Mısır, Doğu’ya mı kayacak, Batı’ya mı?

AHMET COŞKUNAYDIN >> Bir dönemler bizim (Osmanlı’nın) parçamız, oyunlarla kopartılan ülke Mısır. Yaklaşık 1 milyon kilometre kare alanı ve 85 milyonluk nüfusuyla adeta bir dev.

Bir yandan Afrikalı, bir yandan Asyalı ve bir yandan da Avrupalı yani bu konuda da biraz bize benziyor.

Adı (Mısr) İbraniceden (Mirzaim) gelen bize kimi zaman dost, kimi zaman rakip ve kiminde de karşımızda yer alan Mısır sancılı günler geçiriyor.

İlk olarak Tunus?ta başlayan halk ayaklanması, hiç ara vermeden Mısır?a sıçradı.

Yaklaşık son 30 yıldan bu yana Sfenks (Halk Hüsnü Mübarek?i kendi arasında böyle tanımlıyor) tarafından diktatörce yönetiliyor.

Son olarak 2005 yılında 5. ci kez ve 77 yaşında başkanlığa seçilen Mübarek?in normalde görev süresi bu yılın Eylül ayında doluyor.

Mübarek Mısır?ı elimizden kopartan Kavalalı Mehmet Ali Paşa?dan bu yana görevde en uzun süre kalan yönetici durumunda.

Altı kez suikast teşebbüsünden kurtulan Sfenks yarı İngiliz Suzanne ile evli ve iki erkek çocuk babası.

Mısır konumu itibariyle dünya devlerinin dönemin Amerikası ve Sovyetler’in ilgi alanında oldu.

1950?li yıllarda Türk asıllı kral Faruk?un devrilmesinin ardından iktidarı alan Cemal Abdülnasır herkesin dikkatini çekti.

Süveyş Kanalı’nı her şeyi göze alıp Mısır’a katan Nasır, daha sonra Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Sovyetler’in iştahını kabarttı. Soğuk savaş yıllarında herkes Mısır?a yakın olmanın yollarını aradı.

Nasır ise ülkesinin menfaati için Batı’ya da Doğu’ya da eşit duracağını açıkladı. Rekabette sonucu Assuan Barajı belirledi.

Amerika?nın Mısır?ın geleceğini belirleyecek baraj inşaatı için gerekli krediyi vermeye yanaşmaması, Sovyetler’e yaradı.

Sovyetler o zaman yılda yüzde 2 faizli 120 milyon dolar krediyi, gerekli araç gereç ve mühendislik hizmetini vererek Mısır?ı yanına çekti.

Assuan Barajı’nın 1970 yılında hizmete girmesi, ülkenin enerjisi yanında su taşkınlarını önledi ve tarıma can getirdi.

Bunları niye aktarıyorum, yarından sonra Mısır yeniden bir çok ülkenin iştahını kabartacak.

Mısır’da yayınlanan İngilizce bir gazetenin anketi galiba bunun sonucunun ilk göstergesi. Gazetenin anketine göre son olayların rejimi değiştireceğine inananlar yüzde 72, yüzde 14 oranında bir grup belki diyor geri kalan yüzde 14 ise umutsuz.

Değişen rejim kime hangi gruba, hangi dengeye ya da ülkeye daha yakın olacak?

İşte tüm dünyanın merakla beklediği bu sorunun cevabı… Mısır kendi değişirken, neleri ve hangi dengeleri değiştirecek?