Kars peyniri UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmeli

Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği mali iş birliği çerçevesinde finanse edilen, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından uygulanan Rekabetçi Sektörler Operasyonel Programı (CISOP) kapsamında Kars Valiliği himayelerinde Serhat Kalkınma Ajansı tarafından yürütülen çalışmalar kapsamında “Tarihi Kimliği ile Kars Kenti Projesi” başlıklı üç günlük Uluslararası Kars Konferansı ve tanıtım etkinlikleri ilgiyle izlendi.

Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Konferans Salonu’ndaki konferansta konuşan UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Mehmet Öcal Oğuz, uluslararası arenada tanınabilmek için yerelde çalışmanın çok önemli olduğuna dikkat çekti. Oğuz “Kars peyniri UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne neden girmesin? Bunlar için çalışmak lazım. Önemli olan yereldeki faaliyetler. Yerelde çalışmazsanız ulusalda ya da uluslararası platformda ‘bu listeye girin’ diye kapınızı çalmazlar. Bu nedenle küsmek ya da kenara çekilmek değil; kapıları sonuna kadar zorlamak lazım” dedi.

Kültürel mirasın bozulmadan korunması için dikkat edilmesi gereken noktalar olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Oğuz özetle şunları söyledi: “Bunlardan birini turistikasyon dediğimiz konu oluşturuyor. Bu da turist ne olsa beğenir, nasıl olsa gelir diyerek ürünün özünü bozulmasına yol açıyor. Ticarifikasyon dediğimiz konu ise üründe nasıl olsa talep çok diyerek maliyetiyle sunumu arasındaki dengenin bozulup aşırı ticaretleşmeye gidilmesini anlatıyor. Folklorizasyon dediğimiz konu temelde yapılan işin kuşaktan kuşağa aktarılan folklor dediğimiz alanın dışında gerçekleşip bu alanın akışını bozmayı içeriyor. Turist ve ticaretin farklı formlarda kendilerini yenilemeleri önlenmemeli.  Çünkü yerel halk bundan mutlu olmayacağı gibi ona turizm faaliyetinden bir pay da düşmezse turizm faaliyetinin yanında değil karşısında yer alır. Bu da sürdürülebilir bir turizm olmuyor bu yüzden turizmin sürdürülebilirliği için bu hassasiyetlerin taşıması gerekiyor.”

“Bilim Müzesi kuracağız”

Kars Valisi Ziya Polat, Kars’ta turizmin her geçen gün iyiye gittiğine işaret ederek “Sarıkamış otelleri yüzde 70-80 dolu, merkezdeki otellerimiz de öyle. Buralardaki otellere gelen ziyaretçilerimizin yüzümdeki gülümsemeyi görmek bizi mutlu ediyor. Turizmde en iyi tanıtım insan tanıtımıdır. Buradan mutlu ayrılan insanların anlatımıdır. Bunun için insan odaklı çalışmamız gerektiğini düşünüyorum. Türkiye’nin tek Peynir Müzesi, kentin marka değerini yükseltti. Kentimizdeki Baltık mimarisi güzel binaları içini ve dışını restore etmeye başladık. Kentimize bir bilim müzesi de kazandırmak istiyoruz. Bu konuda TÜBİTAK ve Kafkas Üniversitesi ortaklaşa bir proje yürütecek. Bilim müzemizi önümüzdeki dönemde hizmete açmayı planlıyoruz” diye konuştu.

“5,5 milyon euroluk proje”

Açılışta konuşan SERHAT Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Nurullah Karaca, “Tarihi Kimliği ile Kars Kenti projesinin bütçesi 5,5 milyon euro bunun yüzde 85’inin Avrupa Birliği, yüzde 15’i T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından destekleniyor. Proje inşaat ve turizm olmak iki bileşenden oluşuyor. Temmuz 2023’te tamamlanan inşaat bileşeni kapsamında, Kars Merkez Haydar Aliyev Caddesi’nde 23 tescilli, 9 tescilsiz binanın cephe iyileştirmesi, kaldırım ve yol yenilemesi, aydınlatma ve çevre düzenleme işlemleri ile işaret ve sokak levhalarının montajı yapıldı. Ani Ören Yeri’nin koruma çitleriyle kapatılması, işaret ve levhaların konumlandırılmasıyla tanıtım işlemleri gerçekleştirildi” dedi.

Kars peynirinden cheesecake

Konferans kapsamında gerçekleşen gastronomi başlıklı panelde konuşan BM Dünya Gıda Programı Teknik Danışmanı Yalçın İnam, Kars mutfağı ile ilgili kitap yayınlanması gerektiğine dikkat çektikten sonra şunları söyledi: “Kars ile ilgili turizm faaliyetleri 12 aya yayılmalı ve yöresel ürünlerin 12 ay satın alınabileceği platformlar oluşturulmalı, yemek festivalleri düzenlenmeli. Yakın zamanda açılacak bir otelin restoranda Kars yemeklerini modernize ederek misafirlere sunulacak. Örneğin Umaç helvasının üzerine Kars peynirlerinden yapılan cheesecake’i koyarak servis etmek gibi yenilikçi fikirlerimiz var.”

