Birleşik Metal İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM) tarafından hazırlanan Enflasyon ve Hayat Pahalılığı Şubat 2018 Dönem Raporu’nun sonuçlarına göre TÜİK tarafından aylık yüzde 1.02 olarak açıklanan yıllık Tüketici Fiyat Endeksi’ndeki artış en yoksul yüzde 20’lik dilim için yüzde 1.24, emekliler için yüzde 1.33 olarak gerçekleşti. TÜFE’deki yıllık artış, işteki statüye göre, en yüksek ücretsiz aile işçileri için gerçekleşti. Ücretsiz aile işçilerinin enflasyonu yüzde 11.5 oldu. Mesleğe göre ise profesyonel meslek grupları için yıllık enflasyon (TÜFE) yüzde 11.8 olarak gerçekleşti. Enflasyon düzenli ücretlilerde yıllık olarak yüzde 11 olarak hissedildi.
Enflasyon toplumun her kesimini yaptıkları harcamalara göre farklı olarak yansıyor. Örneğin gıda fiyatlarındaki artış dar gelirliyi daha fazla etkiliyor. Nitekim farklı gelir gruplarına ve statüye sahip olan kesimler, fiyat atışlarını farklı düzeylerde hissediyor. Tüm gelir grupları için tek bir Tüketici Fiyat Endeksi açıklanıyor. Bunun bir sonucu olarak yaşadığımız enflasyon resmi enflasyon ile uyumsuzluk gösteriyor.
AYLIK ENFLASYONDAN EN ÇOK ETKİLENEN EMEKLİ OLDU
Ocak ayı enflasyonu grupların yaptıkları harcamalara göre en fazla emekliyi etkiledi. Emeklinin enflasyonu ocak ayında yüzde 1.33 oldu. En yoksul yüzde 20’lik kesim ile çalışmayanlar enflasyonu yüzde 1.24 olarak hissetti. Bu veriler resmi istatistiklere yansımadı.
TÜİK Tüketim Harcamaları İstatistikleri ve TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi Harcama Gruplarına Göre Endeks Sonuçları kullanılarak farklı gelir grupları için yapılan enflasyon hesaplamasına göre, enflasyon çeşitli gelir ve tüketim grupları için farklı sonuçlar yaratıyor. Buna göre;
- Ocak 2003-Ocak 2018 dönemleri arasında genel TÜFE yüzde 249 artış gösterirken bu oran düzenli ücretlilerde yüzde 278,
- Yevmiyeli çalışanlar için yüzde 294,
- Emekli aylığı ile geçinenlerde yüzde 283,
- Nüfusun en yoksul yüzde 20’lik kesiminde yüzde 289 oldu. En zengin yüzde 20’lik dilim için ise enflasyon yüzde 273 olarak gerçekleşti. Buna göre enflasyon hesaplaması yoksulu daha da yoksullaştırdı.
BİSAM tarafından Ocak 2003-Ocak 2018 dönemlerine göre gizli yoksullaşma oranları da hesaplandı. Gizli yoksullaşma genel enflasyon rakamları ile farklı gelir gruplarının enflasyonlarının arasındaki farktan kaynaklanan ve kayıtlara yansımayan yoksullaşma düzeyini ortaya koyuyor.
Buna göre son 15 yıllık dönemde (Ocak 2003-Ocak 2018) gizli yoksullaşmayı en yoğun olarak yaşayanlar, işteki duruma göre yüzde 13 ile “Yevmiyeliler”, temel gelir kaynağına göre yüzde 11.6 ile nitelik gerektirmeyen işlerde çalışanlar oldu. Enflasyon nedeniyle yaşanan gizli yoksullaşma, en yoksul yüzde 20 için yüzde 11.4 seviyesinde gerçekleşti. Buna karşın en zengin yüzde 20 için gizli yoksullaşma yüzde 6.8 oldu.
SONUÇ
Enflasyondaki hareketler doğrudan doğruya alım gücüne etki eden bir role sahip. Kişinin kendi yaptığı harcama kalemlerindeki fiyat artışları (enflasyonu) ile resmi Tüketici Fiyat Endeksi arasındaki fark istatistiklere yansımayan bir yoksulluğa neden olmaktadır. Aynı zamanda sepete her yıl müdahaleye olanak tanıyan yöntem, sonuçların güvenilirliği açısından soru işaretlerine neden olmaktadır. Dar gelirli için ağırlığı son derece önemli olan kira ve gıdanın, sepetteki ağırlığının sistematik olarak azalması enflasyon verileri üzerinden yaşanan tartışmaları artırmaktadır. Bu nedenle;
- Ücret artışlarında dar gelirlileri dikkate alınacak ayrı bir endeks oluşturulmalıdır.
- Toplum tarafından yaygın olarak kullanılmadığı halde, yüksek değer taşıdığı için enflasyonu önemi oranda etkileyen ürünlerin mal sepetindeki ağırlığı gözden geçirilmeli, teknolojik gelişmeye koşut olarak fiyatları sürekli olarak gerileyen ürünler gelir gruplarının tüketim ölçütleri üzerinden ele alınmalıdır.
- Her türlü sübjektif müdahaleye açık olan yıllık sepet değişiminden vaz geçilmeli. Sepetteki değişiklikler 3’er yıllık dönemler halinde gerçekleştirilmelidir.
