Merkez Bankası: Enflasyondaki gerilemeye en büyük katkı gıdadan!

Yıllık enflasyonun 20 puandan fazla düştüğü Aralık ayı enflasyonunu değerlendiren Merkez Bankası raporunda, “Yıllık tüketici enflasyonundaki düşüşe en belirgin katkı, baz etkisi nedeniyle temel mal ve gıda gruplarından gelmiştir. Gıda grubunda fiyatlar son yıllardaki tarihsel Aralık ayı ortalamasına yakın bir düzeyde artış kaydederken, yıllık enflasyon alt gruplar genelinde düşmüştür” denildi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), TÜİK’in belirlemelerine göre, tüketici fiyatlarının yüzde 1,8 arttığı, yıllık enflasyonun 20,12 puan düşerek yılı yüzde 64,27 seviyesinde tamamladığı Aralık ayı enflasyon verilerine ilişkin Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu açıkladı.

TÜFE ve Alt Kalemler (% Değişim)

Enflasyondaki düşüşe en büyük katkı, temel mal ve gıda gruplarından

Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda belirgin bir düşüş kaydederken, hizmet grubundaki gerilemenin görece sınırlı kaldığına dikkat çekilen raporda, şöyle denildi:

“Yıllık tüketici enflasyonundaki düşüşe en belirgin katkı baz etkisi nedeniyle temel mal ve gıda gruplarından gelmiştir. Temel mal grubunda aralık ayında ÖTV matrah düzenlemesinin etkisiyle otomobil fiyatları gerilerken ilaç fiyatlarındaki referans kur ayarlaması ve beyaz eşya ile mobilya fiyatlarında devam eden artış eğilimi daha olumlu bir görünümü sınırlamıştır. Gıda grubunda fiyatlar son yıllardaki tarihsel aralık ayı ortalamasına yakın bir düzeyde artış kaydederken, yıllık enflasyon alt gruplar genelinde düşmüştür. Bu dönemde enerji fiyatları akaryakıt ürünleri öncülüğünde gerilemiştir. Enerji fiyatlarındaki düşüşün etkisi üretici fiyatları üzerinde de hissedilmiştir. Üretici fiyatları aralık ayında uluslararası enerji fiyatlardaki olumlu gelişmeler ve Türk lirasındaki istikrarlı seyir neticesinde, petrol ve ürünleri ile elektrik ve doğal gaz fiyatlarındaki gelişmelerle gerileme kaydetmiştir. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış verilerle aylık değişim B göstergesinde yavaşlarken C göstergesinde artmış, göstergelerin yıllık enflasyonları sırasıyla 18,50 ve 16,98 puan gerilemiştir.

Alt grupların enflasyona katkıları

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bu dönemde alt grupların tamamında düşüş yaşanmıştır. Bir önceki aya göre temel mallar, gıda ve alkolsüz içecekler, enerji, hizmet ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 6,96; 6,04; 3,52; 2,48 ve 1,12 puan azalmıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, aylık artışlar önceki aya kıyasla C endeksinde yükselmiş, B endeksinde ise bir miktar yavaşlamıştır. Fiyat artışları B endeksini oluşturan gruplardan temel mallarda yükselirken, işlenmiş gıda ve hizmet gruplarında zayıflamıştır.

Hizmet fiyatları aralık ayında yüzde 1,85 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 5,23 puan gerileyerek yüzde 55,49 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde yıllık enflasyon lokanta-otel, ulaştırma ve diğer hizmetlerde belirgin bir düşüş kaydederken, kira ve haberleşme alt gruplarında yükselmiştir. Yemek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel grubunda fiyatlar aralık ayında yüzde 2,61 oranında artmıştır.

Akaryakıt fiyatlarında indirim, ulaştırmada fiyatları düşürdü

Ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar yüzde 0,52 oranında gerilemiş, bu gelişmede akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün olumlu etkilerinin de izlendiği şehirlerarası otobüs ücretleri belirleyici olmuştur. Diğer hizmetler alt grubunda fiyatlar aylık bazda yüzde 1,65 oranında yükselmiş, bu gelişmede bakım-onarım, sağlık ve eğlence-kültür hizmetlerinin etkisi hissedilmiştir. Haberleşme hizmetleri aylık fiyat artışı yüzde 0,96 ile son aylara kıyasla yavaşlarken, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 30,13 seviyesine yükselmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre, kira alt grubunda aylık artış bir önceki aya göre yatay seyretmiştir.

