Mart ticaret açığı 8,17 milyar dolar

ENVER ERKAN, TERA YATIRIM BAŞEKONOMİSTİ >> TÜİK’in Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturarak açıkladığı Mart ayı GTS (Genel ticaret sistemi) dış ticaret verilerine göre; Türkiye’nin ihracatı 2022 yılının Mart ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %19,8 artarak 22,71 milyar USD olurken, aynı dönemde ithalat %30,7 artarak 30,88 milyar USD olarak gerçekleşmiştir. Böylece dış ticaret açığı, Mart 2021 – Mart 2022 dönemleri arasında %75,1 artmış ve 8,17 milyar USD olmuştur. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise söz konusu dönemde %80,2’den %73,5’e gerilemiştir.

Mart ayı içerisinde en çok ihracat yaptığımız ülke Almanya olurken, onu ABD, İtalya ve İngiltere takip etmektedir. Avrupa Birliği’ni oluşturan 27 ülkeye ihracat %27,4 artarak 10,01 milyar USD olurken, AB’nin toplam ihracatımız içindeki payının %41,4’ten %44,1’e yükseldiği görülmektedir. İthalat kalemlerinde; Mart 2022’de ilk sırayı Rusya alırken, onu Çin, Almanya ve ABD izlemiştir. Mart ayında ara malların (hammadde) toplam ithalat içindeki payı artarken, sermaye ve tüketim mallarının payı azalmıştır. Yüksek teknolojili ürünlerin ihracatının toplam ihracatımız içindeki payı %3 olurken, aynı grubun ithalatının toplam ithalatımız içerisindeki payı ise %10,4 olmuştur.

ÖTS’ye (Özel ticaret sistemi) göre, Türkiye’nin ihracatı 2022 yılının Mart ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %18,6 artarak 21,32 milyar USD olurken, aynı dönemde ithalat %30,4 artarak 29,67 milyar USD olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise söz konusu dönemde %71,8 olmuştur.

İhracat, ithalat ve dış ticaret dengesi, Mart 2022… Kaynak: TÜİK, Ticaret Bakanlığı, Bloomberg

Döviz kurundaki artış, küresel arz sıkıntısı, chip krizi ve tedarik sıkıntıları dış ticaretin hacimsel performansında hala belirleyici olmaya devam ediyor ve bu kapsamda sanayi tarafında, özellikle otomotiv gibi dayanıklı mal grubunda ihracatı yavaşlatıcı etki yapıyor. Petrol ve doğalgaz fiyatları ve Mart ayı olmasına rağmen kış koşullarının zorlu olmasından kaynaklı yüksek tüketim etkisi de halen enerji ithalatında önemli bir artış yaşanmasına neden oluyor, ki mevsimsel talep etkisi elemine edilse bile enerji kaleminde Rusya krizi sonrasında yaşanan sıçrama bu kalemin ithalat etkisini çok daha belirleyici yapmıştır. Enerji ithalatı Mart ayında geçen yılın aynı ayına göre %154,6 artarak 8,4 milyar dolar oldu.

Rusya ve Ukrayna dış ticaretimiz açısından önemli partnerler ve talep olgusunu da direkt ve endirekt olarak etkileyecek savaş dinamikleri ilerleyen dönemlerde ihracat performansını düşürücü, ithalat harcamalarını ise artırıcı etki yapabilir. En belirleyici etkileri ithalat kalemlerinde başta petrol ve doğalgaz olmak üzere emtia fiyatlarındaki artış ekseninde yaşayacağız. Söz konusu ortamda, dünyada devam eden talep ve arz koşulları petrol ve doğalgaz nezdinde ekstra etkilerle karşılaşmaktadır. Mevsimsel talep ve inelastik tüketim profilimiz enerji fiyatlarından etkilenecek bir ithalat ve artacak dış ticaret açığı olarak karşımıza çıkacaktır. Savaşla alakalı belirsizlik, emtia grubundaki artışın sadece enerji ile sınırlı kalmayarak hammadde, gıda, tahıl ithalatı üzerindeki etkileri ve döviz kurları nezdindeki ithalat faturası katmanlanması halen olumsuzluk ve riskler teşkil ediyor. Söz konusu fiyat etkileri ve kurlardaki durum enflasyon profilini de etkilemekte ve %115’lik ÜFE nezdinde TÜFE üzerindeki ekstra riskleri körüklemektedir.

İhracat ve ithalat gelişim hızı, Mart 2022… Kaynak: TÜİK, Ticaret Bakanlığı…