Zorlu ekonomik şartlara rağmen Türkiye, büyüme potansiyelini korumaya devam ediyor

Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası Mart Ayı Olağan Meclis Toplantısı Meclis Başkanı Erdem ERCAN Başkanlığında Yönetim Kurulu Başkanı A. Akgün ALTUĞ, Yönetim Kurulu Üyeleri ve Meclis Üyelerinin katılımıyla Erol Öztürk HACIEYÜPOĞLU Meclis Toplantı Salonu’nda gerçekleştirildi.

Meclis Toplantısında yoklama ve gündem maddelerinin oylanmasının ardından 1230 no’lu Meclis oturumuna ait tutanak görüşülerek oy birliği ile kabul edildi. Şubat ayı Kat’i Mizan ve ekleri ile Bütçe İzleme Raporu, Hesapları İnceleme Komisyonu Başkanı Tuncay CEBECİ’nin sunumunun ardından oylanarak, meclis üyeleri tarafından tasdik edildi. Sunumun ardından 2024 Yıl Sonu Kapanış Mizanı, 2024 Yılı Gelir Tablosu ve Bilançosu ile ilgili Yönetim Kurulu’nun İbrası, Müzakeresi ve Tasdiki ile Odamız 2024 Mali Yılı Dış Denetim Raporu Sunumu da gerçekleştirildi.

Toplantının açılış konuşmasını gerçekleştiren Meclis Başkanı Erdem ERCAN şunları dile getirdi: “18 Mart Çanakkale Zaferi’nin 110. yıl dönümünde başta Ulu Önderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere Çanakkale’de mücadele eden tüm Şehitlerimizi rahmetle, Gazilerimizi de şükranla anıyorum.

Kahverengi kokarca ile mücadele kapsamında geliştirilen yerli feromon tuzak olan TUTSAK projesiyle ilgili başta Büyükşehir Belediye Başkanımız Sayın Yusuf ALEMDAR ve Sakarya Üniversitemizin Değerli Akademisyenleri olmak üzere, bu değerli çalışmada emeği geçen herkesi Meclisimiz adına tebrik ediyor ve teşekkürlerimizi sunuyorum.” diye konuştu.

Toplantıda Yönetim Kurulu’nun aylık faaliyetleri ile ilgili ilgili bilgi veren SATSO Yönetim Kurulu Başkanı A. Akgün ALTUĞ, şunları dile getirdi; “

Genel değerlendirme

Özellikle son iki yıldır dünya ekonomisi, değişen dengeler ve küresel ticaret savaşlarının etkisiyle önemli bir dönüşüm sürecinden geçiyor. ABD ve Çin arasındaki ticaret politikaları, artan enerji maliyetleri ve iklim değişikliği gibi küresel krizler, Türkiye ekonomisini doğrudan etkiliyor. Bu zorlu ekonomik şartlara rağmen Türkiye, büyüme potansiyelini korumaya devam ediyor. Ancak kur politikası ve artan üretim maliyetleri reel sektör üzerinde baskı oluşturuyor.

Enflasyonun getirdiği belirsizlik, iş dünyasının karar alma süreçlerini zorlaştırıyor. Böyle bir ortamda yerli üretimi desteklemek, ekonomik istikrarı sağlamak ve istihdamı artırmak her zamankinden daha büyük bir önem taşıyor. Zorlu süreçlerden geçtiğimiz bu dönemde, iş dünyası olarak bizler üretmeye, istihdam sağlamaya ve ihracat için rekabet etmeye kararlılıkla devam etmeliyiz. Ekonomimizin temelini oluşturan üretim ve ticareti güçlendirecek adımları atarak, istihdamı koruyarak ve yeni pazarlara açılarak Sakarya’mızın üretim gücünü daha ileriye taşımamız gerekiyor, buna mecburuz. Evet şartlar zor, motivasyonumuz düşük ancak odak noktamız, itici gücümüz bireysellikten öte ülke istikbali olmalıdır. Hedeflerimiz bireysel kaygıların ötesine geçmeli. Ülkemizin geleceğine odaklanmalıyız.

