Girişimcilik fonlarında rekor artış

Girişimcilik ekosistemi, kurumsal fonlardaki artışla da güçleniyor. 2020’de 10 yeni girişim sermayesi fonu kurularak, 270 milyon dolarlık kaynak oluşturuldu. Aktif 25 fon baz alındığında, fon büyüklüğünün 557 milyon dolara ulaştığı görülüyor.

Koronavirüs salgını dünya genelinde ekonomileri yatırım alanında da sarstı. Öyle ki, Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü’nün (UNCTAD) raporuna göre, 2020 yılında küresel doğrudan yabancı yatırımlar yüzde 42 düşüşle 859 milyar dolara geriledi. Ancak “Herşeye rağmen yatırım” diyen alanlar da vardı ve startup ekosistemleri bu alanların başında geliyordu. Startupswatch’ın verilerine göre; 2020 yılında Türkiye’de startup yatırımları yüzde 31 arttı, 165 startup toplam 139 milyon dolar yatırım aldı. Miktar olarak Türkiye Girişim Ekosistemi’ndeki en büyük tutara erişildi.

AKTİF 25 FON VAR

İTO’nun sahibi olduğu İstanbul Ticaret Gazetesi’nden Şeref Kılıçlı’nın araştırmasına göre, salgın döneminde yenilikçi teknolojilerin gelişimine katkı sağlayan startup’lara yatırımların artması kadar dikkat çekici bir başka husus da kurumsal girişim sermayesi fonlarındaki artış oldu. Geçtiğimiz yıl 10 yeni fon kurularak 270 milyon dolarlık kaynak hazır duruma getirildi. Söz konusu rakam, Türkiye’de bir yılda açıklanan yeni fonda hem miktar olarak hem adet olarak rekor kırıldığı anlamına da geliyor. Aktif 25 fon baz alındığında, Türkiye’de kurumsal girişim sermayesi fon büyüklüğünün 557 milyon dolara ulaştığı görülüyor.

5 YENİ FON DAHA

Girişim sermayesi fonlarındaki rekor artışı değerlendiren Startupswatch’ın kurucusu Serkan Ünsal, bu yıl için beklentilerini şöyle anlattı: “2020 yılında 270 milyon dolara yakın fon kurulmasını birkaç açıdan değerlendirmek gerekiyor. Son yıllarda kurumların ilgisi oldukça arttı. Bu sayede APY Ventures, Eczacıbaşı Momentum, Sabancı Ventures gibi yeni fonlarımız oldu. Bu ilginin özellikle bankacılık tarafında devam edeceğini düşünüyorum. Hazine desteğiyle kurulan fonlarda da son aşamaya gelindi. Burada da toplamda 5 fonumuz olacak. DCP ikinci fonuyla bunlardan ilki oldu. İstanbul Bölgesel Girişim Sermayesi Programı da yakın zamanda duyuruldu. Burada da yatırımcıları bekleyen 250 milyon TL’lik bir fonlar fonu var. Yani son bir, iki yıldır ülkemizde girişimciler için sermaye bolluğu var desek yanlış olmaz. Tabi bu her girişimin yatırım alacağı anlamına gelmiyor. Ancak yine hızlı büyüyen ve çok büyük bir pazarda olan girişimler için güzel bir gelişme.”

GÜÇLENDİRİLMESİ GEREKEN KATMANLAR

Bu başarının yanı sıra Türkiye’deki startup ekosisteminin fonlar açısından birkaç eksiğinin olduğunu da belirten Ünsal, şöyle konuştu: “Birincisi ön tohum dediğimiz fikir aşamasında fon yok. Fikir aşamasında TÜBİTAK TEYDEB ve KOSGEB dışında girişimciler sermaye bulmakta zorlanıyor. İkincisi de Seri B ve üzeri turlar için fon yok. Bu da girişimlerin özellikle globalleşme adımında yabancı fonlara gitmesine neden oluyor. Bunun dezavantajı ise yabancı fonların genelde şirketi komple kendi ülkelerine çekmesi. Bunu da aşmak için ülkemizde 250-300 milyon doların üzerinde fon büyüklüğü olan fonlara ihtiyacımız var.”

