NFT nedir?

Türkçe karşılığı “değiştirilemez para-çip” olan non-fungible token (NFT) blockchain ağı üzerinde şifrelenmiş, bir eşi daha olmayan token demek. Alışılagelmiş coin ve token kavramından farklı biçimde çalışan NFT; benzersiz, değiştirilemez, orijinalliği ve mülkiyet hakkı mutlak olan bir varlık.

En basit tabirle değiştirilemez ve benzersiz olarak tarif edilebilecek nonfungible tokenler, birbirlerinin yerine geçemeyecek orijinallikte ve farklı değerlerde üretiliyor. NFT genellikle koleksiyon, dijital sahiplik ve mülkiyet hakları alanında tercih edilir. Kripto sanat eserleri, dijital koleksiyon ürünleri ve çevrim içi oyunlarda yer alan eşsiz dijital öğeler gibi şekillerde karşımıza çıkar. Bunlara dijital sertifika da deniyor.

Özellikle sanat eserlerinin telif hakları için NFT kullanımı günbegün artıyor. Çok sayıda dijital sanatçı, müzik grubu ve spor kulübü, daha önce bedava olan dijital ürünleri, bu yolla maddi gelire dönüştürebileceklerini keşfetti.

Kadir Has Üniversitesi Öğretim üyesi İsmail Hakkı Polat, hayatımıza yeni giren NFT sistemini şöyle anlattı:

NFT sisteminin Türkiye’ye çok anlamlı bir çevirisi yok o yüzden bunu mülkiyet sertifikası olarak çevirebiliriz aslında. Bu da aslında bir dijital varlığın dijitalleştirilmiş varlığın orijinal olup olmadığını tarihçesini ve mülkiyet durumunu bir blok zinciri üzerinden değiştirtilemez bir biçimde kayıt altına alınan bir dijital sertifika olarak da bunları tanımlayabiliriz. Dijital dünyada yaratılmış veya fiziksel dünyada var olan bir eser, bin an ya da bir performansın, yaratıcısının kim olduğunu, orijinallik durumunu, öz geçmişindeki önemli olayları ve mülkiyet geçmişini güvenli bir biçimde kayıt altına alınarak saklanan dijital varlıklar diyebiliriz. Bu dijital varlıklar kültür sanat, spor ve oyun gibi sektörlerin fan kitlelerine sunuluyor. Bunların ilk ortaya çıkışı 2017 yılında Etherium Blok zinciri üzerinde tasarlanan Cryptokitties adlı oyun üzerinden ortaya çıktı. Aslıda bu oyun kapsamında sanal kedi karakterleri yaratıp koleksiyon amaçlı değişimi için açık arttırmaya sundular. Bu olay NFT sistemi için bir milat olarak kabul ediliyor.

NFT’yi gündeme getiren gelişmeler

Christie’s adlı müzayede evi, Beeple olarak tanınan Mike Winkelmann’ın NFT olarak üretilen dijital kolajının ‘jpg’ versiyonunu, pek çok tanınmış sanatçının fiziksel eserlerinden daha yüksek bir değere sattı. “Everydays: The First 5,000 Days” adlı eserin 69,4 milyon dolara (yaklaşık 523 milyon Türk lirası) satıldığı ve Beeple’ın”yaşayan en değerli üç sanatçı” arasına girdiği bildirildi.

Christie’s, aynı zamanda ilk kez kripto para birimlerinin açık artırmada bir sanat eseri için ödeme yapmak için kullanıldığını açıkladı.

255 yıllık müzayede evi Christie’s’de çevrimiçi yapılan açık artırmada satılan eser, 2020 Şubat ayında oluşturulmuştu. Müzayededen yapılan açıklamada anlık 22 milyon kişinin canlı takip ettiği açıklandı. Eser için ilk olarak 100 dolar verildi. 69 milyon dolara satılan eser için tekliflerin hızla gelmesinden dolayı süre 2 dakika daha uzatıldı. NFT, sanatçının 13 yıllık sanat yolculuğunda yaptığı çalışmaların bir araya getirilmesiyle oluşturuldu. Geçtiğimiz günlerde Twitter’ın kurucusu Jack Dorsey’in ilk tweeti de NFT olarak 2,5 milyon dolara satılmıştı.