Enflasyon

Ekonomik göstergeler, içinde bulunduğumuz sürecin zorluklarına rağmen toparlanma sinyalleri veriyor. TÜİK tarafından açıklanan şubat verilerine göre, tüketici fiyat endeksi (tüfe) aylık bazda %2,27 artarken, yıllık enflasyon %39,05 seviyesine gerilemiştir. Bu düşüş, enflasyonla mücadelede atılan adımların etkisini göstermeye başladığını ortaya koymaktadır. Ancak enflasyonun yüksek seyretmesi, özellikle gıda, enerji ve kira gibi temel giderlerde vatandaşımızın alım gücünü zayıflatmaya devam ediyor. Bu sadece bireysel tüketicileri değil, artan maliyetler nedeniyle işletmeleri de zorlayarak ekonomik büyüme üzerinde olumsuz baskı oluşturuyor. Bu doğrultuda üretim maliyetlerini azaltmaya yönelik desteklerin artırılması ve arz yönlü politikaların güçlendirilmesi büyük önem taşımaktadır. 

Büyüme Rakamları

Geçtiğimiz ay, 2024 yılının son çeyreğine ve genel büyüme performansına ilişkin veriler de açıklandı. Ekonomimiz yılın son çeyreğinde %3, yıl genelinde ise %3,2 büyüme kaydetti. Ancak, sanayi sektörü %0,5 ile maalesef en düşük büyüme oranına sahip oldu. Bu durum, sanayi sektöründeki sıkıntıların büyüme rakamlarına yansıdığını açıkça gösteriyor. Öte yandan, hizmet sektörleri genel büyüme oranının üzerinde bir performans sergiledi. Özellikle inşaat sektörü %9,3 ile en yüksek artış gösteren alanlardan biri oldu. Bu yükselişte, deprem bölgesindeki inşaat ve altyapı çalışmalarının önemli bir rol oynadığını söyleyebiliriz. Bu ne kadar sevindirici bir durum o da tartışılır.

Sanayi Üretim Endeksi ve Kapasite Kullanım Oranı

TÜİK tarafından açıklanan ocak ayı sanayi üretim endeksi verilerine göre Türkiye sanayi üretimi aylık yüzde 2,3 azaldı, yıllık bazda ise yüzde 1,2 arttı. İmalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 0,1 puan azalarak yüzde 74,4 seviyesinde; Mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı ise bir önceki aya göre 0,3 puan artarak yüzde 75,2 seviyesinde gerçekleşti.

2030 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi

Dün de cumhurbaşkanı Sn. Recep Tayyip Erdoğan ve Sanayi ve Teknoloji Bakanı Sn. Fatih Kacır tarafından açıklanan “2030 sanayi ve teknoloji stratejisi ile büyük ölçekli sanayi yatırımları” tanıtımı yapıldı. Sanayi altyapımızın gelişmiş teknolojiye entegre edilmesine zemin hazırlayan bu adımları iş dünyasının geleceği açısından olumlu buluyoruz.

Merkez Bankası Faiz İndirimi

Merkez bankası geçtiğimiz ay yine faiz indiriminde bulundu. Merkez bankası’nın politika faizindeki indirimleri maalesef reel faiz oranlarına yansımıyor. Reel faizin de makul seviyelere indirilmesini bekliyoruz. Kobi kredilerinden başlamak üzere, ticari kredilere yönelik büyüme sınırlamalarının da gözden geçirilmesi gerekmektedir. Çünkü bu kısıtlamalar ekonomide maliyetleri artırarak arzı daraltmakta ve enflasyonist baskı oluşturmaktadır. Bu nedenle bankaların süreci desteklemelerini bekliyoruz. Piyasa koşullarının daraldığı bu dönemde iş dünyasının finansmana erişimini kolaylaştıracak adımlar atılmalı ki üretim ve yatırım devam edebilsin.

Bununla birlikte ekonomik büyümenin ve yatırımların sürdürülebilirliği için en önemli unsur güven ortamıdır. Yatırımcıların sermayelerini güvenle yönlendirebileceği bir ortam da oluşturmalıyız. Güven, sermayenin en güçlü dayanağıdır. Küresel ekonomide yeni dengeler oluşurken, pazar kaybı yaşamamak için üretimi destekleyecek ve firmalarımızı daha rekabetçi hale getirecek politikaların hayata geçirilmesi gerekiyor. Bu doğrultuda KOSGEB’in birkaç destek programı var. 2025 yılında KOSGEB teşvikleri 4 ana başlık altında: girişimcilik, sürdürülebilirlik, ölçek büyütme ve küresel rekabet olarak öne çıkıyor. Bu desteklerle ilgili odamızda bilgilendirme toplantıları düzenledik. Web sayfamızda da bilgiler mevcut. Üyelerimizin bu desteklerden daha fazla yararlanmasını isteriz.

