ZEOLİT NEDİR NERELERDE KULLANILIR?

Bolu’da zengin zeolit maden yatakları keşfedildi. Doğal güzellikleriyle tanınan Bolu ve çevresindeki zeolit yataklarının çevreye duyarlı bir şeklide işletilerek ekonomiye kazandırılması bekleniyor. Bolu’da bulunan rezerv, zeloiti gündeme taşıdı. Peki zeloit nedir, nerelerde kullanılır?

Zeolit madeninin çok yönlü kullanımı

Zeolitler kristal yapıda hidrasyona uğramış aluminyum silikatlardır. Milyonlarca yıl önce, volkanların patlaması ile ortaya çıkan kül ve lavların, göl veya deniz suları ile kimyasal reaksiyona girmesi sonucu oluşmuşlardır. Mikro boşluklara sahip alüminosilikat mineraller olarak tanımllanan zeolitlerin oluşumu sırasındaki sıcaklık – jeolojik konum – su/kül oranı gibi değişiklikler, onların kompozisyonlarına benzersiz özellikler katar. Farklı kompozisyonlara sahip 42 zeolit türü vardır. Clinoptilolite cinsi ve saflık derecesi yüksek olan zeolitler detoks amaçlı içmek için uygundur.

Pek çok kullanım alanına sahip zeolit minerali, gözenekli yapısı ve su moleküllerini çekme özelliği sayesinde tarımdan atık su arıtımına, inşaattan besiciliğe kadar birçok alanda kullanılabiliyor. Radyasyona karşı korunmada ve ağır metal atılımını desteklemede detoks amaçlı yaygın olarak kullanılıyor. Ülkemizde çok bilinmese de yurtdışında yaygın olarak kullanılmaktadır. Japonya nükleer patlamasında, toprak ve binalar radyoaktivite yayılımını azaltmak için zeolit ile kaplanmıştır.

Gözenekli yapısı ve yüksek iyon değiştirme kapasitesi sayesinde birçok çeşit gazı ve kokuyu; suyu ve nemi; petrokimyasal maddeleri, düşük düzeyde radyoaktif elementleri, amonyumu, toksinleri, ağır metalleri ve pek çok solüsyonu tutma ve soğurma özelliğine sahiptir. Çevre dostu yapısı ve düşük maliyeti ile zeolit (klinoptilolit) günümüzde birçok endüstriyel alanda ve çeşitli çevre projelerinde kullanılmaktadır.

Klinoptilolit, endüstriyel boyutta en çok kullanılan ve en fazla ticari öneme sahip türüdür.

Dünyadaki doğal zeolit rezervleri konusunda kesin bir bilgi olmamakla beraber 1989 yılında 250 bin ton olan dünya doğal zeolit üretimi, 2017 yılında 1milyon 100 bin tona ulaştı. Dünya üretiminin yaklaşık yüzde 60’ı Küba tarafından gerçekleştiriliyor. Çin, Kanada, Japonya ve ABD ise diğer önemli üreticiler.

Türkiye’de ilk defa 1971 yılında Gölpazarı Göynük civarında bulundu. Türkiye’deki önemli zeolit oluşumları klinoptilolit, şabazit, mordenit, erionit ve analsim mineralleridir.. Balıkesir, Bigadiç, Manisa, Gördes, Kütahya, İzmir, Bolu, Kapadokya gibi yörelerde zengin zeolit yatakları bulunuyor. Bunlar arasında en önemli olanları ise Balıkesir-Bigadiç ve Manisa-Gördes’te bulunan yataklar.

Manisa-Gördes’te Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) tarafından detaylı rezerv etütleri yapıldı, 18 milyon ton görünür ve 20 milyon ton zeolitik tüf rezervi tespit edildi. Manisa Gördes havzasında bulunan klinoptilolit yüzde 95 saflık oranına sahiptir. Balıkesir-Bigadiç bölgesinin ise yaklaşık 500 milyon ton rezerve sahip olduğu tahmin ediliyor. Türkiye genelinde toplam rezervin 50 milyar ton civarında olduğu tahmin ediliyor.

Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün raporuna göre 2021’de 36 bin 947,78 ton zeolit üretildi.

Hayli geniş kullanım alanı bulunan keolit direkt kullanılabilen bir mineral değil. Enerji, madencilik, tarım, kağıt sanayii, metalürji gibi pek çok alanda zeolitten faydalanılıyor. Çevre kirliliği kontrolünde zeolit, özellikle sanayi atık sularından çeşitli ağır metalleri uzaklaştırmak için kullanılıyor.

Zeloitin faydaları ve kullanım alanlarına:

• Tarım – toprak düzenleyici, su tutucu, havalandırıcı
• Peyzaj ve bahçe düzenlemesi
• Hayvancılık – yem katkı maddesi, hayvan altlığı
• Arıtma – mekanik ve kimyasal filtreleme
• Havuz ve spa filtre malzemesi
• Akvaryum malzemesi
• Kedi kumu
• İnşaat sektörü – çimento, asfalt
• Temizlik malzemeleri
• Tekstil sektörü
• Sebze ve meyvelerin taşınması ve depolanması
• Kağıt sektörü
• Enerji
• Sağlık – toksin bağlayıcı, pudra
• Su ürünü yetiştiriciliği
• Kimyada katalizör olarak da kullanılır.
• Akvaryum filtrasyon

Günlük kullanımda zeloit

Bağırsak duvarını iyileştirdiği bilimsel olarak kanıtlanmıştır.

Şişlik, geçirgen bağırsak gibi semptomlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.

Bedenden ağır metal atılımını sağladığı kanıtlanmıştır.

Radyasyona karşı koruyucudur, içilmesi bedeni elektromanyetik radyasyondan korurken, ortamda zeolit taşlarının bulundurulması ortamdaki radyasyonu da nötrlemektedir.

Normal ve yağlı ciltler için. Derinlemesine temizler ve detoksifiye eder, sivilce ve siyah noktaların temizlenmesine yardımcı olur. 3 çay kaşığı Zeolit’i 1 çay kaşığı suyla karıştırın. Yukarı ve dışa doğru nazik bir masaj hareketiyle yüzünüze uygulayın. İyice durulayın. Derinlemesine temizler ve detoksifiye eder, sivilceleri ve siyah noktaları temizler, pul pul dökülür, genişlemiş gözenekleri sıkılaştırır, aydınlatır ve berraklaştırır, leke tedavisinde etkilidir, yumuşatır ve yatıştırır.

Yara tozu olarak geçen yatalak hastalarda kullanılan pudraların içeriği ağırlıklı zeolitten oluşmaktadır.

Ağız bakım ürünleri hazırlamada, diş macunu, ağız gargarası vb. kullanımı yaygındır.

Cilt bakım maskesi, krem, losyon olarak kullanılabilir.

Böcek ısırık ve sokmalarında bölgeye zeolit tozu kullanılır.

Güneş yanığı ve küçük yanıklar: Güneş yanığını hafifletmek için ince Zeolit ​​tozu ve su ile macun hazırlayın. Yanık bölgeyi yatıştırmaya, ağrıyı gidermeye, ısıyı dışarıya çekmeye, kızarıklığı gidermeye ve su toplamasını önlemeye yardımcı olur. Zeolit, ölü deri hücrelerinin atılmasına yardımcı olur, ardından güneşten zarar gören hücreleri onarmaya ve gençleştirmeye yardımcı olur.

Evcil hayvan çizikleri ve küçük kanamalarda zeolit tozu kullanılır.

Tahriş olmuş ve iltihaplanmış diş etlerinde, diş ağırsında zeolitli su ile gargara yapılır.

Alkol alımından önce veya sonra zeolitli su içilmesi önerilir.

Ayak kokusu, mantar gibi sorunlarda bölgeye zeolit tozu ve su ile hazırlanan macun bir hafta uygulanır.

Ter kokusu için bölgeye zeolit tozu kullanılır.

Zeolit ile hazırlanan ayak banyosu veya küvet suyu, bedeni detoksifiye etmeye yardımcı olur.