Bütçe Şubat ayında Merkez Bankası temettüsüyle fazla verdi

ENVER ERKAN, TERA YATIRIM BAŞEKONOMİSTİ >> Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı Şubat ayı bütçe verilerine göre; Ocak 2022’de 30 milyar TRY açık vermiş olan merkezi yönetim bütçesi Şubat 2022’de 69,7 milyar lira (4,71 milyar dolar) fazla vermiştir. Bütçe geçtiğimiz senenin aynı döneminde 23,2 milyar TRY fazla vermişti. Aylık Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu’nda belirtildiği üzere, Şubat 2021’de 35,9 milyar TRY olan faiz dışı fazla, Şubat 2022’de 113,4 milyar TRY faiz dışı fazla olmuştur. Gelirler Şubat 2021 – Şubat 2022 arasında TCMB kurum karının Hazine hesaplarına yansımasıyla %126 artarak 270,6 milyar liraya yükseldi ve %54,4’lük tüketici enflasyonundan arındırıldığında reel olarak artış gösterdi. Vergi geliri, bir yıl önceki 98,4 milyar liraya kıyasla, Şubat ayında %83,2 artarak 180,3 milyar liraya ulaştı. Bu dönemde vergi ayarlamaları, döviz kurlarındaki artış ve fiyatlardaki artışın yansımasıyla bazı vergi kalemlerinde yüksek oranlı artışların devam ettiği görülmüştür. Faiz hariç harcamalar yıllık %87,9 artarak 157,1 milyar liraya ulaştı. Faiz harcamaları ise %242,3 artarak 43,7 milyar liraya ulaştı.

2022 kümülatif verilerine baktığımızda ise; Ocak – Şubat döneminde bütçenin 99,8 milyar TRY fazla verdiği görülmüştür. Geçen yılın 2 aylık döneminde 984 milyon TRY açık vermiş olan bütçenin geçen yıla göre daha olumlu bir görüntü sergilediği görülmektedir. Ocak – Şubat 2021’de 33,7 milyar TRY faiz dışı fazla verilmişken, bu yıl 157,7 milyar TRY faiz dışı fazla gerçekleşmiştir. Bütçe gelirleri Ocak – Şubat 2021 ile Ocak – Şubat 2022 arasında %113,5 artarak 446,6 milyar TRY olurken, bütçe giderleri ise aynı dönemde %65 artarak 346,8 milyar TRY olmuştur. Benzer dönemde vergi gelirlerindeki artış %84,5 olarak gerçekleşerek 327,7 milyar TRY olmuştur. Faiz hariç bütçe giderleri ise %64,6 oranında artışla 288,9 milyar TRY olarak gerçekleşmiştir.

Şubat 2021-22 dönemleri karşılaştırmalı bütçe giderleri ve vergi gelirleri… Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Bloomberg

Hazine, Şubat ayında 55,5 milyar lira nakit bütçe fazlası verdi. Merkezi yönetim bütçesi, Merkez bankasından yapılan temettü ödemesinin desteğiyle Şubat ayında üst üste ikinci ay fazla verdi. Merkez bankası geçen ay kârından ve yedek akçesinden toplam 49,3 milyar lirayı hükümete dağıttı. Şubat ayı bütçe gerçekleşmesinde de TCMB’den gelen kar ve vergi gelirlerindeki sene başı artışının tek seferlik etkileri belirleyici olmuş görünüyor. Gelirler tarafında iç tüketime yönelik alınan vergilerin belirleyici etkisini gözlemlemeyi sürdüreceğiz. Özellikle enflasyonist ortam nedeniyle, hem alım gücünü korumak amacıyla tüketim üzerinden alınan KDV’deki indirimler, hem de azalan özel tüketim gibi etkenler KDV ve ÖTV üzerinde sübvansiyon ve azalan harcama etkisini hissettirecektir. Bu nedenle yılın geri kalanındaki bütçe performansında vergi gelirlerinin net katkısının azalması beklenebilir.

Hazine borçlanmalarında da TÜFE nedeniyle faiz yükü yüksek kalabilir. Bu dönemde devletin genel giderlerinde, özellikle mal ve hizmet alımları ve KİT’lere aktarılan tutarda maliyet ve enflasyon etkilerinde artış etkisini de gözlemleyebiliriz. Kamuda personel, bina, araç giderleri kapsamındaki tasarruf ve harcama etkileri de giderler konusunda mali disiplin için izlenmelidir. Bir diğer önemli gider kalemi de KKM ürününün fonlanması üzerine kurulu olacaktır. 20 Aralık’tan sonraki periyotta %9,5’lik dönemsel getiriye işaret eden döviz kuru, 3 aylık vadede Hazine ve TCMB ortak yükleniminin dönemsel bazda %5,5 olması anlamına gelmektedir. 539 milyar TL’lik KKM’de 3 aylık ortalama kur üzerinden yaptığımız hesaplama, dönem sonu bakiyesine 29,6 milyar TL’lik (yaklaşık 2 milyar dolar) Hazine / Merkez Bankası farkı ödeneceğine işaret etmektedir. BDDK verilerinde alt kırılım verilmemekle birlikte, KKM’de yaklaşık %55’lik bir tutarın Hazine ürünü üzerinde olduğunu tahmin etmekteyiz.