Dış Ticaret Verileri

TİM tarafından açıklanan ihracat verilerine istinaden ilimiz Şubat ayında geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 26’lık düşüşle 364.3 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Yılın ilk iki ayında gerçekleştirdiğimiz toplam 806 milyon dolarlık ihracat ile en çok ihracat yapan 7. İl olduk. 25 ana sektörün 15’inde ihracatımızı geçtiğimiz yıla kıyasla artırma başarısı gösterdik.  Serbest bölgeler dahil dünyanın 114 noktasına ihracat gerçekleştirdik. İran, Romanya, Sırbistan, Amerika Birleşik Devletleri ve Yeni Zelanda’ya yüzde 100’ün üzerinde artış kaydettik ve dolar bazında da kayda değer artış gözlemliyoruz. TUİK tarafından açıklanan son dış ticaret verilerine göre ise  ilimizin 2025 ocak döneminde ihracatın ithalatı karşılama oranı %145 olarak gerçekleşti ve 145 milyon dolarlık dış ticaret fazlası verdik.

Kahverengi Kokarca

Bilindiği üzere kahverengi kokarca fındık üreticilerimiz başta olmak üzere tarım üreticilerimizin mücadele ettiği bir konu ve biz de bu sorunu sıklıkla dile getirerek çözüm önerilerimizi de de sunmuştuk. Sakarya üniversitemiz büyükşehir belediyemiz iş birliği ile bu konuda çözüm odaklı bir projeye önemli bir buluşa imza attı. Tutsak isminde kokuyla (feromonla) mücadele de kullanılmak üzere bir ürün geliştirdi. Türkiye’de feromon üretilmesi konusunda bir ilke imza attık Sakarya olarak. Tebrik ediyorum. Bu feromon ABD ve KOstarika’dan sonra 3. Olarak Türkiye’de üretilmeye başladdı. İthal ediyorduk. Şimdi bu konuyu çözebileceğimiz bir silahımız var.

Ayrıca bu konuda siyasilerimiz, yerel yönetimler, STK’larımız üniversitemize destek verdi, teşekkür ediyorum. Umuyorum ki bu sorunu “tutsak” ile en kısa zamanda çözüme kavuştururuz.

Proje Ekibi; Prof. Dr. Hayrettin Zengin- Enes Zengin Prof. Dr. Mustafa Zengin-Prof. Dr. Mustafa Arslan -Prof. Dr. Mustafa Küçükislamoğlu -Prof. Dr. Oğuz Karabay -Profesör Dr. Mehmet Köroğlu -Doç. Dr. Kibar Ak’a teşekkür ediyorum. Desteklerinden dolayı Büyükşehir Belediyemize de projeye desteklerinden dolayı teşekkür ediyorum

Sapancadaki Düzensiz Yapılaşma

Sapanca turizm destinasyonu anlamında önemli bir ilçemiz. Burada çarpık yapılaşma ile ilgili bir gündem var. Bu konuda yargıya intikal etmiş bir durum da var. Bölgedeki doğal dengenin bozulmasına, çarpık yapılaşma ile çirkinleşmesine karşıyız. İnsanlar orada Sapanca’nın doğal güzellikleri, yeşiline dağın yeşiline gölün mavisine geliyor. Bu düzensiz yapılaşma dünden bugüne geçen yıldan bu yıla kısa süreli bir oluşumun sonucu değildir elbette, bugünden yarına çözülmesini de bekleyemeyiz. Sapanca’mızın geleceğini düşünerek sağ duyulu davranarak bu sorunun ilgili makamlar tarafından çözüleceğine inanıyorum. Bungalovların da turizm gelirleri anlamında bölgeye kazançları yadsınamaz. Kuralları ve sınırları önceden net çizgilerle belirlenmiş bir şekilde hizmet verebilmesi sağlanmalıdır. Sapanca için önemli bir gelir kaynağı olduğunu da unutmayalım.

