Jeopolitik gerilim ve ihtiyatlı iyimserlik…

ENVER ERKAN, TERA YATIRIM BAŞEKONOMİSTİ >> Rusya’nın Ukrayna sınırından askerlerini çekeceği açıklaması algıyı biraz yumuşattı. Buna bağlı olarak, risk korkusunda bir miktar iyileşmeyle beraber piyasaların iyileştiğini gözlemledik. Arz gerilimiyle artan petrol ve emtia fiyatlarında da kısmi gevşeme etkisini görüyoruz, bu gevşemeye riskten korunma güdüsü sonucunda yükselen değerli metaller de dahildir. Konu elbette tamamıyla masadan kalkmadı ve askeri yığınağın her zaman bir aksiyona dönüşmesi olasılığı duruyor. İhtiyatlı iyimser olacak bir noktadayız. Piyasanın asıl odak noktası Fed ve tahvil getirilerine geri dönebilmesi ve hisse senetlerinin gerçek değerlemelerine yönelik işlem görebilmesi için, araya giren bu siyasi konuları göz ardı edebilecek bir seviyeye gelmeliyiz.

Bu evrede oluşan bazı gelişmelere bakacak olursak (hepsi iki günlük haber akışı);

·        Rusya Savunma Bakanı Ukrayna ve müttefik Belarus sınırındaki bazı birliklerin çekilmeye hazır olduğunu belirtti. Rusya Savunma Bakanlığı sözcüsü, her askeri tatbikattan sonra her zaman olduğu gibi birliklerin ana üslerine toplu bir dönüş yaptığını söyledi (Rusya’nın Kırım’daki askerlerini üslerine geri göndermeye başlamış olması olumlu bir gelişmedir, ancak her şeyin normal ve barışçıl olduğunu söyleyecek noktada henüz tam olarak değiliz.).

·        Almanya’nın yeni Başbakanı Olaf Scholz, Ukrayna meselesini görüşmek üzere Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Moskova’da yaptığı görüşme öncesinde ülkesinin Rusya ile çok iyi ekonomik ilişkilere sahip olduğunu ve bu ilişkinin çok özel olduğunu vurguladı. Olaf Sholz’un “Ukrayna’nın NATO üyeliği sorunu pratikte gündemde değil” sözlerinin tansiyonu dağıtmak için bir rolü olabilir.

·        NATO Sekreteri Jens Stoltenberg Brüksel’de düzenlediği basın toplantısında, henüz Ukrayna sınırında Rus askeri varlığının azaldığına dair herhangi bir işaret görmediklerini belirtti. NATO Savunma Bakanları bugün toplanıyor, dolayısıyla çok fazla açıklama var (Rusya’ya karşı tahmin edilebileceği gibi biraz olumsuz).

·        Hafta sonu, Almanya’nın prestijli haber dergisi Spiegel, CIA’in Avrupa’daki kritik karargahlarının yanı sıra Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky’nin Çarşamba günü bir Rus saldırısına hazırlıklı olduğunu bildirdi (şu ana kadar bir şey olmadı).

·        Moscow Times gazetesi, Batı’nın Birinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Rusya’nın etrafında sıkı bir kordon oluşturmaya çalıştığı haberini verirken, Batı’nın amacının Rusya’nın komşularını kontrol ederek Rusya’yı dış dünyadan izole etmek olduğunun altı çizildi.

·        Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma, Devlet Başkanı Vladimir Putin’den ayrılıkçı Ukrayna bölgeleri Donetsk ve Luhansk’ı Rus toprakları olarak tanımasını istedi.

Rusya ve Ukrayna gerginliği görüldüğü üzere hala önemli bir faktördür. Petrol fiyatlarındaki etki de halen kısmi ve ana olgu, eğer İran petrolünün piyasalara dönmesi gibi hızlı bir arz etkeni olmazsa fiyatları yukarıda tutabilir. Bölgede istikrar olgusu için, tam bir barıştan ziyade (Rusya Kırım’ı boşaltmadığı sürece 2014 öncesi dinamiklere dönülemez) hiçbir yeni gelişme olmaması ve olayın diplomasi bacağında kalması iyi bir gösterge olacaktır. Aksi takdirde fiyatlamalarda denge dinamiklerinin sürdürülmesi daha zordur. Temkinli yaklaşmak gerekecek bir gelişmeler yığını içerisindeyiz ve piyasa yaklaşımı yeni olgulara göre dinamizm gösteriyor. Petrol açısından asıl yükseliş etkisine de, beklentilere hakim olan korkudan değil, gerçek bir arz kısıtı üzerinden yaklaşmak gerekecektir.