Mevcut koronavirüs tedavileri neler?

Bilim insanları tek tek ilaçlar ve ilaç kombinasyonları üzerinde çalışırken, modern tıp henüz net bir tedavi yöntemi bulamadı. Virüsü engellemeyi hedefleyen ilaçlardan, plazma tedavilerine şu an kullanılan ya da asla kullanılmaması gereken tedavi yöntemleri…

Modern tıbbın karşılaştığı en büyük zorluklardan biri olarak görülen Covid-19 salgını için kesin bir tedavi yöntemi yok. 

Tedavi türleri virüsü engellemeyi amaçlayanlar, virüsün engellenmesini önleyenler, bağışıklık sistemini güçlendirmeyi hedefleyenler ya da virüse dost ateşinde bulunanlar gibi türlere ayrılıyor.

Bunların yanı sıra UV ışını ya da gümüş almak gibi birçok riskli sözde tedavi konusunda uyarılar artıyor. NY Times’ın bütün tedavi türlerini listelediği çalışmasını aktarıyoruz. Bakalım… 

• NOT: Liste, kullanımına onay verilen ve vermeyen ilaçları içeriyor. Uzmanlar bu ilaçların bazılarını kombinasyon halinde kullanıyor, liste tedavi hakkında fikir verebileceği gibi uzman olmayan kişilerin tek başına bir yöntem belirlemesi doğru değil.

Virüsün engellenmesi

Antiviraller, H.I.V. ve hepatit C gibi virüsleri engelleyebiliyorlar. Bilim insanları, yeni koronavirüse karşı çalışan antiviraller arıyor.

Remdesivir

Gilead Sciences tarafından Veklury markası altında üretilen Remdesivir, F.D.A.’dan (ABD Gıda ve İlaç Dairesi) Covid-19 tedavisi için onay alan ilk ilaç. Virüsün çoğalmasına müdahale ederek, kendisini yeni viral genlere sokmaya çalışıyor. Remdesivir, başlangıçta Ebola ve Hepatit C’ye karşı bir antiviral olarak test edildi, ancak olumsuz sonuçlar verdi. Fakat Mayıs ayında yayınlanan bir çalışma, ilacın Covid-19 ile hastaneye kaldırılan kişilerin iyileşme süresini 15 günden 11 güne düşürdüğü sonucuna vardı.  Onaylansa bile, Remdesivir’in Covid-19’a karşı bir tedavi olarak ne kadar yararlı olduğu incelenmeye devam ediyor.

Favipiravir

Başlangıçta influenzayı yenmek için tasarlanan favipiravir, bir virüsün genetik materyalini kopyalama yeteneğini engellemeyi hedefleyen bir ilaç türü. 

Mart ayında yapılan küçük bir çalışma, ilacın koronavirüsün hava yolundan temizlenmesine yardımcı olabileceğini gösterdi. Daha büyük, testler şu an sürüyor.

Molnupiravir

Molnupiravir (ayrıca MK-4482 ve EIDD-2801 olarak da biliniyor), başlangıçta griple savaşmak için tasarlanmış başka bir antiviral. 

Ridgeback Biotherapeutics ve Merck şirketi, onu Covid-19’a uyarlayabilmek için işbirliği yapıyor.

Molnupiravir, bahar aylarında hücrelerde ve hayvanlarda yapılan çalışmalarda yeni koronavirüse karşı umut verici sonuçlar verdi.

Ekim ayında şirketler, ölüm oranlarını azaltıp azaltamayacağını ve hastalarda iyileşmeyi hızlandırıp hızlandırmayacağını görmek için iki Faz 2/3 denemesi başlattı.

İntravenöz olarak verilmesi gereken Remdesivir’den farklı olarak, Molnupiravir bir hap olarak yutulabiliyor – bu, hastalığın ilerlemesinin erken dönemlerinde durdurulması için potansiyel bir avantaj olarak görülüyor. 

Rekombinant ACE-2

Hücrelere girmek için, koronavirüs önce bu hücrelerin kilidini açmalıdır – bu, ACE-2 adlı bir insan proteinine bağlanarak elde ettiği bir başarı.

