İKV Başkanı Zeytinoğlu: AB İlk Dijital Ticaret Anlaşması’nı Singapur ile İmzalıyor

İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, AB’nin ilk dijital ticaret anlaşması olan Singapur ile müzakereleri tamamlanan anlaşmanın önemine dikkat çeken bir açıklamada bulundu. Başkan Zeytinoğlu şunları söyledi:

“AB ile Singapur arasında müzakerelerin tamamlanması ile AB ilk dijital ticaret anlaşmasını Singapur ile akdetmiş oluyor. Küresel ticaretin yönü açısından önemli bir gelişme olup, AB dijital gündeminin de gidişatını ortaya koyuyor. Küresel veriler bize dijital hizmet ticaretinin 2005-2022 arasında dört kat artarak 3,3 trilyon doları aştığını gösteriyor. Kısa süre içinde gelişen bu alan dünya ticaretinin %12’sini oluşturuyor ve mal ticaretinden daha hızlı artıyor. Hizmet ticaretinin de %54’ünü oluşturuyor. Dijital ticaretten kastımız şu: dijital olarak sipariş verilen ve/veya dijital olarak teslim edilen tüm uluslararası ticareti kapsıyor. Dijital bağlantıları öne çıkarmasının yanında özellikle kobiler ve küçük üreticiler için de yeni imkanlar sunuyor. Dijital ticaretin önemli bir alanı da dijital veri alışverişinin kurallarında yatıyor. Bugüne kadar bu konuyu regüle eden küresel bir kurallar bütün olmadığı için, bu kurallar ikili ya da bölgesel ticaret anlaşmaları kapsamında ele alındı. 2022 sonunda dijital ticarete dair hükümleri olan 116 ticaret anlaşması varken, tüm anlaşmaların yaklaşık %44’ünün dijital ticaret veya e-ticaret ile ilgili bir bölümü veya maddesi bulunuyor. Singapur ile müzakereleri tamamlanan anlaşma da 2019 tarihli STA’yı tamamlayıcı olacak. Bundan sonra imza ve onay prosedürüne geçilecek. Amaç iki ekonomiyi daha iyi bağlantılı hale getirmek, işletmelere yeni imkanlar sunmak, tüketiciyi koruyacak, öngörülebilirlik ve hukuki kesinlik sağlayacak kurallar koymak. Bu şekilde dijital ticaretin önünün açılması, daha da güvenli hale gelmesi ve gereksiz engellerin ortadan kalkması bekleniyor. AB küresel partnerleri ile anlaşmalarında dijital ticaretin entegre edilmesine önem veriyor. İlk dijital anlaşmanın yanı sıra, Birleşik Krallık, Şili ve Yeni Zelanda ile STA’larda dijital ticaret bölümleri bulunuyor. Ayrıca Japonya ile de sınır aşan veri akışı anlaşması söz konusu. AB dünyanın en büyük dijital olarak iletilen hizmet alıcısı ve ihracatçısı konumunda. 2022 verilerine göre, AB’nin hizmet ticaretinin %55’i dijital olarak yapılmış. Bu AB ticareti içinde 1,3 trilyon avroluk bir değer yaratmış. AB ve Singapur arasındaki ticaretin yarısından fazlası dijital olarak gerçekleşiyor”.

Başkan Zeytinoğlu konunun Türkiye açısından önemine dikkat çekerek şunları söyledi:

“Türkiye’nin AB ile Gümrük Birliği’nin güncellenmesi her geçen gün daha da acil bir konu haline geliyor. Dijital ticaret de şu andaki ticari ilişkimizde düzenlenmeyen bir konu. Türkiye AB’nin kişisel verilerin korunması yönetmeliğine vize serbestliği sürecinde uyum sağlasa da AB’deki kurallar değiştikçe yeniden reforme etme ihtiyacı baş gösterdi. 17 Şubat 2024 itibarıyla AB’de dijital hizmetleri regüle eden Dijital Hizmetler Yasası yürürlüğe girdi. Türkiye AB ilişkileri bu gibi gelişmelerin gerisinde kaldı. Başta ticaretten başlamak üzere mevzuat uyumunu da içerecek şekilde ilişkilerin güncellenmesi gerekiyor. Gümrük birliğinin modernizasyonu sürecini 2014’ten beri konuşuyoruz ancak siyasi engeller sebebiyle hala başlatılamadı. Yeni bir gümrük birliğinin yanı sıra ticari ilişkinin yeşil ve dijital ittifaklar oluşturarak, anlaşmaya dijital hizmet ticareti ile ilgili bölümler eklenmesi ya da Singapur örneğinde olduğu gibi ayrı bir anlaşma ya da Ortaklık Konseyi kararı ile desteklenmesi söz konusu olmalı. Aksi takdirde Türkiye-AB ilişkileri güncellenmedikçe, uluslararası ticaretteki gelişmelerin gerisinde kalan çağdışı bir gümrük birliği olacak”.