İŞTE 10 YENİ FON

Türkiye’de 2020 yılında faaliyete geçen 10 yeni girişim sermayesi fonunun listesi şu şekilde: APY Ventures, DCP (Diffusion Capital Partners), Eczacıbaşı Momentum, Revo Capital, Sabancı Ventures, ScaleX Ventures, TechOne Venture Capital, Teknoloji Yatırım, Twozero Ventures, WePlay Ventures.

HEM GİRİŞİMCİLERİ HEM FONLARI DESTEKLİYOR

TÜBİTAK, hem girişimcileri hem de girişim sermayesi fonlarını destekliyor. Girişimcilerin iş fikirleri, iş planına dönüştürülerek TÜBİTAK Bireysel Genç Girişim (BİGG) Programı kapsamında destekleniyor. Bu yıl programa başvuru şartında önemli bir değişiklik yapıldı. Daha önce lisans programlarındaki son sınıf öğrencileri ile yüksek lisans ve doktora öğrencileri başvuruda bulunabiliyordu. Bu yıldan itibaren kapsam genişletildi. Ön lisans da dahil tüm sınıflardaki üniversite öğrencileri başvurabilecek. Uygulayıcı kuruluş sayısı ise 31’den 63’e yükseltildi.

TÜBİTAK’ın ayrıca fonları desteklemek için Tech InvesTR- Girişim Sermayesi Destekleme Programı var. Hazine ve Maliye Bakanlığı destekli bu program kapsamında 5 fon kuruldu. Ayrıca 2020 yılında fikir aşamasında girişimcilerin en büyük destekçisi yine devlet oldu. TÜBİTAK TEYDEB kanalıyla 531 girişim fikir aşamasında toplamda 48 milyon TL destek aldı.

EN ÇOK YATIRIM ALAN SEKTÖRLER

Sektörler özelinde değerlendirildiğinde en çok yatırım alan 10 sektör şöyle sıralandı:

• Servis olarak yazılım (SaaS)
• Yapay zeka
• Pazarlama teknolojileri
• Sağlık teknolojileri
• Finansal teknolojiler
• Talebe bağlı mobil uygulamalar
• Market alışverişi teslimatı
• Oyun
• Derin teknoloji
• e-ticaret

STARTUP’LARIN YÜZDE 13’Ü PATENT ALDI

Patentli startup’lara yatırımcıların ilgisi artıyor. Girişim sermayesi fonları, rekabet avantajı da sağladığı için patentli startup’lara ayrı bir önem gösteriyor. Patent Effect’in verilerine göre, Türkiye’de en az bir patenti olan startup sayısı 500’e ulaştı. En fazla 10 yaşında olan toplam 3 bin 846 startup baz alındığında patentli startup’ların oranı yüzde 13 seviyesinde. Patent alan 500 startup’ın toplam bin 170 patenti var. Yani patentli startup’larda, startup başına 2.3 patent düşüyor. 500 patentli startup’tan 84’ü yani yüzde 17’si yatırım aldı. Yatırım alan 84 patentli startup’ın 23’ünün yatırımı 2020 yılında gerçekleşti. Yatırım alan patentli startup’ların yüzde 27’si 2020 yılında yatırım aldı. Bu da 2020 yılında yatırımcıların patentli startup’lara ilgisinin daha çok arttığını gösteriyor.

BTM EKOSİSTEME STARTUP YATIRIMCILARI DA KAZANDIRIYOR

İstanbul Ticaret Odası tarafından yeni nesil girişimciliğin desteklenmesi amacıyla kurulan Bilgiyi Ticarileştirme Merkezi (BTM), sadece girişimcilere değil, yatırımcılara yönelik yaptığı çalışmalarla da girişimcilik ekosistemindeki yükselişe önemli katkılar sağlıyor. BTM Genel Müdürü İbrahim Elbaşı, şunları söyledi: “Mevcut startup merkezlerinden farklı olarak bir ilke imza attık. 2019 yılında başlattığımız Yatırımcı Kulübü Programı ile startup yatırımcılığına önemli ölçüde dikkatleri çektik. Geleneksel ekonomide yer alan iş insanlarını birer startup yatırımcısı olması hedefiyle başlattığımız bu program ile eğitimler, söyleşiler ve atölye çalışmaları gerçekleştiriyoruz. Şimdiye kadar 100’den fazla katılımcı arasından 40 startup yatırımcısı mezun verdik. 2021 hedefimiz, 300 katılımcı arasından 100’den fazla startup yatırımcısını mezun etmek.”