Bilim insanları, koronavirüsü savunmasız hücrelerden uzaklaştırarak tuzak görevi görebilecek yapay ACE-2 proteinleri yarattı.

Rekombinant ACE-2 proteinleri, hücreler üzerinde yapılan deneylerde umut verici sonuçlar gösterdi, ancak henüz hayvanlarda veya insanlarda bir kanıt yok.

Ivermektin

Parazitik kurtları tedavi etmek için güçlü bir ilaç olarak hizmet etti.

Bilim insanları, hayvan çalışmalarında veya insan deneylerinde viral hastalıkları tedavi edebileceğine dair henüz kanıt bulamadılar.

Sonuç olarak, Ivermectin’in bir antiviral olarak kullanılması konusunda henüz bir onay yok.

Nisan ayında Avustralyalı araştırmacılar, ilacın hücre kültürlerinde koronavirüsleri engellediğini, ancak insanlarda tehlikeli yan etkilere neden olabilecek kadar yüksek bir dozaj kullandığını bildirdi.

FDA, Covid-19’u tedavi etmek veya önlemek için evcil hayvan ilaçları almaya karşı derhal bir uyarı yayınladı. Ajans, “Bu hayvan ilaçları insanlara ciddi zarar verebilir” diye uyardı.

O zamandan beri, güvenli bir ivermektin dozunun Covid-19 ile savaşıp savaşamayacağını görmek için bir dizi klinik çalışma başlatıldı.

Örnek olarak Singapur’da, Ulusal Üniversite Hastanesi, insanların enfekte olmasını önleyip engelleyemeyeceğini görmek için 5.000 kişilik bir deneme yürütüyor. 

Oleandrin

Oleandrin, zakkum çalıları tarafından üretilen bir bileşik. Düzensiz kalp atışlarına neden olabilir ve bitkinin yutulması tehlikeli hale gelir.

Ancak birçok bitki bileşiğinin – hatta bazıları potansiyel olarak ölümcül olanlar – tıbbi olarak yararlı olduğu kanıtlandı ve bu nedenle araştırmacılar, Oleandrin’i kanser için potansiyel bir tedavi olarak araştırıyorlar.

ABD Ordusu Bulaşıcı Hastalıklar Tıbbi Araştırma Enstitüsü, Oleandrin’i Mayıs ayında koronavirüs ile enfekte hücreler üzerinde test etti, ancak deneyler sonuçsuz kaldı.

San Antonio merkezli bir şirket olan Phoenix Biotechnology’deki araştırmacılar ve Galveston’daki Texas Üniversitesi Tıp Şubesi’ndeki araştırmacılar daha sonra koronavirüs ile enfekte olmuş maymun böbrek hücreleri kültüründe etkili olduğunu bulan bir çalışma yayınladılar.

Çalışma henüz bilimsel bir dergide yayınlanmadı.

Temmuz ayında, Başkan Trump’a bağışta bulunan ve Phoenix yatırımcısı olan My Pillow’un CEO’su Mike Lindell, Oleandrin’in Covid-19’a karşı kullanımını tartışmak için Beyaz Saray’da bir toplantıya katıldı.

Ancak hücre kültürlerindeki virüsleri öldüren çoğu bileşik, hayvanlarda veya insanlarda daha ileri testlerde başarısız oldu.

Tüketiciler, insanlarda koronavirüse karşı güvenli veya etkili olduğuna dair hiçbir kanıt olmadığının farkında olmalı.

Lopinavir ve ritonavir

Yirmi yıl önce, F.D.A. H.I.V.’yi tedavi etmek için bu ilaç kombinasyonunu onayladı. Son zamanlarda, araştırmacılar onları yeni koronavirüs üzerinde denediler ve virüsün çoğalmasını durdurduklarını tespit ettiler.

Ancak hastalardaki klinik denemeler hayal kırıklığı yarattı. Temmuz ayı başlarında, Dünya Sağlık Örgütü Covid-19 nedeniyle hastaneye kaldırılan hastalar üzerindeki denemeleri askıya aldı.

