Kültürel mirasın geleceği için KUDEB’ler kritik rol üstleniyor

Koruma Uygulama ve Denetim Büroları (KUDEB) Türkiye’nin kültürel mirasında, tarihi yapıların geleceğe taşınması ve şehirlerin kimliğini koruması için büyük bir sorumluluk üstleniyor. Bu önemli birimin daha etkin hale getirilmesi amacıyla ÇEKÜL Vakfı öncülüğünde ve Balıkesir Büyükşehir Belediyesi desteğiyle Ayvalık’ta “KUDEB’leri Yeniden Şekillendirmek: Gelecek ve Fırsatlar Çalıştayı” düzenlendi.

ÇEKÜL Vakfı Genel Sekreteri Ilgın Sözen, Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi ve Tanıtımı Daire Başkanı Koray Karabulut, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde KUDEB’in kurucusu ve çalıştay Koordinatörü Dr. Muammer İreç, ÇEKÜL Eğitmeni Mimar H. Bülent Baykal ve çok sayıda KUDEB temsilcisinin katıldığı etkinlikte, KUDEB’lerin karşılaştığı zorluklar ve çözüm önerileri masaya yatırıldı. ÇEKÜL Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen ise çalıştaya mesajı ile destek verdi.

Çalıştayda konuşan ÇEKÜL Vakfı Genel Sekreteri Ilgın Sözen, Türkiye’nin kültürel mirasını koruma hedefiyle çıktığı yolda 35. yılını kutlamaya hazırlandıklarını belirterek, Vakfın aradan geçen yıllarda çok büyük projelere imza attığını söyledi. Sözen ‘’Vakfımız, 400’ün üzerinde kent müzesinin kurulmasına katkı sağlarken, binlerce kent yöneticisine bu alanda eğitimler verdi. Türkiye’deki birçok tarihi eserin Kültür ve Turizm Bakanlığı ile beraber UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmesi için çaba harcadı. Kentlerin tarihi belleklerini canlı tutarak turizm ve yerel kalkınmaya destek veren bir ekosistem oluşturduk. Bu sayede müzelerimizin de katkısı ile 1.3 milyar dolarlık ekonomik katkı sağladık. 7 Ağaç Ormanları Projesi ile 4 milyondan fazla fidanı toprakla buluşturduk. Tarihi Kentler Birliği’nin kurulmasına öncülük ettik ve ÇEKÜL Akademi eğitimleri ile 15 yılda yüzlerce yerel yönetim paydaşımıza eğitim verdik. Geçen hafta ise çok önemli bir projenin ilk adımını attık; Küçük Menderes Havzası Belediyeler Birliği’nin kurulması için çalıştay düzenledik. Yel kayadan toz alır, 35 yılımıza gençleşerek ve yenilenerek giriyoruz. Biliyoruz ki, kurulduğumuz günlerdeki koşullarla bugünküler aynı değil. Yapay zekâ çağında sadece geleneksel yöntemlerle hareket edemeyiz. O yüzden CEKÜLGPT projemizi başlattık.’’ diye konuştu.

Kültürel mirasın korunmasında KUDEB’lerin kritik bir öneme sahip olduğunu belirten Sözen; Bu birimlerin de yeniden yapılanması ve günümüzün ihtiyaçlarına göre şekillenmesi gerektiğini belirterek, “İlerleyici bir anlayışla yeni bir modele ihtiyaç var. Bu yeni model, Prof. Dr. Metin Sözen’in oluşturduğu ÇEKÜL’ün yıllarca emek verdiği yapıyı referans alarak, günümüzün koşullarına ve belediyelerin ihtiyaçlarına uygun olarak geliştirilmelidir ve bir kültürel miras yönetimi oluşturulmalıdır.” dedi.

KUDEB’lerin yaklaşık 20 yıldır aynı mevzuatla yönetildiğini ifade eden Sözen, bu yapının daha etkin çalışabilmesi için gerekli adımların atılması gerektiğini söyledi. Sözen ‘’İl özel idareleri bünyesinde 12, belediyeler bünyesinde ise 57 KUDEB birimi bulunuyor. Bu sayının güçlenerek artırılması yönünde desteklerimizi vermeye devam edeceğiz. Ayrıca, ÇEKÜL Vakfı olarak değişen koşullara uygun olarak KUDEB’lerin görev ve yetkilerini düzenleyen mevzuatın güncellenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Kültür ve Turizm Bakanlığı, belediyeler, il özel idareleri ve STK’lar arasındaki işbirliğini artırmalıyız. KUDEB’lerin çalışmaları hakkında toplumun daha fazla bilinçlendirilmesi ve kültürel mirasın korunmasına yönelik farkındalık yaratılması gerekiyor.’’ şeklinde konuştu.

KUDEB’ler daha etkin olmalı

Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi ve Tanıtımı Daire Başkanı Koray Karabulut ise yaptığı konuşmada ÇEKÜL Vakfı ile 2017 yılından bu yana işbirliği yaptıklarını belirterek, KUDEB çalıştayının bu işbirliğini daha da derinleştireceğini söyledi. Karabulut ‘’ Balıkesir’de kültürel mirasla ilgili bilgilerimiz hala çok sınırlı. Bir tarihi miras veri sistemi üzerinde çalışmalarımız devam ediyor. KUDEB’lerin işleyişinin daha verimli hale gelmesi bu açıdan bizlere de büyük katkı sağlayacak’’ dedi.

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde KUDEB’in kurucusu ve çalıştay koordinatörü olan Dr. Muammer İreç ise kültürel miras yönetiminde KUDEB’lerin ana aktör olması gerektiğini ifade etti. İreç ‘’KUDEB’lerin işleyişinde büyük sorunlar var. Yeni bir perspektif geliştirmek için saha deneyiminden yararlanmalıyız. Yasal ve yapısal sorunlar mutlaka giderilmeli’’ diye konuştu.

Çalıştayda konuşan ÇEKÜL Vakfı Eğitmeni Mimar Bülent Baykal ise KUDEB’lerin işleyişinin daha verimli hale gelmesi için tüm aktörlerin bir araya gelerek çözüm üretmesi gerektiğini belirterek ‘’ Yerel yönetimler kültürel mirasla ilgili daha fazla sorumluluk almalı. KUDEB’ler birbiri ile iletişimi güçlendirilmeli ve deneyimler paylaşılmalı.” diye konuştu.

Çalıştayın sonuçları hazırlanarak bir rapor olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi, T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı ve T.C Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na sunulacak ve kamuoyuyla paylaşılacak.