TÜRKİYE’DE GENÇ OLMAK

Doğan Kitap/CEO Club tarafından yayınlanan “Türkiye’de Genç Olmak” 2018 yılında yayımlanan Açılın Gençler Geliyor: Y ve Z Nesilleri Nasıl Bir Dünya Kuracak?kitabının devamı niteliğinde olan bir çalışma. Dr. Fatoş Karahasan tarafından hazırlanan, “Türkiye’de Genç Olmak” 2024 yılı Sia Insight Türkiye Gençlik Araştırması’nın sonuçlarını temel alıyor.

Üç bölümden oluşan kitapta gençlerin toplumsal değerleri, bugüne ve geleceğe bakışları, başta aile ve evlilik olmak üzere, eğitim, iş hayatı, din ve medyayla ilişkileri analiz edilirken, 2017’den bu yana ekonomik ve sosyal koşulların gençler üzerinde etkilerine de dikkat çekiliyor.

Kitapta ayrıca gençlik çalışmaları için rol modeller sunmak ve bir arşiv çalışması oluşturmak amacıyla, gençlere yönelik çalışmalar yapan sivil toplum kuruluşlarına da yer veriliyor. Bunun yanı sıra gençlere umut vermek ve yetişkinlere ilham kaynağı olmak için özel sektör kuruluşlarının gençler için geliştirdiği sosyal sorumluluk projeleri de paylaşılıyor.

Türkiye gençliği ile gerçekleştirilen kıyaslamalı bir çalışma

2017 ve 2024 yıllarında Sia Insight tarafından Türkiye gençliği ile gerçekleştirilen araştırmalar, 15 – 24 yaş grubuna mensup gençlik üzerine gerçekleştirilen en geniş kapsamlı araştırmalar arasında yer almaktadır ve son gerçekleştirilen araştırma Türkiye gençliğinin son yedi yılını kıyaslamalı bir perspektiften anlattığı için eşsiz bir konuma sahiptir.

2024 Türkiye Gençliği Araştırması, 15 – 24 yaş grubuna mensup 2.000 genç ile yüz yüze görüşülerek gerçekleştirilmiştir ve Türkiye gençliğini coğrafi ve temel demografik değişkenler (yaş, cinsiyet ve eğitim) açısından temsil etmektedir. Her iki gençlik araştırması bire bir aynı niteliklere sahip bir örneklem ile gerçekleştirilmiştir.

Bu araştırmanın diğer gençlik araştırmalarından bir diğer farkı da gençleri yekpara bir parça olarak ele almaması ya da sadece tek bir gençlik kitlesini gündeme getirmemesidir. Araştırma, dört farklı gençlik segmentini eş zamanlı olarak odağına alacak şekilde kurgulanmıştır: okuyan gençler, çalışan gençler, hem okuyan hem çalışan gençler ve ne okuyan ne de çalışan gençler.

2024 Gençlik Araştırması, Türkiyeli gençlerin başta aile, eğitim ve iş hayatı olmak üzere çeşitli toplumsal kurumlarla kurdukları ilişkilere yoğunlaşmakta ve gençlerin bu kurumlardan ve sivil toplumdan beklentilerine ışık tutmaktadır.

Araştırmanın öne çıkan bir diğer özelliği de, tüm dünyayı etkisi altına alan pandeminin ve Türkiye’nin kendine özgü ekonomik koşullarının ve siyasi iklimin gençleri nasıl etkilediğini göz önüne sermesidir.

Araştırmada öne çıkan en önemli bulgular özetle şöyledir;

1. Bugünün Türkiye gençliği bir önceki araştırmaya kıyasla kendini daha fazla milliyetçilik kimliği ile tanımlamaktadır ve Atatürkçülük en yaygın ikinci kimliktir. Her iki kimliğin daha fazla aidiyet yaratmasının sosyolojik nedenleri daha farklıdır. Muhafazakarlık gençler arasındaki üçüncü yaygın siyasi kimliktir.
2. Türkiye gençliği geçmişe kıyasla aile kurumuna kendini daha yakın hissetmektedir. Bunda pandemi kadar Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik kriz ikliminin büyük etkisi vardır. Aile içinde en çok konuşulan ve paylaşılan konular ekonomi ile ilintilidir. Aile, gençler için en önemli sığınılacak limandır.
3. Gençlerin eğitim ve iş hayatı ile ilgili ilişkiler oldukça ilginçtir ve yüzeysel bir bakış açısıyla değerlendirilmemeyi gerekli kılmaktadır. Gençler ilk bakışta hem aldıkları eğitimden hem de iş hayatından oldukça memnun görünmektedir. Ancak daha derinlemesine bir değerlendirme yapıldığında bu memnuniyetin gerçek bir memnuniyet olmadığı sadece ve sadece eğitim dünyasının ya da iş hayatının bir parçası olmanın memnuniyet yarattığı ortaya çıkmaktadır. Aksi takdirde, gençler aldıkları eğitim kalitesinden de iş hayatının getirdiği çalışma koşullarından da memnun değildir.
4. Gençler Türkiye’nin mevcut ekonomik durumu ile ilgili olarak oldukça kaygılıdır ve ülkenin önümüzdeki bir sene içinde daha iyi olacağına inananlar yüzde 10 ile sınırlıdır. Gençlerin büyük bir çoğunluğu ülkenin gelecek on iki ay boyunca benzer koşullarda olacağına inanmaktadır.
5. Gençler başta eğitim ve iş hayatı olmak üzere kurumlarla kurdukları ilişkinin bir benzerini Türkiye ile de kurmaktadır. Bugün gençler arasında Türkiye’de yaşamaktan memnun olanların oranı 2017 yılında yüzde 75 iken, 2024 yılında yüzde 82’ye yükselmiş görünmektedir. Her ne kadar gençler arasında bu ülkede yaşamaktan memnun olanların oranı yükselmiş gibi görünse de bu ülkede olmaktan çok memnun olanların oranı radikal bir şekilde yüzde 19’dan yüzde 4’e düşmüştür.
6. Türkiye’de gençlerin yaklaşık yüzde 30’unun yurtdışına gidip yaşama isteği bulunuyor. Bunun en önemli nedenlerinden biri ekonomik (daha çok para kazanma arzusu ve daha çok iş olanağının bulunması) ise diğeri de eğitim amaçlı. Bunun yanı sıra, gençler arasında yaygın bir şekilde yurtdışında yaşamaktan korkma eğilimi de gözlemleniyor. Bunun temel nedeni gençleri gidecekleri ülkede göçmen olmaktan korkmaları.
7. Gençler her ne kadar kendileri göçmen olmaktan korksa da Türkiye’nin mevcut mülteci ve göçmen politikasını desteklemiyor ve gençlerin çoğunluğu her ne koşulda olursa olsun ülkede Suriyeli istemiyor.
8. Gençlerin genel olarak tutumlarında ve değer yargılarında bir muhafazakarlaşma görünse de bunun tek istisnası kadın konusunda gözlemleniyor. Gençler hayatın her alanında kadın erkek eşitiliğine ve kadının toplumsal statüsüne büyük bir önem veriyor.