İlacın yine de kombinasyon tedavilerde rol oynayabileceği düşünülüyor.

Hidroksiklorokin ve Klorokin

Almanyalı kimyagerler, 1930’larda sıtmaya karşı bir ilaç olarak klorokin sentezledi. Hidroksiklorokin adı verilen daha az toksik bir versiyon 1946’da icat edildi ve daha sonra başka hastalıklar için onaylandı.

Covid-19 salgınının başlangıcında araştırmacılar, her iki ilacın da koronavirüsün hücrelerde çoğalmasını durdurabileceğini keşfettiler.

Dünya Sağlık Örgütü, Novartis ve bazı üniversiteler gibi Covid-19 için gerçekten güvenli ve etkili olup olmadığını görmek için Mart ayında randomize bir klinik çalışma başlattı.

Bu arada, Başkan Trump basın konferanslarında Hidroksiklorokin’i defalarca destekledi, onu bir “oyun değiştirici” olarak lanse etti ve hatta kendisi aldı.

F.D.A. geçici olarak, bir ihbarcının siyasi baskının sonucu olduğunu iddia ettiği Covid-19 hastalarında kullanılmak üzere geçici olarak hidroksiklorokin acil durum izni verdi.

İlacın yeni keşfedilen tanıtımının ardından talep arttı ve diğer hastalıklar için bir tedavi olarak Hidroksiklorokin kullanan kişilerde kıtlık yaşandı.

Ancak daha detaylı çalışmalar hayal kırıklığı yarattı. Maymunlar ve fareler gibi hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar, Hidroksiklorokininin hastalığı durdurduğuna dair hiçbir kanıt bulamadı.

Klinik deneyler, Hidroksiklorokinin Covid-19 hastalarının iyileşmesine yardımcı olmadığını veya sağlıklı kişilerin koronavirüse yakalanmasını engellemediğini buldu. Bir başka klinik çalışma, Covid-19 teşhisi konduktan hemen sonra insanlara Hidroksiklorokin verilmesinin hastalıklarının şiddetini azaltmadığını buldu. 

Temmuz ayında, Detroit’teki Henry Ford hastanesindeki araştırmacılar, Hidroksiklorokininin Covid-19 hastalarında ölüm oranında bir azalma ile ilişkili olduğunu bulan bir çalışma yayınladılar.

Trump, Twitter’daki çalışmayı övdü, ancak uzmanlar bu konuda şüphe uyandırdı. Çalışma, bazı kişilerin hidroksiklorokin yerine plasebo aldığı bir çalışma değildi. 

Dost ateşi tedavisi

Covid-19’un en şiddetli semptomları, bağışıklık sisteminin virüse aşırı tepkisinin sonucu. Bilim insanları virüs saldırısını dizginlemek için tedavi yöntemlerini de araştırıyor.

Deksametazon ve diğer Kortikosteroidler

Genellikle kısaca steroid olarak adlandırılan kortikosteroidler, iltihaplanmayı bastırmak ve alerji ve astım gibi durumlar için kullanılıyor.

1960’larda doktorlar onları zatürre ve diğer ağır solunum yolu hastalıkları için bir tedavi olarak kullanmaya başladılar, ancak klinik deneyler sonuçsuz kaldı. Covid-19 salgını, bu ilaçlara yeni bir ilgi getirdi ve bir dizi yeni klinik deneme başlatıldı.

Haziran ayında, Deksametazon adı verilen bir steroidin Covid-19 ölümlerini azalttığı ilk gösterildi.

6.000’den fazla kişiyle yapılan bir araştırma, Deksametazonun ventilatör kullanan hastalarda ölümleri üçte bir ve oksijen kullanan hastalarda beşte bir oranında azalttığını buldu.

Eylül ayında araştırmacılar, diğer iki steroid, hidrokortizon ve metilprednizolon ile birlikte deksametazon üzerindeki denemelerin sonuçlarını gözden geçirdiler.

