TCMB: Faizlerin değişmediği ortamda makroihtiyati tedbirler vurgusu

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, lirada son dönemde meydana gelen hızlı değer kaybına rağmen beşinci ayda da faiz oranlarını değiştirmemiştir. Başkan Sn. Şahap Kavcıoğlu yönetiminin destekleyici para politikası duruşu ve ekonomik değerlendirmeleri değişmezken, Para Politikası Kurulu gösterge bir haftalık repo faizini tüm ekonomistlerin tahminleri paralelinde %14 seviyesinde tuttu.

Türk lirasının enflasyon hesaba katılarak düzeltilmiş faiz oranlarının son derece negatif olması, küresel emtia fiyatlarındaki ralli ve gelişmiş ülkelerin artan faizleri gibi dış etkenlere karşı da iç tamponların zayıf kalmasına neden olarak değer kaybının artmasına neden olmaktadır. Bu şartlar altında, Merkez bankasının uluslararası rezervler tarafında sürekli gerileyen kompozisyon aynı zamanda artan cari açığın finansmanının da ideal olmayan koşullarla sağlanmasını beraberinde getirmektedir. Lira, dolar karşısında yaklaşık %19’luk bir kayıpla 2022’de gelişmekte olan piyasalarda şimdiye kadarki en kötü performansı sergiliyor.

Nisan ayındaki son faiz toplantısından bu yana liranın değer kaybı hızlandı… Kaynak: Bloomberg

Fed, Avrupa Merkez Bankası, İngiltere gibi büyük merkez bankaları, ülkeler arası katsayı ve dinamikler farklı olmakla beraber, para politikalarını sıkılaştırıyorlar. Merkez bankasının sıkılaşan küresel finansal koşullara ve daha yüksek faiz oranları ortamına adaptasyonu konusunda, tespit ve yöntemlerin değiştirilmediği görülüyor. Merkez bankası destekleyici para politikası duruşunu yinelerken, küresel görünüme ilişkin olarak da daha iyimser bir bakış açışı geliştirmiş durumda. Bu konuda, Sn. Kavcıoğlu geçtiğimiz aylardaki açıklamalarında Türkiye’nin diğer merkez bankaları böyle yapıyor diye faizleri artırmaya ihtiyacı olmadığının sinyalini vermişti.

Cumhurbaşkanı Sn. Recep Tayyip Erdoğan’ın görüşleri doğrultusunda, büyümeyi artırmak için düşük faizli politikaların adaptasyonu şu anda ekonomi aktörleri tarafından uygulamada ve bunun kur/enflasyon sarmalı etkisinden korunmak için yan araçlar geliştirilmektedir. Bu nedenle, TCMB bir süredir faiz artırmak yerine yan önlemlere, likidite adımlarına yönelmiş; hükümet de mudileri lira zayıflığından korumak için bazı banka hesaplarına devlet garantileri getirilmesi gibi önlemleri devreye almıştır. Kur korumalı banka hesapları belli bir dönem istikrar sağlasa da, mevduat faiz oranları Nisan ayı itibariyle %70 olan enflasyonun çok altında kalıyor. Döviz korumalı hesaplara girişler son haftalarda yavaşladı ve Merkez bankasının rezervleri de bu dönemde keskin bir şekilde düştü. Söz konusu durum, liranın geleceğe ilişkin beklentilerini aşırı gevşek bir para politikası nezdinde de enflasyonun düzelmesine yardımcı olacak bir düzleme oturtmuyor. Enflasyon yükseldikçe hanehalklarının alım gücü de zayıflıyor ve ekonomiyi iç talep yönünde de sıkıştıran bir düzleme ve büyüme dinamiklerinde bozulmaya neden oluyor.

Jeopolitik durum ekseninde oluşabilecek piyasa rahatsızlığı ve küresel fiyatlarda belirsizlik, arz güvensizliği gibi faktörler aracılığıyla yaşanabilecek etkenler Türk finansal varlıkları ve makro parametreleri açısından da risk teşkil etmektedir. Türkiye’nin NATO müttefikleriyle hali hazırdaki görüş ayrılıkları dış ilişkiler açısından, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra emtia fiyatlarındaki yükseliş de cari açığın derinleşmesi ve döviz talebini artırması üzerinden değerlendirilmelidir.

Politika önlemlerinin liraizasyon kapsamında enstrümanlarla değerlendirileceği anlaşılıyor. Bu noktada likidite araçlarına ilişkin veya yatırım, tasarruf, ticari ve finansal borçlanma liraizasyonu ve araçları adına gerekli görülen durumlarda yan tedbir ve araçların uygulanacağını görmekteyiz. Öngörülen enflasyondaki düşüş sürecine ilişkin ciddi belirsizlikler ve olumsuz etkiler olabilir. Bu bağlamda, para politikasının temel aracı olan politika faizi dışındaki tedbirlerin döviz kuru ve döviz talebi üzerindeki etkileri önemlidir ancak KKM’de görüldüğü gibi bu tür tedbirler belirli bir süre için etkilidir. Faiz ve enflasyon arasındaki fark, enflasyona endeksli ürünlerin önlem setine dahil edilme olasılığını artırmaktadır.