Fed: Bilançonun ayda 95 milyar dolar daralması planlanıyor…

ENVER ERKAN, TERA YATIRIM BAŞEKONOMİSTİ >> Fed, son toplantısında 25 baz puan artırarak, 2018’den bu yana ilk kez faiz oranlarını artırarak fon hedef aralığını %0,25-0,50’ye çıkarmış ve 2022’de altı faiz artırımı daha sinyali vermişti. Fed Mart toplantısının tutanakları, “birçok” yetkilinin, yaptıkları çeyrek puanlık hamle yerine oranları yarım puan artırmayı tercih edeceklerini, ancak Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ışığında bunu yapmamaya karar verdiklerini gösterdi. Merkez Bankası, son kırk yılın en sıcak enflasyonunu soğutmak için faiz oranlarını yükseltirken, devasa tahvil varlıklarını ayda maksimum 95 milyar dolarlık bir hızda azaltacağının sinyalini verdi. Tutanaklarda öne çıkan ayrıntılara bakacak olursak;

·        Katılımcılar genel olarak Hazine menkul kıymetleri için aylık yaklaşık 60 milyar dolarlık ve MBS için yaklaşık 35 milyar dolarlık bir üst sınırın uygun olacağı konusunda anlaştılar. (Fed 2017’den 2019’a kadar bilançosunu en son küçülttüğünde ayda 50 milyar dolarlık en yüksek dilimler kullanılmıştı.)

·        Katılımcılar ayrıca genel olarak, üst sınırların üç aylık bir süre içinde veya piyasa koşulları izin verirse mütevazi bir şekilde daha uzun bir süre içinde aşamalı olarak uygulanabileceği konusunda anlaştılar.

·        Katılımcılar planda önemli ilerleme kaydettiklerinde ve Komite’nin bilanço boyutunu küçültme sürecine Mayıs ayında yapılacak toplantının bitiminden hemen sonra başlamak için iyi bir konumda olduğu konusunda anlaştılar.

·        Birçok katılımcı, enflasyonun Komite’nin hedefinin çok üzerinde, enflasyonist risklerin yukarı yönlü olması ve federal fon oranlarının katılımcıların uzun vadeli seviyesine ilişkin tahminlerinin çok altında olması nedeniyle, hedefte 50 baz puanlık bir artışı tercih edeceklerini belirtti. Ancak, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile ilgili daha büyük kısa vadeli belirsizliğin ışığında, bu toplantıda 25 baz puanlık bir artışın uygun olacağına karar verdiler.

·        Katılımcılar para politikası duruşunun süratle tarafsız bir duruşa doğru kaydırılmasının uygun olacağına karar verdiler.

·        Katılımcıların çoğu, kuponlu menkul kıymetleri her ay üst sınıra kadar itfa etmenin ve Hazine bonolarını kupon anapara ödemelerinin üst sınırın altında olduğu aylarda itfa etmenin uygun olacağına karar verdi.

Mayıs toplantısına dair olarak;

FOMC’nin 3-4 Mayıs’taki bir sonraki toplantısında bilanço indirimini onaylaması bekleniyor. Bilançoyu küçültme hareketi, Fed’in geçen ay pandemi desteğini yumuşak bir şekilde azaltmaya çalışırken tahvil satın alması nedeniyle enflasyonla mücadeleye doğru keskin bir dönüşü genişletecek. Yani faiz artırımına göre daha etkili bir QT gerçekleştirilmiş olacak. Ekonomiyi Covid-19’dan korumak için agresif bir şekilde tahvil satın alarak 8,9 trilyon dolara yükselen bilançolarının boyutunu küçültmek de finansal koşulların sıkılaşmasına yardımcı olacak. Ancak bunun bilançoyu pandemi öncesine doğru indirmesi, Sistem Açık Piyasa Hesabı’ndan aylık 95 milyar dolarlık ve yıllık 1,14 trilyon dolarlık dilimler düşünüldüğünde, zaman alacak bir süreç. Bu hızda gidilirse, bilanço 43 ayda 4,3 trilyon dolar seviyesine düşüyor (pandemi öncesi). Dolayısıyla, Fed’in 326 milyar dolarlık kısa vadeli Hazine bonoları stoğunu eritirken, uzun vadeli tahvillerden de doğrudan satış yaparak 3 aylık değerlendirmelerde üst sınırı yükseltmesi ihtimali bulunuyor. Tutanaklar, daha yavaştan daha hızlıya doğru değişen birden fazla bitiş senaryosu içermekte.