Genel olarak, steroidlerin Covid-19 hastaları arasında ölümlerdeki üçte bir azalma ile bağlantılı olduğu sonucuna vardılar.

4 Ekim’de ABD Başkan Trump’ın doktoru, Covid-19’unu tedavi etmek için deksametazon kullandığını açıkladı. Ancak Trump bunu monoklonal antikorlar ve Remdesivir ile kombinasyon halinde aldığı için, iyileşmesine ne kadar yardımcı olduğunu söylemek güç.

Sitokin İnhibitörleri

Vücut, hastalıklarla savaşmak için sitokin adı verilen sinyal molekülleri üretir. Ancak aşırı üretilen sitokinler, bazen sitokin fırtınası olarak adlandırılan bir süreçte bağışıklık sisteminin enfeksiyonlara aşırı tepki vermesini tetikleyebilir.

Araştırmacılar, sitokin fırtınalarını durdurmak için bir dizi ilaç yarattılar ve bunların artrit ve diğer enflamatuar bozukluklara karşı etkili olduğu kanıtlandı.

Araştırmacılar şu anda klinik çalışmalarda Covid-19’a karşı bir dizi farklı sitokin inhibitörü deniyorlar. Şimdiye kadar sonuçlar karışık. Bazı denemelerde, tocilizumab ilacı, ölümleri azalttığına dair bazı kanıtlar gösterdi, ancak diğerlerinde yardımcı olamadı. Benzer bir ilaç olan sarilumab, Faz 3 klinik çalışmalarda hastalarda işe yaramadı.

Aynı anda birçok sitokini etkileyebilen başka bir ilaç olan baricitinib, doktorlar onu antiviral ilaç remdesivir ile kombinasyon halinde kullandıklarında umut verdi.

Kasım ayında, uluslararası bir araştırmacı grubu, baricitinibin şiddetli Covid-19 hastalarında sağkalımı iyileştirebileceğini öne süren, randomize, plasebo kontrollü bir çalışma olmayan bir klinik çalışmanın sonuçlarını yayınladı.

Kan filtrasyon sistemleri

F.D.A. sitokin fırtınalarını soğutmak amacıyla sitokinleri kandan filtreleyen çeşitli cihazlara acil kullanım izni verdi.

Cytosorb adı verilen bir makinenin, bir hastanın tüm kan kaynağını 24 saatlik bir süre içinde yaklaşık 70 kez temizleyebileceği bildiriliyor.

Mart ayında yapılan küçük bir çalışma, Cytosorb’un Avrupa ve Çin’de düzinelerce ağır hasta Covid-19 hastasına yardım ettiğini öne sürdü, ancak etkili olduğunu kesin olarak gösterebilecek randomize bir klinik çalışma henüz yoktu. 

Kan filtreleme sistemleriyle ilgili bir dizi çalışma devam ediyor, ancak uzmanlar bu cihazların bazı riskler taşıdığına dikkat ediyor.

Örneğin, bu tür filtreler vitaminler veya ilaçlar gibi faydalı kan bileşenlerini de çıkarabilir.

Eylül ayında uzmanlardan oluşan bir ekip, Covid-19’un düzenli tedavisi için doktorların kan filtrasyonunu kullanmaktan kaçınmaları çağrısında bulunarak, bunun şimdilik yalnızca klinik deneylerde uygun olduğunu savundu.

Kök hücreler

Bazı kök hücreler, anti-enflamatuar moleküller salgılayabilir. Yıllar geçtikçe, araştırmacılar onları sitokin fırtınaları için bir tedavi olarak kullanmaya çalıştılar ve şimdi Covid-19 hastalarına yardım edip edemeyeceklerini görmek için düzinelerce klinik deneme yapılıyor.

Ancak bu kök hücre tedavileri geçmişte pek işe yaramadı ve koronavirüse karşı işe yarayıp yaramayacakları henüz belli değil.

FDA kanıtlanmamış kök hücre tedavilerinin hastalara potansiyel olarak zarar verebileceğine dair uyarılar yayınladı.

