Ekran kullanım süresinin uzaması gelişimsel açıdan zararlı

Ara tatilin ilk haftası tamamlandı. İkinci haftanın ardından öğrenciler okula dönecekler. Uzman Psikolojik Danışman, İstinye Üniversitesi (İSÜ) Öğr. Gör. Beyza Çabuk, tatilde çocuklarıyla nasıl vakit geçirecekleri konusunda karasız olan ebeveynlere önerilerde bulundu. Ebeveynlerin çocuklarına rol model olması gerektiğinin altını çizen Çabuk, “Çocuğunun ekran kullanımını sınırlamak isteyen bir ebeveynin kendisinin ekranla geçirdiği vakti gözden geçirmesi gerekir” dedi.

27.01.2023 

Geçtiğimiz hafta karne alarak ara tatile başlayan öğrenciler, 15 tatilin ilk haftasını tamamladı. İlk haftayı tatil yaparak ve dinlenerek geçiren öğrenciler, tatilin ikinci haftasında okula hazırlık için de çalışmalarına başlıyor. Uzman Psikolojik Danışman, İstinye Üniversitesi (İSÜ) Öğr. Gör. Beyza Çabuk, ara tatilde çocuklarıyla nasıl vakit geçirmeleri gerektiği konusunda ebeveynlere önerilerde bulunurken, tatil sonrası okula dönüşle ilgili de tavsiye verdi.

“Çocuklara alternatifler sunmak zorundayız”

Çabuk, ara tatilde çocukların dikkat bozukluğu yaşamaması için ebeveynlere şu önerileri sıraladı:

“Tatil ebeveyn ve çocuklar için bazen keyifli bazen de zor bir süreç oluyor. Süreci zorlaştıran unsurlardan biri, okul dışında bir günün nasıl geçirileceğinin belirsizliği. Zira çocuklar, okul sürecinde belli bir rutinin içindeler. Tatil, bu rutinin değişmesi demek. Öncelikli ihtiyaç, belirsizlik barındıran bu süreci şekillendirmek. Var olan durum ve koşulları göz önünde bulundurarak çocuklarla beraber her gün için esnek bir program yapılması belirsizlikleri ortadan kaldırır. Bu süreci sağlıklı geçirmek için esnek bir programa tabi olmak, çocuk ve ebeveynler için daha güvenli ve sınırları belli bir alan sağlar. Aksi halde, en çok zorlanılan konulardan biri de ekran kullanımı olacaktır. Çocuğun her sıkıldığında tablet veya telefonla vakit geçirmek istemesi muhtemel. Ekran kullanım süresinin uzaması ise, gelişimsel açıdan zararlı olmaktadır. Bu nedenle, çocuklara alternatifler sunmak zorundayız.”

“Tatil başka bir eyleme geçiş olmalı”

Ara tatilin nasıl verimli geçirilebileceğiyle ilgili de konuşan Çabuk, “Öncelikle ‘Çocuklar neye ihtiyaç duyuyor?’ sorusunun cevabını anlamalıyız. Doyurulmayan ihtiyaçlar memnuniyetsizliği artırır. Karşılanabilen ihtiyaçlar ise geçirdiğimiz süreyi keyifli kılar. Çocukların en önemli ihtiyaçlarından biri oyun oynamak ve ebeveyniyle keyifli vakit geçirmektir. Fiziksel ve duygusal açıdan ihtiyaçların karşılandığı bir tatil çocuk için verimli olacaktır,” dedi. Ara tatilde, çocukların ödev yapma konusundaki yol haritası ilgili de konuşan Çabuk, sözlerine şöyle devam etti:
 “Son zamanlarda tatilde çocuklara ödev verilmemesine yönelik haklı uyarılar yapılıyor. Ödev yetiştirme telaşından çocuklar ve ebeveynler tatilin tadını çıkaramıyor. Oysa, bütün bir dönemi ödevle geçiren bir çocuk için ‘tatil’, başka bir eyleme geçiş olmalı. Nasıl ki yetişkinler uzun süre aynı işi yaptıklarında tükenmişlik yaşıyorlarsa ve bir süre izin alarak uzaklaşma ihtiyacı duyuyorlarsa, çocuklar da aynı duyguları hissedebilirler. Bazen tazelenmek için uzaklaşmak gerekir. Tatil bu ihtiyacı karşılarsa, okula ve ödevlere dönüş daha kolay olabilir.”

“Çocuklarla dışarıda vakit geçirmek daha öğretici ve kolay”

Tatilde nasıl vakit geçirilebileceği konusunda ise Uzman Psikolojik Danışman Çabuk, şunları söyledi:

“Evde ebeveynlerin en önemli görevi rol model olmaktır. Yaşam boyu öğrenmeyi önemseyen bir ebeveynin yaşamı da çocuk için bir örnek olacaktır. Çok sık nasihat vermek, yaptırım uygulamak çocuğu zorlayabilir. Kolaylaştırmak ve sevdirmek önceliğimiz olmalıdır. Özellikle yetişkinin kendi yapmadığı eylemleri çocuğa yaptırmaya çalışması tutarlı değildir. Örneğin, çocuğunun ekran kullanımını sınırlamak isteyen bir ebeveynin kendisinin de ekranla geçirdiği vakti gözden geçirmesi gerekir. Çocuklarla dışarıda vakit geçirmek daha öğretici ve kolay oluyor. Böylelikle, ekran kullanımı da azalıyor. Bir gün müze gezisi, bir gün orman keşfi, başka bir gün ise sinema programı yapılabilir. Evde kalmaya ihtiyaç duyulduğunda, program değiştirilebilir esneklikte olmalı.”

Ara tatilden okula dönüş

Tatilin ilk haftası tamamlandı. Bir hafta sonra tatil sona erecek ve bahar dönemi başlayacak. Ara tatilden sonra çocukların okula nasıl hazırlanacağına da değinen Çabuk, “Okul, rutini ve programı olan bir süreç. Tatil süreci içinde çocuğun esnek bir rutin ve programa tabi olması, bu programa ebeveynle iş birliği içinde karar verilmesi, okula dönüşü kolaylaştıracaktır. Elbette, çocuklar için ev konfor alanıdır ve okula dönmek zor gelebilir. Okul ortamında arkadaşları ve öğretmenleri ile güvenli ilişkiler kurabilen bir çocuk okula başladığında kısa sürede uyum sağlaması muhtemeldir” dedi.