Burada ne kadar hızlı ilerlerse likidite koşullarını o kadar sıkılaştırmış olacak. Dolayısıyla finansal sistem ve kredi mekanizmasının kilitlenerek bir ekonomik durgunluğa sebep vermemesi açısından Fed bu limitleri sınırlı ölçüde artırabilecektir, aynı zamanda bunun negatif etkilerinden kaçınmak için repo penceresi gibi önlemler devreye alınmış durumda. 2017-19 arasında bile en üst sınır olarak 50 milyar dolar şeklinde ilerlenmişti.

Sistem Açık Piyasa Hesabı İç Menkul Kıymetler… Kaynak: Federal Reserve Bank of New York

Ekonominin bu sıkılaşmaya nasıl girdiğine bakacak olursak; Tüketici fiyat endeksi Şubat ayında %7,9 ile 1982’den bu yana en hızlı yükselişini gerçekleştirdi. Bu arada ABD işgücü piyasaları, işverenlerin 431K iş eklemesiyle ve işsizlik oranının geçen ay %3,6’ya düşmesiyle güçlü kalmaya devam ediyor. Mart ayının güçlü işgücü piyasası raporu, FOMC’nin enflasyona karşı kararlı adımlar atmasının önünü açıyor. Fed’in enflasyonu yaklaşık %2 hedefine geri döndürme konusundaki kararlılığı daha hızlı hareket etmesini gerektiriyor. Savaşın uzaması ise elbette ekonominin büyümesi açısından bir risk, ancak enflasyonun büyümesi açısından da büyük bir risk. Ve enflasyon fiyatlama ve tüketici davranışlarını etkileyip talep ve üretim şoklarına da neden olabilir. Bu etkilerden de elbette kaçınmak gerekli.

Piyasa iki ana tema etrafında birleşmeye devam ediyor: Ukrayna savaşı ve sıkı para politikası, ancak artan faiz oranları fikri etrafında piyasa duyarlılığı arttı. Fed şahinleri giderek daha belirsiz bir küresel zeminle karşı karşıya. Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline ilişkin raporlar, tırmanma ve gerilimi azaltma arasında gidip geliyor. Rusya ve Ukrayna arasındaki barış görüşmeleri de bazı yıpranmış sinirleri yatıştırmaya yardımcı oldu. Ancak Ukrayna savaşıyla ilgili gelişmeler oldukça belirsiz olsa da, enflasyon ve dolayısıyla merkez bankası politikası üzerindeki etki oldukça belirgin.

Tutanaklar, Mayıs’ta 50 baz puan faiz artışına yol vermesi, Haziran açısından 50 baz puanlık bir artışı daha radarda tutması ve bilanço küçültme planından dolayı şahin. Politika yapıcılar, çekingen davrandıkları ve 50 bps artıştan kaçındıkları Mart FOMC’den sonra Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin gıda ve enerji fiyatlarını yükseltmesi gözlemlediler. Ardından politikada daha hızlı hareket edebileceklerini söylediler ve Fed başkanları son açıklamalarında 50 bps faiz artışlarını gündeme getirdiler. Powell da açıklamalarında, 3-4 Mayıs için gerekirse yarım puanlık bir artışın masada olduğunu ilan etmişti. Yatırımcılar, enflasyon baskıları yayıldıkça 2022’de yediden fazla faiz artışı olasılığını fiyatladılar ve Fed’in önümüzdeki ay faiz oranlarını yarım puan artırma olasılığını yaklaşık %85 olarak görüyorlar.