Diğer Tedaviler

Covid-19 hastalarına yardımcı olacak diğer destekleyici tedaviler.

Yüzüstü konumlandırma

Covid-19 hastalarını yüz üstü yatırmak akciğerleri açar. Manevra, pandeminin başlangıcından bu yana dünyanın dört bir yanındaki hastanelerde sıradan hale geldi.

Bazı kişiler için ventilatör ihtiyacını tamamen ortadan kaldırmasına yardımcı olabileceği bildiriliyor. Tedavinin faydaları bir dizi klinik deneyde test edilmeye devam ediyor.

Ventilatörler ve diğer solunum destek cihazları

İnsanların nefes almasına yardımcı olan cihazlar, ölümcül solunum yolu hastalıklarıyla mücadelede önemli bir araç olarak görülüyor.

Bazı hastalar, burundan veya oksijen makinesine bağlı bir maske aracılığıyla fazladan oksijen alırsa başarılı olur. Ciddi solunum sıkıntısı çeken hastaların, akciğerleri iyileşene kadar kendileri için bir ventilatöre nefes alması gerekebilir.

Doktorlar, bir ventilatöre ihtiyaç duyup duymadıklarına karar vermeden önce noninvaziv oksijenli hastaları ne kadar süre tedavi edecekleri konusunda bölünmüş durumda.

Ventilatöre giden tüm Covid-19 hastaları hayatta kalmaz, ancak cihazların çoğu durumda hayat kurtarıcı olduğu düşünülüyor.

Antikoagülanlar

Koronavirüs, kan damarlarının iç yüzeyindeki hücreleri istila ederek felçlere ve diğer ciddi zararlara neden olabilecek küçük pıhtılara yol açabiliyor. Antikoagülanlar, pıhtı oluşumunu yavaşlatmak için genellikle kalp hastalığı gibi diğer durumlarda kullanılıyor.

Doktorlar bazen bunları pıhtıları olan Covid-19 hastalarında kullanırlar, ancak hastalığı olan kişilere ne tür yararlar ve riskler sunduklarına dair net bir kanıt yok.

10 Eylül’de Ulusal Sağlık Enstitüleri, henüz hastaneye kaldırılmamış Covid-19 hastaları, hastanelerde tedavi gören kişiler ve eve geri gönderilen kişiler üzerinde antikoagülanları değerlendirmek için üç büyük linik çalışma duyurdu.

Vitamin ve mineral takviyeleri

Vücudumuzun düzgün çalışması için vitamin ve minerallere ihtiyacı vardır. Bazı araştırmacılar, takviyelerin Covid-19’a karşı yardımcı olup olmayacağını araştırıyor, ancak henüz enfeksiyonları önlediğine veya onlardan iyileşmeyi hızlandırdığına dair güçlü bir kanıt yok.

C vitamininin iltihabı bastırdığı biliniyor ve bu nedenle bazı araştırmacılar, çeşitli klinik denemelerde bağışıklık sisteminin Covid-19’a aşırı tepki vermesine yardımcı olup olamayacağını araştırıyor. Ancak henüz bir faydayı gösteren ikna edici bir veri ortaya çıkmadı. Ayrıca, çok fazla C vitamini almanın, ishal ve mide bulantısı gibi semptomlara neden olabileceği unutulmamalıdır.

D vitamini de dikkat çekiyor. İyi kemik sağlığını desteklemenin yanı sıra, bağışıklık hücrelerinin çalışmasına yardımcı olmada bazı roller oynayabilir.

Bazı çalışmalar, düşük D vitamini seviyeleri ile daha yüksek Covid-19 oranları arasında bir ilişki buldu. Ancak bu tür çalışmalar, bu hastalık oranlarının nedeninin bu eksiklik olduğunu kanıtlamıyor.

Yüksek oranda D vitamini eksikliği çeken popülasyonlar, sağlık hizmetlerine daha zayıf erişim veya obezite gibi altta yatan koşullar da dahil olmak üzere başka nedenlerle koronavirüs tarafından daha fazla etkileniyor olabilir.

