Yeni Gecikme Zammı, Gecikme Faizi, Pişmanlık Zammı ve Tecil Faizi Oranı

14 Kasım 2023 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararıyla, gecikme zammı oranı aylık %3,5 olarak yeniden belirlenmiştir. Yasal düzenleme gereği, gecikme zammı oranının değişmesiyle birlikte, gecikme faizi oranı ve pişmanlık zammı oranı da %3,5 olmuştur. Tahsilat Genel Tebliğiyle, tecil faizi oranı yıllık %36 olarak yeniden belirlendi.

1. Yeni Gecikme Zammı Oranı

14.11.2023 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 13.11.2023 tarih ve 7782 sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla, 6183 sayılı Kanun’un 51. maddesinde yer alan gecikme zammı oranı her ay için ayrı ayrı uygulanmak üzere %3,5 olarak yeniden belirlenmiştir. Böylece 21.07.2022 tarihinden beri yürürlükte olan aylık %2,5 gecikme zammı oranı, %3,5’e çıkmış olmaktadır.

Karar 14.11.2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Gecikme zammı uygulamasıyla ilgili ayrıntılı açıklama yapılması gerekli görülmemekle birlikte, aşağıdaki özet bilgilerin hatırlatılmasında yarar görülmüştür:

• Ay kesirlerine isabet eden gecikme zammı günlük olarak hesaplanır. Hesaplamada 1 ay 30 gün olarak dikkate alınır ve günlük gecikme zammı oranı, (aylık oran/30) formülüyle bulunur.
• Tam aylar için gecikme zammı aşağıdaki formülle hesaplanır:

• Ay kesirleri için gecikme zammı aşağıdaki formülle hesaplanır

• Gecikme zammı oranının yeniden belirlendiği hallerde, zammın hesaplanmasında aşağıdaki şekilde işlem yapılır:
  • Aylık esasa göre gecikme zammının hesaplandığı bir aylık süre içindeki bir tarihte oran değişikliği yapılırsa, bu bir aylık sürenin tamamına eski oran uygulanır.
  • Ay kesirleri için zammın hesaplanması günlük esasa göre yapılırsa, Cumhurbaşkanlığı kararının yürürlüğe girdiği gün dahil olmak üzere daha sonraki günler için yeni oran, yürürlük tarihinden önceki günler için ise eski oran dikkate alınır.

2. Yeni Gecikme Faizi Oranı

Vergi Usul Kanunu’nun 112. maddesinde yer alan düzenleme nedeniyle, gecikme faizi gecikme zammı oranında uygulandığından, 7782 sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla yapılan değişiklik gecikme faizini de değiştirmiş olup, 14.11.2023 tarihinden itibaren uygulanacak gecikme faizi oranı %3,5 olmuştur.

Yasal düzenlemelere göre;

• Gecikme faizinin hesabında ay kesirleri dikkate alınmamakta,
• Gecikme faizi aşağıdaki formülle hesaplanmaktadır:

3. Yeni Pişmanlık Zammı Oranı

Vergi Usul Kanunu’nun 371. maddesinde yer alan düzenleme nedeniyle, pişmanlık zammı gecikme zammı oranında uygulandığından, 7782 sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla yapılan değişiklik pişmanlık zammı oranını da değiştirmiş olup, 14.11.2023 tarihinden itibaren uygulanacak pişmanlık zammı oranı %3,5 olmuştur.

Yasal düzenlemelere göre;

• Pişmanlık zammı hesabında ay kesirleri tam ay sayılmakta,
• Pişmanlık zammı aşağıdaki formülle hesaplanmakta,

• İdarece tarh edilen vergilerde ve tahakkuku tahsile bağlı vergilerde pişmanlık hükümleri uygulanmamakta,
• Pişmanlıktan ancak talebin yazılı olması halinde yararlanılabilmekte,
• Pişmanlık hükümlerinin uygulanması, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının kesilmesini engellememektedir.

4. Tecil Faizi Oranı

14.11.2023 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Seri: C, 7 sıra no.lu Tahsilât Genel Tebliğiyle, 6183 sayılı Kanun’un 48. maddesine göre tecil ve taksitlendirilen kamu alacaklarına uygulanan tecil faizi yıllık %36 olarak yeniden belirlenmiştir. Böylece 21.07.2022 tarihinden beri yürürlükte olan yıllık %24 tecil faizi oranı, yıllık %36’ya çıkartılmıştır.

Tebliğle belirlenen yeni tecil faizi oranı, Tebliğin yayımı tarihi olan 14.11.2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Buna göre;

• 14.11.2023 tarihinden itibaren yapılacak başvurulara dayanılarak tecil edilen kamu alacaklarına yıllık %36,
• Bu tarihten önce yapılan müracaatlara dayanılarak tecil edilecek olan amme alacakları ile bu tarihten önce tecil edilmiş ve tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olan amme alacaklarına, tecil şartlarına uygun olarak ödendikleri sürece müracaat tarihlerinden itibaren %24,
• Tebliğin yayımı tarihinden önce tecil talebinde bulunulmuş ve talep kabul edilerek tecil edilmiş amme alacaklarına yönelik tecilin ihlal edilmiş olması ancak, yeni talepler üzerine yeniden tecil yapılması (tecilin geçerli sayılması) halinde, Tebliğin yayımlandığı tarihe kadar eski tecil faizi oranında (%24), bu tarihten sonra ödenmesi gereken taksit tutarlarına ise %36, 

oranında tecil faizi uygulanacaktır.

