Yaklaşan seçimler Türkiye’de işe alım beklentileri üzerinde belirsizlik yaratıyor

ManpowerGroup İstihdama Genel Bakış Araştırması’na göre, yaklaşan cumhurbaşkanlığı ve meclis seçimleri nedeniyle Türkiye’nin siyasi ve ekonomik yönünün belirsiz olmasından ötürü, işverenler 2023’ün 2. çeyreğinde çalışan sayısını çok fazla artırmaya temkinli yaklaşıyor.
 
ManpowerGroup, 2023 yılının nisan-haziran dönemini kapsayan ikinci çeyreğinde işe alım beklentilerini ölçmek için Türkiye’nin de içerisinde yer aldığı 41 ülkede 38 bin 846 işverenin katılımı ile İstihdama Genel Bakış anketini yaptı. Anket, Türkiye’de 6 Şubat’ta meydana gelen depremlerden önce ve 11 aydır devam eden Ukrayna – Rusya savaşının ortaya çıkardığı koşullar altında yapıldı.
 
Küresel çapta devam eden istikrarsızlık ve ekonomik sıkıntılara rağmen, enflasyon ve enerji fiyatlarının gevşeme işaretleri göstermesi nedeniyle birçok işveren ihtiyatlı da olsa işe alımlar konusunda umutlu. Küresel ölçekte işverenler, 23 puanda kalan mevsimsellikten arındırılmış Net İstihdam Görünümü (NEO) puanına göre 2023’ün 2. çeyreğinde çalışan sayılarını geçen çeyrekle aynı oranda artırmayı planlıyor. İstihdam beklentilerinin geçen çeyrekten bu yana sabit kalması, işverenlerin küresel ekonominin gidişatını görene kadar işe alımları daha fazla artırmak istemediklerini de gösteriyor. Ancak geçen yılın bu dönemine kıyasla küresel istihdam görünümü, yüksek enflasyon, fiyatlar, faiz oranları ve hayat pahalılığı krizinin ardından zayıflayan tüketici talebi nedeniyle yüzde 6 puan azaldı. Diğer yandan Rusya – Ukrayna çatışmasının etkisi de Avrupa’yı ve küresel ekonomiyi etkilemeye devam ediyor. 2023’ün ikinci çeyreği için en güçlü işe alım beklentisine sahip ülkeler Orta Amerika ülkeleri Panama (41), Kosta Rika (38) ve Guatemala (38) oldu. EMEA bölgesinde ise işe alım beklentileri sabit kalmakla birlikte en düşük seviyede seyrediyor (18 puan, 2023’ün ilk çeyreğinden bu yana 0 puanlık değişim).
 
Türkiye’deki depremlerden önce yapılan araştırmaya göre, ülkemizdeki işverenler 2023’ün ikinci çeyreğinde yüzde 21 puanlık Net İstihdam Görünümü (NEO) ile aktif bir işe alım ortamı bekliyor. İşletmeler NEO’nun geçen çeyreğe kıyasla yüzde 7 puan kötüleşmesini, ancak geçen yılın bu dönemine göre yüzde 2 puan güçlenmesini bekliyor. Türkiye bu puan ile istihdam görünümünde bölge ortalamasının 3 puan üzerinde, sıralamanın üst yarısında yer alıyor. Yüksek enflasyonun devam ettiği Türkiye’de yaklaşan cumhurbaşkanlığı ve meclis seçimleri de belirsizlik faktörü. Türkiye’deki seçimler nedeniyle oluşuna siyasi ve ekonomik belirsizlik göz önünde bulundurulduğunda, işverenler 2023’ün 2. çeyreğinde çalışan sayılarını daha fazla artırma konusunda temkinli bir tutum sergiliyor.
 
