Mevsimlik Tarımda Çocuk İşçiliğiyle Mücadelede Yeni Bir Dönem Başlıyor

Avrupa Birliği Fonuyla Desteklenen Proje, Alanında Türkiye’nin En Büyük Projesi Olacak

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (AÇSHB) Çalışma Genel Müdürlüğü ile Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Ofisi işbirliğinde yürütülecek olan ve Avrupa Birliği (AB) kaynaklarıyla finanse edilen “Mevsimlik Tarımda Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi” projesine 2020 yılı Ekim ayında başlanmıştır. 

Çocuk işçiliğiyle mücadele konusunda bugüne kadar Türkiye’de yürütülen en büyük girişim olma özelliği taşıyan, 29,7 milyon Euro’luk bütçeye sahip ve 40 ay sürecek olan Projeyle mevsimlik tarımda aileleriyle birlikte hareket eden ve tarım işlerinde çalışan/çalışma riski altında olan çok sayıda çocuk için faaliyetler yürütülmesi amaçlanmaktadır.

Bu kapsamda, çalışan çocuklar, aileleri, işverenler, okul yöneticileri, öğretmenler, muhtarlar ve tarım aracılarına ulaşılarak çocukların eğitime yönlendirilmesi sağlanırken, diğer yandan ulusal ve yerel kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi için çalışmalar yürütülecektir. Mevsimlik tarımda en çok göç alan ve göç veren şehirler olan Şanlıurfa, Mardin, Adıyaman, Diyarbakır, Adana, Mersin, Hatay, İzmir, Manisa, Ankara, Eskişehir, Konya, Malatya, Ordu, Bursa ve Düzce illerinde uygulanacak Proje kapsamında 12.000 çocuğa yerinde eğitim, danışmanlık ve rehabilitasyon hizmetlerinin sağlanması; eğitim ve kırtasiye malzemeleri, hijyen kitleri, kıyafet ve gıda desteği verilmesi; yerleşim alanlarındaki mevsimlik tarım işçileri ve ailelerinin yaşam koşullarının iyileştirilmesi; mevsimlik tarımda çalışan/çalışma riski olan çocukların aile bireylerinin, yaşam ve mesleki becerilerini geliştirmek amacıyla mesleki eğitim programlarına yönlendirilmesi ve 200 tarım aracısı, 500 işveren ile 200 köy muhtarına mevsimlik tarımda çocuk işçiliğinin olumsuz yönleri ve ilgili mevzuat ile ilgili eğitimlerin verilmesi hedeflenmektedir.

Mevsimlik gezici tarımda çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılmasına yönelik planlama, yönetim, koordinasyon, uygulama ve izleme alanında AÇSHB’nin merkezi ve yerel kapasitesinin güçlendirilmesinin yanı sıra, çocuk işçiliği ile mücadelede görev alan ilgili kamu kurum ve kuruluşları, sosyal taraflar, meslek kuruluşları ve sivil toplum kuruluşlarının bu alanda kapasitelerinin geliştirilmesi de projenin hedefleri arasında yer almaktadır.

Projenin en dikkat çeken çıktılarından biri de mevsimlik tarım işçileri ve ailelerinin kamu hizmetlerine erişimini takip etmek amacıyla AÇSHB tarafından kurulmuş olan Mevsimlik Tarım İşçileri Bilgi Sistemi’nin (e-METİP) geliştirilmesi ve mevcut e-METİP sistemine yeni modüllerin eklenmesiyle Çocuk İşçiliği İzleme ve Takip Sisteminin kurulmasıdır.

e-METİP sistemine yeni modüllerin eklenmesi ile oluşturulacak Çocuk İşçiliği İzleme ve Takip Sistemi ve yapılacak altyapı çalışmasıyla, işten çekilen veya çalışma yaşamına girmesi önlenen çocukların okul devam ve başarılarının takip edilmesi ile mevsimlik tarım işinde çalışan aileler ve çocuklarının mevcut durumuna ve kamu hizmetlerine erişimlerine dair bilgilerin tek bir sistemde toplanması sağlanacaktır.

Operasyon faydalanıcısının AÇSHB Çalışma Genel Müdürlüğü, Sözleşme Makamının ise AÇSHB Avrupa Birliği ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanlığı olduğu Proje uygulamasında, çocuk işçiliği ile mücadele alanının ilgili kurum ve kuruluşları olan Milli Eğitim Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, İŞKUR, üniversiteler, yerel yönetimler, işçi ve işveren kuruluşları, meslek kuruluşları, sivil toplum kuruluşları gibi çeşitli paydaşlarla merkezi ve yerel düzeyde yakın işbirliği halinde çalışılacaktır.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Sayın Zehra Zümrüt Selçuk Projenin ülkemizin başarıyla yürüttüğü çocuk işçiliği ile mücadele çalışmalarına önemli katkı sağlayacağını belirterek “Ülkemizin 2023 hedefleri doğrultusunda hazırlanan ve uygulanmakta olan Çocuk İşçiliği ile Mücadele Ulusal Programının hedeflerine ulaşmasını destekleyecek bu proje kapsamında, ilgili tüm taraflarla koordinasyon ve işbirliği içerisinde mevsimlik tarımda çalışan aileler ve çocuklarına yönelik ulaşımdan barınmaya eğitimden sağlığa kadar yaşam ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi adına hizmetler sunulacaktır. Ülke olarak çocuk işçiliğinin tamamen ortadan kaldırılması adına gerçekleştirdiğimiz başarılı çalışmalara bir yenisini eklemiş olacağız” ifadelerini kullanmıştır.

Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Nikolaus Meyer-Landrut projeye dair, “Çocuk işçiliğiyle mücadeleye yönelik geniş politikamız kapsamında bu projenin %85’ini finanse ediyoruz. Çünkü çocuk işçiliği çocukların okula devam etmesini ve güvenli bir ortamda yaşamasını engelleyen bir gerçektir. Çocukları çocukluklarından mahrum eder. Ne yazık ki, yediğimiz yemekte, üzerimize giydiğimiz tişörtte çocuk emeği olabilir… Haydi, hep birlikte bununla mücadele edelim!” demiştir.

ILO Türkiye Direktörü Numan Özcan ise mevsimlik tarımda aileleriyle birlikte hareket eden, tarlalarda,  bahçelerde çalışan, bundan dolayı eğitimlerinden geri kalan ve pek çok sağlık riskiyle karşılaşan çok sayıda çocuk bulunduğunu; amaçlarının “en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliği” olarak tanımlanan bu durumun ortadan kaldırılmasına katkı sağlamak olduğunu ifade etmiştir. Numan Özcan, bu kapsamda, bir yandan çalışan çocuklar, aileleri, işverenler, okul yöneticileri, öğretmenler, muhtarlar ve tarım aracılarına ulaşarak çocukların tarladan okula yönlendirilmesini sağlarken, diğer yandan ulusal ve yerel kapasitenin güçlendirilmesi için çalışacaklarını belirtmiştir.