Tecil faizi uygulamasıyla ilgili ayrıntılı açıklama yapılması gerekli görülmemekle birlikte, aşağıdaki özet bilgilerin hatırlatılmasında yarar görülmüştür:

• Tecil ancak borçlunun yazılı başvurusu üzerine yapılabilmektedir. Borçlarının tecil ve taksitlendirilmesini talep eden borçluların, “Tecil ve Taksitlendirme Talep Formu” ile müracaat etmeleri gerekmektedir.
• Tecil, talep edilmesi halinde alacaklı kamu idaresi veya tahsil dairesi tarafından zorunlu olarak yerine getirilmesi gereken bir işlem değildir. Alacaklı idare, zamanında ödenmeyen kamu alacağı için icra takibine başlama veya icrayı devam ettirme halinde borçlunun çok zor durumda kalacağını öngörür ve takdir ederse, yasal düzenleme çerçevesinde alacağını tecil edebilir ve taksitlendirebilir.
• Tecil ve taksitlendirme talebinde bulunan borçluların “çok zor durumda” olup olmadıklarının tespitinde, likidite oranı kullanılmakta ve bu oran sonucunda tespit edilen çok zor durum derecesine uygun olarak tecil süresi belirlenmektedir. Bilanço esasına göre defter tutan borçluların çok zor durum halinin tespitinde kullanılacak formül aşağıdaki gibidir:

• Likidite oranının 1’den büyük olması durumunda borç tecil edilmemektedir.
• Likidite oranının 1 veya 1’den küçük ve 0,5’den büyük olması durumunda 12 aya kadar tecil yapılabilmektedir.
• Likidite oranının 0,5 veya 0,5’den küçük olması durumunda ise borçlar 24 aya kadar tecil edilebilmektedir.

• Tecil kural olarak teminat gösterilmiş olmak şartıyla yapılabilmektedir. Ancak borçlunun alacaklı tahsil daireleri itibarıyla tecil edilen borçlarının toplamı 50.000 lirayı geçmemesi halinde teminat şartı aranmamaktadır. Bu tutarın üzerindeki borçların tecilinde, gösterilmesi zorunlu teminat tutarı 50.000 lirayı aşan kısmın yarısıdır.
• Herhangi bir haciz uygulaması olmadan tecil edilen borçlar için alınan teminatlar; tecil şartlarına uygun olarak yapılan ödemeler sonucunda kalan tecilli borç tutarının, zorunlu teminat tutarının altına inmesi durumunda yapılan ödemeler nispetinde ve bölünebilir nitelikte olması şartıyla iade edilmektedir.
• Tecil faizi oranı yıllık olarak belirlenmekte, basit faiz usulü kullanılarak başvuru tarihinden ödeme tarihine kadar geçen süre için ödenecek taksit tutarları üzerinden hesaplanmaktadır.
• Tecil faizinin hesaplanmasında kullanılan basit faiz usulü formülü aşağıdaki gibidir:

• Tecil ve taksitlendirme talebinde bulunanların, tecil edilen borçlarını taksit ödeme sürelerinden önce ödemesi mümkündür. Bu durumda, erken ödenen tutara, tecil müracaat tarihinden ödemenin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için tecil faizi hesaplanır.
• Tecil ve taksitlendirilmiş borçlar çeşitli nedenlerde tecil şartlarına uygun olarak ödenemeyebilir. Bu durumda, tecil ihlal edilmiş sayılmaktadır. Tecil şartlarını ihlal edenlerin, tecilin geçerli sayılması için tecile yetkili makamlara yapacakları başvuru üzerine bu makamlarca gerekli değerlendirme yapıldıktan sonra tecilin geçerli sayılmasına karar verilebilir.
• Tecil şartlarının ihlal edilmiş olması, gerekli şartların oluşmuş olması halinde daha önce tecil edilmiş olan alacağın yeniden tecil edilmesine engel değildir.
• Tecil edilen borç tutarının % 10’u ödenmedikçe borçluya, ilgili tahsil dairesine borcu bulunmadığını gösteren yazı verilmemektedir.
• Aşağıdaki vergiler tecil edilmemektedir:
  • Geçici Vergi
  • Özel Tüketim Vergisi
  • Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi
  • Özel İletişim Vergisi – Harçlar.

Katma değer vergisi borçları, 2016/2 sayılı Tahsilat İç Genelgesinde belirlenen koşullar ve sınırlar çerçevesinde tecil edilebilmektedir.

5. Dönemler İtibariyle Gecikme Zammı, Gecikme Faizi ve Pişmanlık Zammı Oranları

6. Dönemler İtibariyle Tecil Faizi Oranları