Sapanca Gölü’nü Koruyalım

Geçtiğimiz ay da sapanca gölümüzle ilgili endişelerimizi dile getirmiştik. Ak parti genel başkan yardımcısı Sayın Ali İhsan Yavuz’un girişimleriyle Valimiz Sayın Rahmi Doğan başkanlığında kuraklık komisyonu çalışmaları hızlandı. Büyükşehir Belediye Başkanımız Yusuf Alemdar’ın gayretleriyle SASKİ, yıllık 35 milyon metreküp suyun geri dönüştürüleceği arıtılmış atık suların yeniden kullanım projesi ile çözüme katkı sundu. Dün de yine Yusuf Başkanımız sapanca gölümüzün üzerindeki stresin azaltılması amacıyla şehir genelinde sondaj çalışmalarının başlayacağını duyurdu.

Başkan Altuğ’un konuşmasının ardından gündem maddelerinin değerlendirildiği toplantıda 27. Meslek Komitesi (Unlu Mamuller, Et ve Süt Ürünleri) tarafından sunulan Ekmek ve Pide Azami Fiyat Tarifesi Teklifi maddesi görüşüldü.

Madde hakkında açıklamada bulunan Meslek Komitesi Meclis Üyesi Ergin Balcı, son dönemlerde işçilik, enerji ve hammadde maliyetlerinde yaşanan artış nedeniyle üye firmalardan bu konuda talep dilekçesi aldıkları ve komite olarak yapmış oldukları araştırma neticesinde 370 gr. 30,00 TL, 550 gr. 45,00 TL, 740 gr. 60,00 TL olarak satılması uygun görüldüğünü belirtti. Tarife teklifleri meclis üyelerinin oylarına sunularak valiliğe gönderilmek üzere kabul edildi.

Gündem Maddelerinin değerlendirildiği Toplantının “Meslek Komitelerinin Sorunlarının Görüşülmesi” Maddesinde Söz Alan;

17. Meslek Komitesi (Kooperatifler, Enerji Altyapı ve Hafriyatçılar) Meclis Üyesi Adnan BORAZANCIOĞLU, “

Uzun süreden beri sanayiciler güneş enerjisi santralleri kurabilmek adına çağrı mektubunu alamadıkları için kapasiteleri yok gerekçesiyle diye GES yatırımı yapamıyorlar. GES sektörü temsilcisi GENSED’in son girişimleriyle öz tüketimini karşılama amacıyla yatırım yapmak isteyen firmalara özel bir kapasite tahsis edilmesi için yeni bir bağlantı modeli üzerinde çalışılıyor. Mevcut uygulamada büyük kuruluşlara aktarılan kapasite nedeniyle küçük sanayiciler yatırım yapamıyor. Bu sorunu çözebilmek amacıyla GENSED tarafından 5.1.j denilen proje önerisi bakanlığa sunuldu.

Enerji bakanlığının teklif edilen mevzuat değişikliği ile kapasite raporu beklemeden küçük yatırımcının GES yatırımı yapmasının önünün açılması gerekiyor. Bu çıkarsa kapasite sorunu ortadan kalkacak, kendi enerjisini üretmek isteyenlerin önü açılacak. Uzun zamandır durgun olan GES sektörü canlanacak. Bu modelin yürürlüğe girmesi için oda olarak bizler de girişimlerde bulunmalıyız.” diye konuştu. 

18. Meslek Komitesi (Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri) Meclis Üyesi İlker ERGÜL, “Belediyeler arasında kurallar ve uygulamalar değişse de bazı belediyelerde 70 metrekare ve de 2+1 altı daireler yapılamaz diye kurallar var. Eski geleneksel düşünce yapısında kalan geniş aileler ve 120 metrekare 3+1 ev alışkanlığı var. Ancak yalnız yaşayan birey sayısındaki artış ve ekonomik şartlar nedeniyle özellikle Adapazarı, Erenler ve Serdivan Belediye’lerinde uygulanan bu uygulamalar değişmelidir.

Ben aynı zamanda Kızılay Adapazarı yönetim kurulu üyesiyim. Odamızın Ramazan vesilesiyle yaptığı yardım için tüm ihtiyaç sahipleri adına teşekkür ediyorum.” ifadelerini kullandı.

