İlaç sektöründe dengeler değişiyor

Pfizer-Biontech aşısı dünyanın en fazla satan ikinci ilacı olacak.

15 milyarlık satışla Pfizer-Biontech aşısı, AbbVie’nin 20 milyar dolarlık artrit ilacı Humira’dan sonra dünyanın en fazla satan ikinci ilacı konumuna yerleşecek. Sağlık ekonomisi uzmanı Prof. Dr. Onur Başer, aşının koruma süresindeki belirsizlik giderilince aşıda yeni bir fiyatlama sistemine geçilmesini beklediğini söyledi. 

Covid-19 aşısını bulan ilaç şirketleri, sektördeki dengeleri değiştirecek. Bu yıl 15 milyar dolarlık aşı satmayı hedefleyen Pfizer, yüzde 25-30’e ulaşacak kâr marjını BionTech ile bölüşecek. Sağlık ekonomisi uzmanı ve MEF Üniversitesi İktisat Bölümü Başkanı Prof. Dr. Onur Başer,  “Pfizer-Biontech aşısı, AbbVie’nin 20 milyar dolarlık artrit ilacı Humira’dan sonra dünyanın en fazla satan ikinci ilacı konumuna yerleşecek” dedi.

Dünya nüfusunun yüzde 70-85’i aşılanmadan tamamen eski günlere dönmenin mümkün görünmediğini ifade eden Prof. Başer, İsrail’in aşılamanın yüzde 52,4’ünü iki ayda tamamladığını, ABD’nin ise bu seviyeye 2022 Ocak ayına gelmesinin beklendiğini söyledi. Başer, “Gelişmiş ülkelerde bu oran çok çabuk sağlanacak. Ancak şu aşamada gittiği takdirde tüm dünyanın yüzde 75’inin aşılanması 7 yılı bulacak. Fakat gelişmiş ülke ekonomileri tüm vatandaşlarını aşılasalar bile, tüm dünyayı güven altına almadan eski günlere oranla gelirlerinin yüzde 50’sine yakınını kaybedecekler. Bu sebeple, aşı milliyetçiliğinden bir an önce hızla uzaklaşılarak aşıların hızlı bir şekilde dağılması için daha çok çabalanmalı” dedi. 

Aşı, Pfizer’in 3 ilacın  toplamına eşit

Başer, 18 ay gibi kısa bir sürede geliştirilen aşılar için büyük yatırımlar yapıldığını ve çoğu özel olan araştırma laboratuvarlarının yatırımlarından kar olarak geri dönüş beklediklerini belirterek, şunları söyledi: “Pfizer-Biontech aşısından elde edilecek gelir Pfizer’in şu anda sattığı en iyi 3 ilacın toplamına eşit… Zatürre aşısı Prevnar’ın, 6 milyar; kanser ilacı Ibrance’ın 5 milyar, kan sulandırıcı Eliquis’in 5 milyarlık satışı bulunuyor. 15 milyarlık satışla Pfizer-Biontech aşısı, AbbVie’nin 20 milyar dolarlık artrit ilacı Humira’dan sonra dünyanın en fazla satan ikinci ilacı konumuna yerleşecek. Aşının çıkarılmasıyla şirket, satışlarının 2021’de yüzde 6 artmasını bekliyor. Aşı satışları, bu yıl Pfizer’in toplam gelirinin yaklaşık dörtte birini oluşturacak. Moderna ise geçen yıl sadece 60 milyon dolar geliri varken, bu yıl 13.2 milyar dolar bekliyor. Zamanla aşı ve tedavi çeşitliliğinin artmasını bekliyoruz, yine aşı koruma süresindeki belirsizlik ortadan kalkınca yeni bir fiyatlama sistemine gidilecektir”. 

Aşıda başarılı olma oranının dünya genelinde yüzde 30 olduğunu aktaran Başer, Türkiye’nin yerli aşı konusunda da bu düşük oranı dikkate alması gerektiğini dile getirdi. Başer, “Yerli aşı denemelerimizin olması umut verici ancak başarısızlık ihtimalinin yüzde 70’lerin üzerinde olduğu unutulmamalı. Mutlaka bir B planımızın olması gerekiyor” diye konuştu. 

3 bin imzalı aşı mektubu

Başer, 115 dünya lideri, Nobel ödülü almış 19 kişi ve daha birçok ünlü isimle birlikte 3 binden fazla insanın Covid-19 aşılarının ortak mal olarak sayılması için ülkelerin gerekli çalışmaları yapması gerektiğine dair bir mektuba imza attığını hatırlatarak, “Herkese yetecek kadar aşı olmalı ve ödeme gücü olmayanlara da aşı yapılmalı. Şu anda bilim, pandeminin ortadan kalkmasının tek yolunun aşının dünyada yaygınlaşması olduğu konusunda hem fikir… Gelişmiş ülkeler kendi vatandaşlarını aşıladıklarında, ekonomilerini açtıklarında hızlı bir şekilde aşının yaygınlaşması için ellerinden gelenlerini yapacaklardır, yoksa sadece kendilerini kurtarmak sürdürülebilir bir yöntem değil” diye konuştu. 

Prof. Dr. Onur Başer kimdir?

1994 yılında ODTÜ Ekonomi Bölümü’nden mezun olan ve aynı üniversitede İktisat Yüksek Lisansı’nı tamamlayan Onur Başer, daha sonra ABD Michigan Üniversitesi’nde Ekonometri ve İstatistik Master’ı yaptı. Doktorasını ekonometrinin sağlık verileri hakkında hazırlayan Başer, sağlık ekonomisi alanında uzmanlaştı. Harvard Üniversitesi’nde kamu sağlığı programıyla akciğer kanserinin devlete yıllık maliyetlerinin hesaplanmasıyla ilgili ekonometri modelleri geliştirdi. IBM’ın sağlık araştırmaları bölümünde 5 yıl boyunca baş ekonomist olarak görev yapan Başer, bugün ABD’de sağlık sisteminde kullanılan Hastane Kalite Endeksi’ni hazırlayanlar arasında yer aldı. 2007 yılında ABD’de ilaç firmalarına danışmanlık veren StatinMed’i kuran Başer, ilaç maliyet hesapları, değere bağlı fiyatlandırma gibi konularda sektörel araştırmalar yürüttü. İki yıl önce StatinMed’i ABD’li bir yatırım fonuna satan Başer, New York’ta Michigan ve Columbia Üniversitelerinde misafir profesör olarak araştırma ve projelerine devam ediyor. Aynı zamanda MEF Üniversitesi İktisat Bölüm Başkanı olan Başer, New York merkezli Columbia Data Analytics’in Analitik Bölüm Başkanlığı’nı yapıyor. Prof. Başer, yaptığı 500’den fazla uluslararası yayın ve sunumunun yanı sıra istatistik alanında yazılmış birçok kitaba da katkıda bulundu.