ENVER ERKAN, TERA YATIRIM BAŞEKONOMİSTİ >> Fiyatları, enflasyon görünümünü ve politika tahminlerini etkileyen veya rehberlik oluşturan Ekim TÜFE verileri, Kasım FOMC toplantısı, küresel talebin ve fiyatların durumunu şekillendirecek Çin’de Covid tedbirleri veya Avrupa’daki hava sıcaklığı değişkenleri politika karışımını da çok fazla değişkene bağlı kılıyor. Bu nedenle Fed’in son yumuşayan enflasyon değerlendirerek “pivot” konuşmasına hız vermesi ihtimalini pek çelişkili bir zemine oturuyor. Esnek talebi gösteren veriler elde ediyoruz ve bu önden yüklemeli talep ve borçlanarak tüketim yapma alışkanlığı gelecek dönem aktivite beklentileri açısından pek olumlu sayılmaz. ABD ekonomisinin aşırı ısındığı ve Fed’in enflasyonun talep bileşenini soğutmak için daha fazla çaba sarf etmesi gerektiği konusunda da, çok fazla ayarın aktivite bacağını sert durdurması riski var. 2023’e dair küresel durgunluk beklentileri oldukça yoğun, ABD bu denklemin “daha ılımlı” tarafındadır. Önden aşırı yüklemenin olası zarar etkisi Fed’i Aralık ayında vites düşürmeye yöneltirken, enflasyona karşı “talep soğutması” çalışmaları “tavan politika faizi” beklentisinin aşağı çekilmemesine neden oluyor.
Nihayetinde, inişin sert mi yoksa yumuşak mı olacağı, Fed’in verileri nasıl yorumlayacağına bağlı. Fed yetkilileri, son dönemdeki güçlü talep göstergelerini faiz oranlarının yeterince kısıtlayıcı olmadığını gösterecek şekilde yorumlarsa, yürüyüş döngüsünün daha uzun sürecek olduğunu sonucuna varacağız. FOMC tutanakları muhtemelen komitedeki pek çok kişinin piyasanın enflasyonun düştüğü değerlendirmesini paylaşmadığını, bunun yerine enflasyonun soğuduğuna dair önemli bir işaret görmediğini ortaya çıkaracak.
LEI difüzyon indeksi güçlü bir durgunluk sinyali göstermeye devam ediyor… Kaynak: The Conference Board, NBER Business Cycle Dating Committee
Enflasyon görünümü açısından; Fed politika yapıcıları, TÜFE ve PCE verilerinin beklenenden yüksek gelmesi nedeniyle Eylül toplantısından bu yana enflasyon tahminlerini yükselttiler. Fed üyeleri ayrıca çıktı açığının 2025 sonrasına kadar kapanmayacağını ve bunun da tüm tahmin ufku boyunca daha yüksek enflasyon anlamına geleceğini tahmin ediyor. “Bazı” politika yapıcılar, ücret artışının zirve yaptığına ve işgücü piyasasının yumuşamaya başladığına dair kanıtlara atıfta bulunabilir. Diğerleri, işgücü piyasasının hala çok sıkı olduğunu söylemiş olabilir. Muhtemelen tartışmaya hakim olan iki konu, daha kademeli oran artışlarının esası ve hangi oran seviyelerinin kısıtlayıcı bölge oluşturduğudur. Para politikası gecikmeli çalıştığı için sürekli olarak 75 baz puanlık artışlarla faiz artırmanın uygun olmadığı ve çok hızlı bir artışın finansal kazaları tetikleyebileceği konusunda genel bir mutabakat olabilir.
Oranların zaten kısıtlayıcı bölgede olup olmadığı konusunda muhtemelen daha az anlaşma olacaktır. Bazı FOMC üyeleri, konut sektöründeki keskin ayarlamayı ve uluslararası geri tepme etkilerini gerekçe göstererek böyle düşünüyor. Dirençli hanehalkı harcamalarından ve yüksek enflasyon beklentilerinden bahseden diğerleri ise bunu yapmıyor.
Komitede bölünmelerin arttığına dair işaretler olabilir. Gelecek yılki faiz patikasını oldukça belirsiz kılan şey, FOMC’de – en güvercin komite üyelerinden Fed Başkan Yardımcısı Lael Brainard liderliğindeki – Fed’in aşırı sıkılaştırma risklerinden ziyade tersinden daha fazla endişe duyan küçük ama büyüyen bir fraksiyonun olması. Bu grup hala enflasyonun büyük ölçüde geçici olduğuna inanıyor ve istihdam görünümünden daha çok endişe duyuyor. Powell’ın dahil olduğu diğer grup, enflasyonun daha kalıcı olduğuna ve Fed’in oranlar konusunda kat etmesi gereken daha çok yol olduğuna inanıyor. Görüldüğü üzere Fed başkanı ve başkan yardımcısının da görüşleri farklılık gösteriyor. Ekonomik koşullar kötüleştikçe bu farklılık giderek daha fazla gündeme gelebilir. Bu grupların tutanaklardaki yorumları, gelecek yıl bir Fed pivotu beklentisini asıl etkileyecek olgu. Aşırı sıkılaştırma tartışması işsizlik oranı %3,7 ve enflasyon %7,7 iken -Fed’in hedefinden uzak- politika yapıcıların ekonomik sıkıntılar karşısında faiz artırımlarına devam etme konusundaki kararlılığı hakkında soru işaretleri yaratıyor.
Bu yıl şimdiye kadar, FOMC komitesi üyeleri, para politikasını belirlemede dikkate değer bir şekilde birleşti. Kasım tutanakları, Fed’in faiz artırımlarını yavaşlatması gerektiği konusunda politika yapıcılar arasında bir fikir birliğini ortaya çıkaracak, ancak son nokta üzerinde daha az anlaşma olacak. Güvercinler, Fed’in -piyasalardaki hakim görüşü tekrarlayarak- aşırı sıkılaştırma riskinden endişe duyuyor ve tutanaklar bu görüşün ne kadar yaygın olduğunu ortaya koyacak. Bu, ekonomik koşullar kötüleştiğinde Fed’in ne kadar hızlı döneceğine dair bir ipucu sağlayabilir. Kasım ayındaki toplantıdaki “birkaç” katılımcı muhtemelen Eylül ayında toplandıklarından daha yüksek bir nihai oran, muhtemelen yaklaşık %5, öngördüler.
Sonuç olarak, Kasım toplantısında güvercinler ve şahinler arasında bir uzlaşma görüldü — aşırı sıkılaştırma riskinden daha fazla endişe duyanlar, politika beyanına “kümülatif sıkılaştırma” dilinin dahil edilmesi için baskı yaparken, Powell daha yüksek bir son noktanın sinyalini vermişti.
sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.