Yılda 10 milyon araç el değiştiriyor, usulsüzlükler artıyor

Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) verilerine göre Türkiye’de yaklaşık 70 bin motorlu araç satıcısı faaliyet gösteriyor ve yılda ortalama 10 milyon araç el değiştiriyor. Ancak, araç satışlarında karşılaşılan usulsüzlükler tüketicileri ve sektörü zor durumda bırakıyor. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Erhan Kanışlı, araç satışlarında sıklıkla hasar kaydının gizlenmesi, kilometre sıfırlama ve üretim hatalarının tüketiciye bildirilmemesi gibi sorunlar yaşandığını belirtti.
Satış Yetki Belgesi İptal Edilebilir

Dr. Kanışlı’ya göre, özellikle ikinci el araçlarda kilometre sayacının sıfırlanarak aracı yeni veya az kullanılmış gibi gösterme gibi hukuksuz uygulamalara oto galeriler ve bayilerde dahi rastlanabiliyor. Bu tür eylemler, Ticaret Bakanlığı tarafından idari para cezasıyla cezalandırılırken satış yetki belgesinin iptal edilmesi gibi ağır yaptırımlar da söz konusu.

Tüketicinin Hakları ve Başvurabileceği Yollar

Dr. Öğr. Üyesi Kanışlı, tüketicilerin alım sonrası ortaya çıkan sorunlarla ilgili izleyebileceği yasal yolları da ayrıntılarıyla anlattı. Araçtaki kusurun gizlenmesi durumunda Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Türk Borçlar Kanunu kapsamında farklı hakları bulunduğunu ifade eden Kanışlı, tüketicilerin, kusurlu araç satın aldıklarında aracı geri iade edip bedelini talep edebileceğini, ayıp oranında indirim isteyebileceğini, aracın kusursuz bir benzeriyle değiştirilmesini ya da ücretsiz onarım yapılmasını talep edebileceğini aktardı.

Hukuki Süreç ve Zamanaşımı

Araç alıcısı, satın aldığı aracın kusurunu fark ettikten sonra hızlıca satıcıya bildirimde bulunmalı. Ancak satıcı kusuru hile ile gizlediyse, tüketici bu bildirimi ihmal etmiş olsa dahi haklarını talep edebiliyor. Bu gibi uyuşmazlıklarda Tüketici Hakem Heyeti ve Tüketici Mahkemesi’ne başvurmak mümkün. Dr. Öğr. Üyesi Erhan Kanışlı, 2024 itibariyle 104 bin TL altındaki uyuşmazlıklarda doğrudan Tüketici Hakem Heyetlerine başvurulması gerektiğini, bu tutarın üzerindekilerde ise öncelikle arabulucuya müracaat edilmesinin zorunlu olduğunu hatırlattı. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Erhan Kanışlı zamanaşımına ilişkin şu ayrıntılara dikkat çekti:
 “Tüketicinin seçimlik haklarını kullanabileceği zaman sınırı, aracın tüketiciye tesliminden itibaren iki yıldır. Ancak hasar kaydını silme veya kilometre sıfırlama gibi olaylarda, ayıbın hile ile gizlendiği söyleneceğinden bu zamanaşımı süresi uygulanmaz. Araçtaki üretim hatası veya tasarım hatasının tüketicinin vücut bütünlüğüne veya mallarına zarar vermesi ihtimalinde, tüketici, kendisine aracı satan kişiden tazminat talep edebileceği gibi, aynı zamandan araç üreticisinden ve varsa aracı ithal eden kişiden de gerek eşyalarına gelen zararlar gerekse bedensel zararları için Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu madde 6 gereği tazminat talep edebilir. Bu kurguda, zarar gören tüketicinin önüne çok sayıda tazminat yükümlüsü çıkar. Hepsine birden dava açılabileceği gibi, birine veya bir kısmına da dava açılabilir.”