“Deprem sonrası başlatılan istihdam seferberliğine büyük katkı sağlıyoruz”
Rapordaki sonuçlardan da yola çıkarak Türkiye’deki istihdam ortamını değerlendiren ManpowerGroup Türkiye Genel Müdürü Feyza Narlı, “Bu araştırmamızı 6 Şubat’ta meydana gelen ve ülkemizde milyonlarca insanı derinden etkileyen deprem felaketinden önce gerçekleştirdik. Dolayısıyla anket sonuçları da özellikle o dönemde erken seçim ihtimalinin yarattığı belirsizlikten etkilendi. Şimdi ise önümüzde net bir seçim takvimi olmasına rağmen, ekonominin tüm alanlarını olduğu gibi istihdamı da etkileyen bir deprem felaketi yaşadık. Bu deprem çok yıkıcı bir etki yaratmış olsa da bölgedeki büyük sanayi tesislerinin çok fazla etkilenmemiş olması istihdam üzerinde nispeten olumlu bir etki yaratacaktır. Öte yandan sektör farkı gözetmeksizin dayanışma ruhu da devam ediyor. Bu dayanışma kapsamında başlatılan istihdam seferberliğinin oluşan açığı kapatmasını bekliyoruz. ManpowerGroup olarak biz de bilgi birikimimiz ve tecrübemizle bu seferberliğe önemli katkı sağlıyoruz. Deprem bölgelerindeki vatandaşlarımızın uzun vadeli istihdam ihtiyaçlarına katkı sağlamak için tüm paydaşlarımızla iletişim halindeyiz.  Web sitemizde özel bir başvuru duyurusu açtık ve iş arayan depremzedelere destek olmak için buradaki başvurulara öncelik veriyoruz. Amacımız depremzedelerin mağduriyetlerini en aza indirmek ve onlara bir an önce uzun vadeli istihdam olanağı sağlamak.” dedi.
 
En iddialı sektör taşımacılık, lojistik ve otomotiv
Ankette yer verilen Türkiye’deki 9 sektörün tamamında işverenler önümüzdeki çeyrekte çalışan sayılarını artırmayı planlıyor. Türkiye’deki en iddialı sektör 36 NEO ile taşımacılık, lojistik ve otomotiv olurken sektördeki beklentiler geçen çeyrekten bu yana yüzde 7 puan azalsa da 2022’nin 2. çeyreğine göre değişmedi. Bir yıl öncesine göre işe alım beklentilerinin en fazla arttığı sektör ise yüzde 22 puanlık değişimle İletişim Hizmetleri oldu. Türkiye, geçen yılın aynı çeyreğinden bu yana 41 ülkenin ortalama artışını 28 puan geride bırakarak İletişim Hizmetleri sektörünün yıllık artışında dünya genelinde sekizinci sırada yer alıyor. Sektörlerin NEO puanları şu şekilde oluştu:  

• Taşımacılık, Lojistik ve Otomotiv (36)
• Tüketim Malları ve Hizmetleri (31)
• Sağlık ve Yaşam Bilimleri (29)
• İletişim Hizmetleri (28)
• Finans ve Gayrimenkul (21)
• Bilgi Teknolojileri (21)
• Endüstriyel Ürünler ve Malzemeler (12)
• Enerji ve Kamu Hizmetleri (5)
• Diğer/Yukarıdakilerin Hiçbiri (21)

Depremlerden önce işe alım beklentilerinde Güneydoğu Anadolu Bölgesi ilk sıradaydı
Türkiye’nin yedi bölgesinin tamamındaki işverenler 2023’ün 2. çeyreğinde çalışan sayılarını artırmayı öngörüyor. Türkiye’deki en iddialı bölge 38 NEO puanı ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi oldu. Bölgedeki beklentiler 2023’ün ilk çeyreğinden bu yana yüzde 13 puan azalmış olsa da 2022’nin 2. çeyreğine göre yüzde 24 puan arttı. Ayrıca bu bölge, Türkiye’deki tüm bölgeler arasında geçen yıldan bu yana en büyük artışı kaydeden bölge oldu. Bu sonuç depremlerden önce bölgede var olan olumlu istihdam ortamını yansıtması açısından önem taşıyor. Bölgelerin NEO puanları şu şekilde:

• Güneydoğu Anadolu (38)
• Doğu Anadolu (25)
• Marmara (24)
• Karadeniz (22)
• Akdeniz (22)
• İç Anadolu (16)
• Ege (13)

Büyük işletmelerin işe alım beklentileri son iki yılın en düşük seviyesinde
250+ çalışanı olan büyük işletmelerdeki işverenler, 23 NEO puanı ile en iyimser olan işverenler olsa da bu çeyrek son iki yılın en düşük puanının görüldüğü çeyrek oldu. Beklentilerdeki en büyük yıllık artış ise 2022’nin 2. çeyreğinden bu yana yüzde 12 puanlık artışla 10’dan az çalışanı olan mikro işletmelerde kaydedildi. Türkiye, geçen yılın aynı çeyreğinden bu yana 41 ülkenin ortalama artışını 11 puan geride bırakarak mikro işletmelerin yıllık artışında küresel olarak dokuzuncu sırada yer alıyor. Organizasyon büyüklüklerine göre NEO puanları:
10’dan az (14)
10 – 49 (19)
50 – 249 (20)
250+ (23)