Temel mal grubunda yıllık enflasyon daha güçlü baz etkisiyle 27,15 puan düşmüş ve 2022 yılı sonunda yüzde 48,96 olmuştur. Yıllık enflasyon, dayanıklı mallarda daha belirgin olmak üzere, tüm alt gruplarda gerilemiştir. Dayanıklı mal fiyatları (altın hariç) aralık ayında yüzde 1,88 oranında yükselirken, beyaz eşya ile birlikte mobilya kalemleri fiyat artışlarıyla öne çıkmıştır. Matrah düzenlemesinin yansımasıyla otomobil fiyatları yüzde 1,71 oranında gerileyerek alt grup aylık fiyat artışını sınırlamıştır. Bu gelişmelerle, dayanıklı mal alt grubunda yıllık enflasyon 41,37 puan gerilemiş ve yüzde 48,13 olmuştur. Diğer temel mallarda fiyatlar yüzde 3,56 ile son aylara kıyasla nispeten yüksek bir oranda artmıştır. Referans euro kur değerinin güncellenmesiyle fiyatı yüzde 18,26 oranında artan ilaçlar, diğer temel mal fiyatlarını sürükleyen kalem olmuştur. Bu dönemde, giyim ve ayakkabı alt grubunda fiyatlar yüzde 1,46 oranında düşmüş ve yıllık enflasyon 11,21 puan azalışla yüzde 25,01 seviyesine gerilemiştir.

Enerji enflasyonu 23,57, gıda enflasyonu 24,68 puan azaldı

Enerji fiyatları aralık ayında yüzde 2,12 oranında düşmüş, grup yıllık enflasyonu 23,57 puan azalarak yüzde 94,43 seviyesine gerilemiştir. Bu gelişmede, uluslararası ham petrol fiyatlarındaki geri çekilmeyi takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen düşüşün (yüzde 10,45) etkisi hissedilmiştir. Diğer taraftan, şebeke suyu fiyatları bu dönemde yüzde 10,42 oranında yükselmiştir.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon aralık ayında 24,68 puan azalarak yüzde 77,87 olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 23,99 puan düşerek yüzde 73,25, işlenmiş gıdada ise 25,35 puan azalışla yüzde 82,00 olarak gerçekleşmiştir. İşlenmemiş gıda grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler bu dönemde sebze grubunda daha belirgin olmak üzere taze meyve ve sebze fiyatlarında gerilemeye işaret etmiştir. Diğer işlenmemiş gıda grubunda kırmızı et, pirinç ve patates fiyatları artışlarıyla öne çıkan kalemler olmuştur. İşlenmiş gıdada aylık fiyat artışı önceki aylara kıyasla yavaşlayarak yüzde 2,23 olarak gerçekleşmiş, bu artışta ekmek-tahıllar, katı-sıvı yağlar ve konserve sebze ürünlerinin etkisi öne çıkmıştır.

Yİ-ÜFE ve Alt Kalemler (% Değişim)

Üretici fiyatları, enerji fiyatları ve döviz kurunun etkisiyle geriledi

Yurt içi üretici fiyatları aralık ayında yüzde 0,24 oranında gerilemiş, yıllık enflasyon baz etkisiyle 38,30 puan azalarak yüzde 97,72 olmuştur. Bu gelişmede, uluslararası enerji emtia fiyatlarındaki gerileme ve döviz kurundaki ılımlı seyir etkili olmuştur. Nitekim bu dönemde üretici tarafında enerji fiyatları yüzde 10,63 ile kayda değer bir düşüş sergilemiştir. Ana sanayi gruplarına göre bakıldığında, yıllık enflasyon enerjide daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda azalış göstermiştir. Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde, bu dönemde rafine edilmiş petrol ürünleri ile elektrik ve doğal gaz imalatı fiyatları önemli ölçüde gerilemiştir. Diğer sektörlerde fiyat artışları devam ederken, temel eczacılık ürünleri, su ve suyun arıtılması ve dağıtılması, içecekler, deri ve ilgili ürünler ile ev aletleriyle bağlantılı olan elektrikli teçhizat kalemleri öne çıkmıştır.”