Şef Rudolf van Nunen ise Kars mutfağının tanıtılması için yarışmalar düzenlenebileceğini ve Kars peynirlerinin hikâyelerinin sosyal medya aracılığı ile yayılabileceğini belirtti. Kafkas Üniversitesi Sarıkamış Turizm Fakültesi’nden Doç Dr. Seda Derinalp Çanakçı da yerel lezzetlerin tanıtılmasının önemine dikkat çekerek “Kars’a gelen turistlerin yüzde 84’ü mutfağı için geliyor. 11 çeşit kaz yemeği var, bunların hepsini tanıtarak kaz etini öne çıkarabiliriz.” dedi.

İklim değişikliği teknik karı zorunlu kılıyor

Konferansın ikinci panelinde iklim değişiklikleri ele alındı.  Panelde söz alan Oceanlab France Genel Müdürü ve Teknik Eş Müdürü Dr. Nicolas Jouanneau iklim değişikliğinin kar turizmi yapılan sahaları etkilediğini belirterek “Bu olumsuz etkiyi azaltabilmek için risk faktörlerinin araştırmasını yapmalı, uyarı sistemi ile haritalar oluşturmalı ve bir eylem planı hazırlamalıyız.” ifadelerini kullandı.

Yerel sorunları ele alabilmek için önce küresel sorunların konuşulması gerektiğini söyleyen BM Uluslararası İklim Uzmanı ve Danışmanı Thomas Chruszczow, iklim değişikliğinden dolayı dünyanın belli başlı kayak merkezlerinde artık eskisi gibi kar görülmediğini hatırlatarak “Bu durum kayak merkezi işletmecilerini ‘teknik kar’ dediğimiz yöntemlere zorluyor. İklim değişikliği birçok boyuttaki krizleri tırmandırıyor. Paris anlaşmasının uygulanması krizin çözümüne yardımcı olabilir” dedi. Kıdemli Turizm Uzmanı Francesco Comotti ise turizmin ekonomiye katkısına dikkat çekerek “Türkiye kayak bölgelerindeki Dünya Kupası için adaydı ancak bu plan hayata geçirilemedi. Böyle bir etkinlik organize edilirse; Türkiye’ye 2 milyon Euro gelir getirebilir” dedi.

“Kars’ın turizmde söyleyecek çok sözü var”

Kültürel mirasla ilgili son panelde konuşan Kültür ve Turizm Bakan eski Yardımcısı Özgül Özkan Yavuz, “Dünyada kültür turizminde yüzde 14,5 oranında artış bekleniyor. Kültür turizmine talep ortalama turizm hareketliliğine göre 4 kat yüksek. Kültür turizmi istihdamın artmasını ve yerel ürünlerin daha yüksek değerde satılmasını sağlıyor” dedi. Yavuz konuşmasını şöyle sürdürdü: “Kars’ın tanınması yolculuğunda Doğu Ekspresi’nin de çok büyük rolü var. Tarihi, taş binaları eşsiz, çok özel hikâyeleri bulunuyor. Ayrıca coğrafi işaretli ürünlerin Kars’a çok büyük katkısı var. Peynir, bal, kaz ve Kağızman elması gibi ürünlerin tanıtımı ile ilgili daha çok konuşmamız ve çalışmamız lazım. Kars’ın turizmde söyleyecek çok sözü var ama aynı zamanda yapılacak çok iş de var.”

Varşova Teknoloji Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Leszek Karski de “Günümüzde dünya mirası alanlarımızdan söz ettiğimizde karşımıza çıkan en büyük sıkıntı iklim değişikliği. Kültürel sahalarımız yoğun tehdit altında. UNESCO ile UNFCC arasındaki iş birliğinin geliştirilmesi gerekiyor, dönüşüm gerçekleştirme zamanı. Artık sadece iş sektörü odaklı olmamalıyız. Turizm sektörünü çok daha kapsamlı ele almalıyız.” ifadelerini kullandı.

Farklı etkinlikler gerçekleştirildi

Üç günlük tanıtım etkinliklerine katılan yerli-yabancı basın mensupları UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki Ani Ören Yeri’ni gezip, Kafkas Halkoyunlarını izledi. Çıldır Gölü’nde kızak gezintisi yapıp, Eskimo usulü balık avına katıldı. Halk da Gazi Kars Bedesteni’nde kaz yemeği şovu, âşık atışmasının yanısıra, Masterchef birincisi Esra Tokelli’nin kaz ciğerinden yemek gösterisi, DJ Emre Duygu’nun performansı eşliğinde Sarıkamış’ta ünlü snowboardcu Süleyman Atlı’nın gece kayağı gösterisi, Mümin Sarıkaya, Arzu Aras ve Ercan Kaya’nın konserlerini ilgiyle izledi.