Huobi Group’un blokzincir sektörüyle ilgili araştırmalara odaklanan iştiraki Huobi Research Institute tarafından hazırlanan “zkEVM Ethereum’un kurtarıcısı olabilecek mi?” başlıklı raporda, zkEVM’nin Ethereum blokzincirinin rekabet gücünü artıracağı belirtildi.
Blokzincir teknolojisine dair önemli araştırmalar sunan Huobi Research Institute, “zkEVM Ethereum’un kurtarıcısı olabilecek mi?” başlıklı bir rapor yayımladı. Raporda, Ethereum blokzincirinin rekabet gücünün artacağı belirtilerek; sıfır bilgi ispatı (zero-knowledge proof) işlemleriyle uyumlu olarak, akıllı sözleşme yürüten sanal makine zkEVM’nin gelişiminin, Ethereum’un en iyi günlerinin bittiğine dair söylentilere son vereceği öngörüldü.
Raporda, Optimistic Rollup ve Zero Knowledge (ZK) Rollup isimli iki yaygın 2. katman çözümü karşılaştırıldı. 2. katman çözümlerinin, uzun vadede diğer açık zincirlerde de görev alma potansiyeli ile birlikte, ölçeklemeyi sağlayarak Ethereum blokzincirindeki mevcut trafik sıkışıklığını hafifletmesi bekleniyor. Optimistic (OP) Rollup şu anda ZK Rollup’a oranla çok daha yüksek bir piyasa payına sahip olsa da, ZK Rollup daha iyi performans, daha düşük işlem ücretleri ve rahat çıkış süreleri ile öne çıkıyor.
ZK Rollup’ın, OP Rollup ile karşılaştırıldığında en büyük dezavantajı, sınırlı uyumluluğu olarak gösteriliyor. ZK Rollup şu anda sadece ödeme ve işlem uygulamaları ile uyumluyken, OP Rollup daha çeşitli uygulamaları destekliyor. ZK Rollup’ın gelişim eksikliği de mevcut uyumluluğunun bu kadar zayıf olmasının sebeplerinden biri.
ZK Rollup’ın Ethereum mainnetinde doğrulama için 2. katmanda akıllı sözleşme çalıştırabilmesi ve piyasa payını artırabilmesi için zkEVM’in dışında gerçekleştirilmesi gereken iki koşul var. Bunlardan ilki 1. katmandaki kodların anında 2. katmanda işleme konulabilmesi için zkEVM’nin mevcut EVM ile uyumlu olması. Diğeri ise zkEVM’nin aynı anda bilgi-işlem ve depolama, kaynak tüketimi açılarından verimli çalışırken çeşitli işlemler için kanıt oluşturması zorunluluğu.
zkEVM’nin potansiyeli
Bu durumun, “PLONK” isimli sıfır bilgi ispatı sisteminin gelişimiyle gerçekleşmesi öngörülürken; bu yeni konsensus sistemi, kanıt oluştururken tüm devrede işlem yapmak yerine, sadece devredeki kısıtları doğrulamaya odaklanıyor. Kapı ve kopya kısıtları doğrulandığı sürece tüm devre doğrulanmış oluyor. Ek olarak, birimlerin parçaları yerine tamamına bir güven işareti atanabiliyor, böylece doğrulama süreci de hızlanıyor.
Şu anda sıfır bilgi ispatı dostu ve aynı zamanda EVM uyumlu zkSync 2.0 ve Hermez gibi projeler testnette faaliyetlerine başlamış durumda ve zkEVM’nin geleceği, ZK Rollup ve Ethereum blokzinciri için getirdiği potansiyelle birlikte hiç olmadığı kadar potansiye vaat ediyor.
Huobi Research’te görev alan ve raporun da yazarlarından biri olan araştırmacı Mengchu Jiang, “ZK Rollup, Ethereum’daki işlem hacmini önemli ölçüde artırdı. zkEVM’nin gelişimine odaklanmak, ZK Rollup’ın hem çeşitli uygulamalara kapsamlı destek sunmasını mümkün kılacak hem de Rollup alanındaki öncü pozisyonunu sağlamlaştıracak” yorumunu yaptı. Raporu hazırlayan ekibin bir diğer üyesi olan Xiaopeng Han ise “zkEVM kesinlikle Rollup alanı için yolun sonu değil. Buradaki tartışma zkEVM’nin gelip gelmeyeceği değil, ne zaman geleceği” diye ekledi.
Tablo 1. ETH2.0 ZK Rollup ve Optimistic Rollup Karşılaştırması
| ETH2.0 | ZK Rollup | Optimistic Rollup | |
| Zincir üstü Depolanan Veri(Veri Kullanılabilirliği) | Evet | Evet | Evet |
| Genel Akıllı Sözleşmelerle Uyumluluk | Kolay | Zor | Kolay |
| Zincir üstü işlem ücretleri (gas ücreti) | Fazlasıyla düşük | Mevcut Ethereum L1’in %5’i | Mevcut Ethereum L1’in %30’u |
| Çıkış Süresi | Yok | Birkaç dakika | 1 hafta |
| Güvenlik | Yüksek | Yüksek | Yüksek |
| Gelişim Zorluğu | En Yüksek | Yüksek | Düşük |
Kaynak: Huobi Research Institute
sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.