D vitamininin Covid-19 hastalarına yardımcı olup olamayacağını test etmek için bazı klinik araştırmalar devam ediyor. Trump’ın Covid-19 tedavisine ilişkin 2 Ekim’de yaptığı açıklamada, doktoru D Vitamini aldığını duyurdu.

Aynı açıklamada, Trump’ın doktoru da çinko aldığını söyledi. Bu mineral, proteinlerin vücutta işlev görmesine yardımcı olur ve çinko eksikliği olan kişilerin bulaşıcı hastalıklara yakalanma riski daha yüksek.

SARS’a neden olan koronavirüs üzerine 2010 yılında yapılan bir araştırma, çinkonun hücre kültürlerinde virüsün çoğalmasını frenleyebileceğini buldu. Çinkonun Covid-19’lu kişilere herhangi bir fayda sağlayıp sağlayamayacağını veya hatta önleyip önleyemeyeceğini görmek için şimdi küçük klinik deneyler yapılıyor.

Ancak şimdilik bunun da olduğuna dair bir kanıt yok. 

Sahte Bilim ve Dolandırıcılık

Covid-19 tedavileri hakkında çok sayıda yanlış iddia da var. F.D.A. 100’den fazla sahte Covid-19 ürününün bir listesini yayınladı.

UYARI: BUNU YAPMAYIN

Çamaşır suyu ve dezenfektanları içmek veya enjekte etmek

Dezenfektanlar, koronavirüsün yayılmasını yavaşlatmaya yardımcı olabilir, ancak yalnızca doğru kullanıldıklarında. CDC, evinizi ve ellerinizi temizlemek için yönergeler sunar.

Ellerinizi temiz tutmanın en iyi yolu sabunla yıkamaktır, ancak lavabonun yakınında değilseniz alkol bazlı dezenfektanlar işe yarar.

Yalnızca doğru ürünleri kullanmak önemlidir. Örneğin zehirli gaz açığa çıkarabileceğinden, yüzeyleri dezenfekte etmek için asla çamaşır suyu ve amonyağı karıştırmayın.

El dezenfektanlarına gelince,% 60’tan fazla etanol veya% 70 izopropanol içeren markalar kullandığınızdan emin olun. FDA, bazı dezenfektanların tehlikeli olabilecek odun alkolü veya metanol içerdiği konusunda uyardı.

UV ışığı

Trump ayrıca vücuda “ultraviyole veya çok güçlü ışık” ile vurulacağı konusunda spekülasyon yaptı. Araştırmacılar, dikkatle yönetilen laboratuvarlarda virüsleri öldürmek de dahil olmak üzere yüzeyleri sterilize etmek için UV ışığını kullandılar.

Ancak UV ışığı, virüsü hasta bir kişinin vücudundan temizleyemez. Bu tür radyasyon cilde de zarar verebilir. Çoğu cilt kanseri, güneş ışığında doğal olarak bulunan UV ışınlarına maruz kalmanın bir sonucudur.

UYARI: KANIT YOK

Gümüş

Temmuz ayında, Utah’ta ikamet eden Gordon Pedersen, “koronavirüs için temelsiz bir tedavi satmak için tıp doktoru kılığına girmekle” suçlandı.

Pedersen, suçun gümüş içeren pastiller, losyonlar ve sabunlar satmak olduğunu iddia etti. Bazı metallerin doğal antimikrobiyal özellikleri var, ancak hiçbirinin koronavirüse karşı etkili olduğu  kanıtlanmadı.

Gümüşe gelince, Ulusal Sağlık Enstitüleri, “bilimsel kanıtların herhangi bir hastalık veya rahatsızlık için kolloidal gümüş besin takviyelerinin kullanımını desteklemediği” konusunda uyarıyor. Ayrıca bunun tehlikeli alabileceği, insanların cildinin maviye dönmesine neden olabileceği ve antibiyotikler ile diğer ilaçların emilimini zorlaştıracağı bildirildi.