustos 2019 ile Ocak – Ağustos 2020 arasında %10,1 artarak 650,5 milyar TRY olurken, bütçe giderleri ise aynı dönemde %15,6 artarak 761,4 milyar TRY olmuştur. Benzer dönemde vergi gelirlerindeki artış %18 olarak gerçekleşerek 510,4 milyar TRY olmuştur. Faiz hariç bütçe giderleri ise %13,6 oranında artışla 669,8 milyar TRY olarak gerçekleşmiştir.

Aylık bazda 6 ay üst üste açık vermiş olan bütçenin Ağustos ayında artan iç talebin vergi gelirlerini artırması ve harcamaların azalmasının etkisiyle fazla verdiği görülmektedir. Bir önceki yıla göre %15 civarında artış gösteren aylık bütçe gelirlerinin, yıllık bazda enflasyona göre düzeltildiğinde reel olarak da artmış olduğu görülmektedir. Buna en çok katkıyı veren vergi gelirleri, Ağustos ayında düşük faizli kredi kampanyalarıyla desteklenen özel tüketimden gelen vergilerden beslenmiştir. Ancak, Ağustos ayından sonraki kur ve faiz gelişmeleri çerçevesinde finansal koşullarda gerçekleşen sıkılaşma talepten gelen bu etkinin sönümlenmesine neden olacaktır. Vergi gelirleri tarafındaki etki, her ne kadar ithalat ve özel tüketim üzerindeki vergi yükü artırılsa da artan faizler nedeniyle azalan talep itibariyle bu seviyede kalamayacaktır. Bütçe, Ağustos ayında fazla vermekle beraber pandemi dönemindeki devlet harcamaları ve zayıflayan talebin de etkisiyle yılın genelinde geçen yıla göre açıkta artışa işaret etmektedir.