33. MESLEK KOMİTESİ (Makine ve Otomasyon Sistemleri Üreticileri) Meclis Üyesi Günay GÜNEŞ, “Bizler iş insanları olarak maaşları brüt mü yoksa net mi vermeliyiz çıkmazındayız. Net veriyoruz ancak firmalarımız işin içinden çıkamıyor. Brüt veriyoruz ve bu sefer de çalışanlarımız çıkamıyor. 100 bin TL brüt verdiğiniz zaman çalışan sene başında 75 bin TL, sene sonuna doğru ise vergi dilimi dolayısıyla 65 alıyorlar. 70 bin TL maşın şirkete maliyeti 95 bin TL oluyor.

Ek olarak; şirket araçlarının da vergi matrahına dahil edilmesi gündemde. Satış ekibi olan ve sahadaki personele 10-20 araç tahsis eden şirketler var. Bu araçlara 100 TL masraf yapıldığında zaten en fazla 70 TL’si masraf girilebiliyor. Kural uygulanmaya başlamadan bizim girişim yapmamız gerekiyor. Verenlerden daha çok vergi almaktan ziyade kayıt dışılığı durdurmamız gerekiyor.” dedi.

4. Meslek Komitesi (Tarım Ürünleri Üretimi ve Ticareti) Meclis Üyesi Ahmet BAYRAK, “Önceki mecliste yıl sonunda kırmızı et fiyatları 500 TL’yi geçer demiştim ancak 1 ay geçmeden 500 lirayı buldu bile. Ulusal basında kırmızı et stokçuluğu yapıldığına dair haberler çıkıyor ancak ortada stokçuluk olabilmesi için üreticide hayvan olması lazım fakat hayvan yok. Besiler zaten yüzde 30 kapasiteyle çalışıyor. Ciddi maliyetleri var ve ithalat bu piyasayı maalesef bitirdi. Ucuz et yemek herkesin hakkıdır ve bunu üretenlere destek olunarak sağlayabilirsiniz. Eskiden işçilik maliyetler toplam cironun %10’u iken şimdi toplam cironun %25’i. Giderleri görmezden gelip ithalat ile günü kurtarmaya çalışılmamalıdır.

Kanatlı hayvan üreticilerinin bir sıkıntısı vardı. Kanatlı üreticiler entegre tavuk üretim tesisinin bakanlığın yönetmeliğine aykırı şekilde sözleşme yapmaması dolayısıyla ciddi sıkıntı yaşanıyor. Entegre tesisimiz gerekli adımları atmazsa bu problem ciddi şekilde büyüyecektir. Üreticilerimiz de entegre tesisimiz Sakarya’nın bir değeridir ve üretici arkadaşlarımıza yardımcı olmaları gerekiyor.” diye konuştu.

Gündem Maddelerinin değerlendirildiği Toplantının “Dilek ve Temenniler” Maddesinde Söz Alan;

22. Meslek Komitesi (Otomotiv ve Yan Sanayi) Meclis Üyesi Yiğit ATEŞ, “Son günlerde mesleki eğitim ile ilgili ilimizde ve özellikle de Geleceğin Meslekleri ve Mesleki Eğitim Komisyonumuzun girişimleriyle güzel gelişmeler oluyor. Bakanımızın SATSO Motorlu Araçlar Meslek Lisemizi örnek göstermesi bizi gururlandırdı. Geçen ay da Mesleki Eğitim Genel Müdürümüzü komisyon olarak ziyaret ettik ve sunum yaptık. Kendisi komisyonumuzun bu çalışmasının tüm şehirlere rol model olacağına, bu projede Sakarya’nın da pilot il olabileceğine vurgu yaptı. Sakarya olarak ülkemize örnek olacak bir modeli ülkemize kazandırmış olacağız.” dedi.

29. Meslek Komitesi (Eğitim ve Öğretim Faaliyetleri) Meclis Üyesi Mustafa YILDIRIM, “Toplantı başında meclis olarak pide fiyatlarını onayladık ancak Ramazan 3 gün sonra bitiyor. Peki bu fiyatları onaylamasaydık ne olacaktı? Bu konuda hem mevzuat hem de bürokrasi değişmelidir.” dedi.