- İstatistik konseyinin kapsamı genişletilerek emek örgütlerinin katılımı ve denetimi sağlanmalıdır.
- Hükümetin TÜİK’e müdahalesi anlamına gelecek yaklaşımlardan ve söylemlerden uzak durulmalıdır.
- Enflasyon hesaplamasında araştırma kapsamında belirtilen unsurlardan kaynaklı olarak yaşanan gelir kayıpları giderilmelidir.
| GELİR GRUPLARI | 15 YIL | 1 YIL | 1 AY |
| GENEL ENFLASYON | 249,0% | 10,3% | 1,02% |
| İŞTEKİ DURUMA GÖRE | |||
| Düzenli Ücretli Çalışanlar | 277,8% | 11,0% | 1,08% |
| İşverenler | 272,6% | 11,4% | 1,08% |
| Kendi Hesabına Çalışanlar | 276,6% | 10,9% | 1,19% |
| Ücretsiz Aile Çalışanları | 271,9% | 11,5% | 1,00% |
| YevmiyeliGündelik Çalışanlar | 294,4% | 10,1% | 1,14% |
| Çalışmayanlar | 285,2% | 10,4% | 1,24% |
| MESLEĞE GÖRE | |||
| Büro Hizmetlerinde Çalışan Elemanlar | 279,4% | 10,8% | 1,05% |
| Çalışmayanlar | 285,2% | 10,4% | 1,24% |
| Hizmet Ve Satış Elemanları | 280,3% | 11,0% | 1,10% |
| Nitelik Gerektirmeyen İşlerde Çalışanlar | 289,6% | 10,1% | 1,12% |
| Nitelikli Tarım, Ormancılık Ve Su Ürünleri Çalışanları | 275,7% | 10,5% | 1,29% |
| Profesyonel Meslek Mensupları | 267,2% | 11,8% | 0,98% |
| Sanatkarlar Ve İlgili İşlerde Çalışanlar | 282,5% | 10,8% | 1,17% |
| Teknisyenler, Teknikerler Ve Yardımcı Profesyonel Meslek Mensupları | 274,0% | 11,0% | 1,09% |
| Tesis Ve Makine Operatörleri Ve Montajcılar | 287,9% | 10,4% | 1,13% |
| Yöneticiler | 273,7% | 11,7% | 1,08% |
| TEMEL GELİR KAYNAĞINA GÖRE | |||
| Ücret, yevmiye | 278,8% | 11,0% | 1,08% |
| Mütesebbis Geliri | 276,6% | 11,3% | 1,14% |
| Emekli aylığı | 283,3% | 10,3% | 1,33% |
| Diğer Transferler | 290,1% | 10,1% | 1,20% |
| Gayrimenkul Kira Geliri Ve Menkul Kıymet Faiz Geliri | 284,4% | 9,9% | 1,31% |
| GELİR GRUPLARINA GÖRE | |||
| 1. Yüzde 20 En Yoksul | 288,7% | 10,0% | 1,24% |
| 2. Yüzde 20 | 284,8% | 10,2% | 1,19% |
| 3. Yüzde 20 | 284,6% | 10,4% | 1,18% |
| 4. Yüzde 20 | 284,6% | 10,4% | 1,18% |
| 5. Yüzde 20 En Zengin | 272,6% | 11,5% | 1,05% |
TABLO 2- AKP Döneminde gizli yoksullaşma oranları
| İŞTEKİ DURUMA GÖRE | GİZLİ YOKSULLAŞMA ORANI (%) |
| Düzenli Ücretli Çalışanlar | 8,3% |
| İşverenler | 6,7% |
| Kendi Hesabına Çalışanlar | 7,9% |
| Ücretsiz Aile İşçileri | 6,6% |
| Yevmiyeli Gündelik Çalışanlar | 13,0% |
| Çalışmayanlar | 10,4% |
| MESLEĞE GÖRE | |
| Büro Hizmetlerinde Çalışan Elemanlar | 8,7% |
| Çalışmayanlar | 10,4% |
| Hizmet Ve Satış Elemanları | 9,0% |
| Nitelik Gerektirmeyen İşlerde Çalışanlar | 11,6% |
| Nitelikli Tarım, Ormancılık Ve Su Ürünleri Çalışanları | 7,6% |
| Profesyonel Meslek Mensupları | 5,2% |
| Sanatkarlar Ve İlgili İşlerde Çalışanlar | 9,6% |
| Teknisyenler, Teknikerler ve Yard. Prof. Meslek Mensupları | 7,2% |
| Tesis Ve Makine Operatörleri Ve Montajcılar | 11,1% |
| Yöneticiler | 7,1% |
| TEMEL GELİR KAYNAĞINA GÖRE | |
| Ücret, yevmiye | 8,5% |
| Mütesebbis Geliri | 7,9% |
| Emekli aylığı | 9,8% |
| Diğer Transferler | 11,8% |
| Gayrimenkul Kira Geliri Ve Menkul Kıymet Faiz Geliri | 10,2% |
| GELİR GRUPLARINA GÖRE | |
| Yüzde 20 En Yoksul | 11,4% |
| Yüzde 20 | 10,2% |
| Yüzde 20 | 10,2% |
| Yüzde 20 | 10,2% |
| Yüzde 20 En Zengin | 6,8% |
Grafik- Seçilmiş gruplara göre AKP döneminde gizli yoksullaşma oranları
sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.